ترومبوز

  ترومبوز چیست؟

ترومبوز (Thrombus) یا ترومبوزیس (Thrombosis)، به تشکیل لخته خون در داخل یک رگ خونی می گویند، این عارضه عموما از طریق تجمع پلاکت ها به صورت پلاگین پلاکت و فعال شدن سیستم هومورال انعقادی پدید می آید، پدید آمدن لخته خونی در زمان آسیب دیدگی، طبیعی است، به جز آسیب شناسی در نمونه هایی از انعقاد های ترومبوز.

بهتر است بدانید این عارضه می تواند به شکل های گوناگونی مانند ترومبوز قلبی (Coronary thrombosis)، ترومبوز مغزی (CVST یا Cerebral venous sinus thrombosis)، ترومبوز ورید کلیوی (RVT یا Renal vein thrombosis)، حتی در روده و دیگر اندام خود را نشان دهد!

علائم ترومبوز چیست؟

برای این عارضه، در قسمت های مختلف بدن، علائم گوناگونی بیان شده که در این مقاله، کوشش می شود برخی از شایع ترین این علائم را بیان کنیم.

ترومبوز مغزی سینوس وریدی مغز یا CVST

۹ نفر از ۱۰ نفر که به این عارضه دچار هستند، در ناحیه سر، درد را احساس می کنند که در طول چند روز، این درد تشدید می شود و گاهی می تواند کاملا ناگهانی به سردرد شدید (سردرد صاعقه) دچار شود!، سردرد ممکن است تنها علامت مغزی در برخی از بیماران باشد اما گاهی علائم بیماران سکته مغزی نیز مشاهده می شود، همانند: ناتوانی در حرکت یک یا چند دست و پا، ضعف در یک سمت از صورت یا سختی در صحبت را تجربه خواهند کرد و البته همانند حالت رایج تر سکته، لزوما به یک نیمه از بدن تاثیر نمی گذارد.

تشنج در ۴۰٪ از تمام این بیماران رایج است، البته این عامل بیشتر در دوره پیش و پس از زایمان زنان رایج است، در این نوع بیماران عموما تشنج تنها در یک طرف از بدن رخ می دهد، اما می تواند گاهی منجر به تشنج عمومی یا غش شود و به ندرت می تواند به منجر به وضعیت Epilepticus (مداوم یا عود فعالیت تشنج برای مدت زمان طولانی) گردد.

در افراد مسن، بسیاری از نشانه های فوق می تواند رخ دهد، علائم شایع در افراد مسن با این وضعیت، غیر قابل توضیح هستند!، برخی از علائم در افراد مسن می توان به وضعیت ذهنی و افسوردگی سطح آگاهی اشاره کرد.

می تواند موجب فشار داخل جمجمه (فشار در اطراف مغز) که سبب تورم در دیسک های نوری شده و کوری موقت را به دنبال داشته باشد، در صورت افزایش شدت فشار داخل جمجمه، می تواند باعث کاهش سطح هوشیاری، افزایش فشار خون، افت ضربان قلب و تجربه حالت های غیر طبیعی در بیمار شود.

ترومبوز ورید کلیوی یا RVT:

این نوع ترومبوز خونی، می تواند منجر به مشاهده خون در ادرار یا کاهش سطح ادرار شود.

ترومبوز ورید عمقی یا DVT:

عموما هیچ علائم مراجعه شدنی برای این نوع از ترومبوز وجود ندارد، اما از علائم کلاسیک DVT می توان به درد، تورم و قرمزی در پا و اتساع ورید های سطحی اشاره کرد، در ۲۵٪ از تمام بیماران بستری شده ممکن از گونه هایی از DVT که هنوز هم در بسیاری از بالینی ها مخفی است، وجود داشته باشد. (مگر توسعه آمبولی ریوی)

ترومبوز روده :

درد شکمی، تهوع، استفراغ و شوک

ترومبوز اندام ها (عمومی):

درد در اندام فوقانی یا ساق بعد از ورزش (با استراحت فروکش می کند)؛ ضعف، کرختی، سوزن سوزن شدن و احساس سوزش؛ ضعف یا فقدان نبض بعد از محل انسداد جریان خون و البته این علام با استراحت فروکش می کنند.

تشخیص و درمان انواع ترومبوز ها

- ترومبوز مغزی سینوس وریدی مغز یا CVST:

تشخیص:

۱. تصویربرداری از سیستم عصبی (NeuroImaging)

۲. توموگرافی کامپیوتری (ونوگرافی سی تی یا CTV)

۳. ونوگرافی رزونانس مغناطیسی (MRI)

۴. آنژیوگرافی مغزی

و آزمایش های دیگری پزشکی

درمان:

۱. طبق برخی مطالعات داروی های ضد انعقاد خون با تجویز پزشک می تواند درمان مفیدی باشد، هر چند بیم خون ریزی بیشتر در مغز بود که با انجام برخی تحقیقات این نگرانی بی اساس خوانده شد. عمل رهنمود های بالینی (Clinical practice guideline) با 'هپارین' یا 'هپارین با وزن مولکولی کم' در درمان اولیه و به دنبال آن 'وارفارین' توصیه می شود. طول مدت درمان با وارفارین به شرایط و علل زمینه ای از بیماری دارد، اگر ترومبوز در شرایطی به طور موقت (همانند حاملگی) تشکیل شده باشد، سه ماه کافی است اما در شرایطی که هیچ علت واضح و یا 'ملایم' به صورت ترومبوفیلی باشد، ۶ تا ۱۲ ماه توصیه می شود. (توجه همه این موارد با تجویز پزشک متخصص باید انجام شود)

۲. در صورت تشدید و تهدید بینایی، ممکن است نیاز به سوراخ کردن کمر و برداشتن بیش از حد 'مایعات مغزی نخاعی' جهت درمان منجر شود (Cerebral shunt) و یا استفاده از داروی استازولامید و استفاده از دارو های ضد تشنج در شرایطی که تشنج رخ می دهد.