ناصر خسرو کیست؟

ناصر خسرو قبادیانی، شاعر، فیلسوف وجهانگرد ایرانی قرن پنجم هجری قمری، متولد ۱۲ شهریور ۳۸۳ هجری شمسی در بلخ است.

ناصر خسرو در زمینه شعر نیز از شاعران برجسته ایران است که تسلط او بر علوم مختلف در اشعار او نمایان است. ناصر خسرو قبادیانی، مانند حافظ و رودکی کل قرآن را حفظ بود و در آثارش، از آیات قرآن برای اثبات عقایدش استفاده کرده‌است.
ناصر خسرو در سال‌های پایانی فرمان روایی سلطان محمود غزنوی در دیوان او مشغول به کار شد و این کار را تا ۴۳ سالگی در دربار سلطان مسعود غزنوی و دربار ابوسلیمان جغری بیک داوود بن میکائیل ادامه داد.
ناصر خسرو طی هفت سال سفر از شهرها و کشورهای مختلف دیدن کرد و گزارش آن را در سفرنامه ای نوشت.

اواخر قرن پنج و آغاز قرن ششم هنوز شعر فارسی تحت تأثیر سبک دوره اول غزنوی قرار داشت و حتی گاه شاعران می‌کوشیدند سبک سامانیان را احیاء کنند؛ از جمله کسانی که دنباله این سبک سامانیان را در این عهد گرفت، ناصرخسرو است که قصایدش یادآور شاعران اواخر قرن چهارم است.
ناصر خسرو اشعار خود را به دو زبان عربی و فارسی سروده است.

آثار ناصر خسرو

دیوان اشعار فارسی

دیوان اشعار عربی

جامع‌الحکمتین: رساله‌ای به نثر دری (فارسی) است که به بیان عقاید اسماعیلیان می‌پردازد.

خوان‌الاخوان: کتابی است که به نثر در باب اخلاق و حکمت و موعظه نوشته شده است

زادالمسافرین: کتابی است که با نثر روان به بیان حکمت الهی می‌پردازد.

گشایش و رهایش: رساله‌ای است به نثر روان فارسی که سی پرسش و پاسخ در موضوعات دینی را شامل می‌شود.

وجه دین: رساله ایست به نثر که به مسائل کلامی و باطن و عبادات و احکام شریعت می‌پردازد.

بستان‌العقول و دلیل المتحرین که از آن‌ها اثری در دست نیست.

سفرنامه: این کتاب مشتمل بر بخشی از مشاهدات سفر هفت ساله ناصر خسرو است و یکی از منابع مهم جغرافیای تاریخی به حساب می‌آید. سفرنامه ناصر خسرو مهم‌ترین و معروف ترین اثر او است که مختصری از گزارش مشاهدات مسافرت هفت ساله ناصر خسرو است و به زبان‌های متعددی ترجمه شده‌است

سعادت‌نامه: رساله‌ای منظوم و شامل سیصد بیت شعر است.

روشنایی‌نامه: این رساله نیز به نظم فارسی است.

غیر از این موارد کتاب‌ها و رساله‌های دیگری نیز به ناصرخسرو نسبت داده شده است. نام این کتاب‌ها و رسالات عبارت است از: اکسیر اعظم، در منطق و فلسفه و قانون اعظم؛ در علوم عجیبه، المستوفی؛ در فقه، دستور اعظم - تفسیر قرآن - رساله در علم یونان - کتابی در سحریات - کنزالحقایق - رساله‌ای موسوم به سرگذشت یا سفرنامه شرق و رساله‌ای موسوم به سرالاسرار.