ماری کوری

 با نام کامل ماریا اسکودوسکا کوری ( ۷ نوامبر ۱۸۶۷ – ۴ ژوئیه ۱۹۳۴) یا ماریا سالومیا کوری که به نام مادام کوری نیز شناخته می‌شود، فیزیک‌دان و شیمی‌دان لهستانی-فرانسوی و از پیشگامان پژوهش در زمینهٔ واپاشی هسته‌ای بود. خانوادهٔ کوری در مجموع پنج جایزهٔ نوبل دریافت کرد که او نخستین زن در جهان بود که به جایزهٔ نوبل دست یافت؛ همچنین تنها زن و اولین کسی بود که دو بار جایزهٔ نوبل گرفت و تنها کسی بود که در دو زمینهٔ علمی متفاوت جایزهٔ نوبل را از آن خود کرد همچنین کوری نخستین زنی بود که اجازه یافت در دانشگاه پاریس تدریس کند.

ماری کوری در ورشو در پادشاهی لهستان به دنیا آمد؛ در آن دوران پادشاهی لهستان بخشی از امپراتوری روسیه بود. او در دانشگاه فلایینگ که به‌طور پنهانی در ورشو دایر بود، تحصیل کرد و در سال ۱۸۹۱ و در سن ۲۴ سالگی به همراه خواهر بزرگ‌ترش، برونیسواوا برای تحصیل به پاریس رفت و پس از دریافت مدرک آموزش عالی، کار خود را بر روی پژوهش متمرکز کرد. در سال ۱۸۹۵ او با پیر کوری ازدواج کرد و نام خانوادگی شوهرش را گرفت.

گسترش نظریهٔ پرتوزایی و ترویج آن، توسعه تکنیک‌های خالص‌سازی ایزوتوپ‌های پرتوزا و شناسایی دو عنصر به‌نام‌های پولونیوم و رادیوم از جمله دستاوردهای اصلی کوری به‌شمار می‌روند. تحت نظارت او نخستین مطالعات علمی بر روی درمان تومورهای سرطانی با استفاده از ایزوتوپ‌های پرتوزا صورت گرفت. همچنین کوری در طول جنگ جهانی اول، پرتونگاری قابل حمل را توسعه داد تا با کمک آن امکان تصویربرداری پرتو ایکس در بیمارستان‌های صحرایی فراهم شود.

پولونیوم اولین عنصری بود که توسط ماری کوری و همسرش کشف شد و به افتخار سرزمین مادریش، لهستان (به انگلیسی: Poland) این عنصر پولونیم نام گذاری شد. کوری، بنیانگذار مؤسسه‌های کوری در پاریس و ورشو است. امروزه این مراکز نقش مهمی در تحقیقات پزشکی دارند.

مادام کوری

ماری کوری به دلیل سال‌ها پژوهش در زمینهٔ مواد پرتوزا و قرارگیری طولانی مدت در برابر این مواد، به‌ویژه در دوران کار در بیمارستان‌های صحرایی جنگ جهانی اول به کم‌خونی آپلاستیک مبتلا شد و سرانجام در سال ۱۹۳۴، در سن ۶۶ سالگی در بیمارستانی در فرانسه درگذشت. در سال ۱۹۹۵، پس از گذشت ۶۰ سال از مرگش، بقایای جسدش به پانتئون منتقل شد و او نخستین زنی شد که به پاس شایستگی‌ها و دستاوردهایش در پانتئون به خاک سپرده شده‌است.

لهستان در سال ۲۰۱۱ در جریان سال جهانی شیمی، این سال را سال ماری کوری اعلام کرد.