دیورتیک ها

دیورتیک ها از جمله داروهایی هستند که با افزایش دفع مایعات از بدن از طریق ادرار، در درمان فشار خون بالا و مشکلات قلبی ناشی از فشار خون کمک کننده خواهند بود. در این مقاله نکاتی را پیرامون مکانیسم اثر، موارد استفاده، عوارض و انواع دیورتیک ها بررسی می کنیم. 

دیورتیک ها چه هستند؟

دیورتیک ها یا قرص های ادرار آور (مدر) برای درمان وضعیت های گوناگون مانند فشار خون بالا، گلوکوم و ادم به کار می روند. دیورتیک ها بدن را در دفع آب و سدیم یاری می دهند و مکانیسم اثر دیورتیک ها تحریک دفع بیشتر آب و سدیم از طریق کلیه ها در ادرار است. این کار مقدار مایعات در جریان در عروق خونی را کاهش می دهد و بدین ترتیب با کاهش فشار وارده بر دیواره عروق فشار خون را پایین می آورد.

مهم ترین استفاده دیورتیک ها درمان فشار خون بالا است. سایر شرایطی که با تجویز دیورتیک ها درمان می شوند شامل نارسایی قلبی احتقانی که موجب اختلال در پمپاژ خون توسط قلب به سراسر بدن می شود. این بیماری موجب تجمع مایعات در بدن و بروز ادم می گردد که دیورتیک ها با کاهش این تجمع به درمان نارسایی قلبی کمک می کنند.

دیورتیک ها: انواع

انواع دیورتیک ها در سه دسته قرار می گیرد: دیورتیک های تیازیدی، دیورتیک های لوپ و دیورتیک های نگه دارنده پتاسیم. هر یک از انواع دیورتیک ها بخش متفاوتی را در کلیه ها تحت تاثیر قرار می دهند و موارد استفاده، عوارض جانبی و هشدارهای مختلفی دارند. این که کدام یک از انواع دیورتیک ها مناسب است به وضعیت جسمی بیمار بستگی دارد.

دیورتیک های تیازیدی

دیورتیک های تیازیدی بیش از سایر انواع دیورتیک ها تجویز می شوند. این داروها اغلب برای درمان فشار خون بالا به کار می روند. دیورتیک های تیازیدی نه تنها مایعات بدن را کاهش می دهند بلکه موجب ریلکس شدن عروق خونی نیز می شوند. این داروها در مواردی به همراه سایر داروها برای درمان فشار خون به کار می روند. نمونه هایی از دیورتیک های تیازیدی شامل موارد زیر هستند:

کلروتیازید

کلروتالیدون

هیدروکلروتیازید

متولازون

اینداپاماید

دیورتیک های لوپ

دیورتیک های لوپ اغلب برای درمان نارسایی قلبی استفاده می شوند که شامل موارد زیر می باشند:

تورزماید

فوروزماید

بومتانید

اتاکرینیک اسید

دیورتیک های نگه دارنده پتاسیم

دیورتیک های نگه دارنده پتاسیم بدون از دست دادن پتاسیم، سطح مایعات بدن را کاهش می دهند. سایر انواع دیورتیک ها موجب از دست رفتن پتاسیم می شوند که مشکلاتی چون آریتمی را به دنبال دارد. این دیورتیک ها برای افرادی نسخه می شود که در معرض خطر افت سطح پتاسیم هستند مانند افرادی که داروهای دیگری مصرف می کنند که سطح پتاسیم را پایین می آورند.

این داروها به اندازه سایر انواع دیورتیک ها در کاهش فشار خون موثر نیستند. بنابراین پزشک دیورتیک های نگه دارنده پتاسیم را به همراه سایر داروها برای درمان فشار خون بالا تجویز می کند. از جمله دیورتیک های نگه دارنده پتاسیم شامل موارد زیر هستند:

آمیلورید

اسپیرونولاکتون

تریام ترن

انالاپریل

دیورتیک ها: موارد استفاده

کمیته ملی پیشگیری، تشخیص، ارزیابی و درمان فشار خون بالا توصیه می کند که بیشتر افراد در ابتدا دیورتیک های تیازیدی را برای درمان فشار خون بالا و مشکلات قلبی ناشی از فشار خون بالا مصرف نمایند.

اگر دیورتیک ها برای درمان فشار خون بالا کافی نباشند، پزشک ممکن است داروهای دیگری مانند مهارکننده های کانال کلسیم، مهارکننده های آنزیم تبدیل آنژیوتانسین، مهارکننده های گیرنده آنژیوتاسین دو یا بتابلاکرها را به رژیم درمانی فشار خون اضافه کند. علاوه بر این، پزشک برخی از دیورتیک ها را برای پیشگیری، درمان یا بهبود علائم در شرایط مختلف تجویز می کند. این شرایط شامل موارد زیر هستند:

نارسایی قلبی

نارسایی کبد

تورم بافتی (ادم)

برخی از اختلالات کلیوی مانند سنگ کلیه

دیورتیک ها: عوارض جانبی و هشدارها

دیورتیک ها به طور کلی ایمن هستند اما این داروها عوارض جانبی چون افزایش دفع ادرار و از دست دادن مواد معدنی را به دنبال دارند. دیورتیک ها همچنین می توانند سطح پتاسیم خون را تحت تاثیر قرار دهند. شما ممکن است دچار افزایش بیش از حد پتاسیم (هایپرکالمی) شوید اگر از دیورتیک های نگه دارنده پتاسیم استفاده کنید و دچار افت بیش از حد سطح پتاسیم (هیپرکالمی) شوید اگر از دیورتیک های تیازیدی مصرف نمایید. از دیگر عوارض دیورتیک ها می تواند به موارد زیر اشاره کرد:

افت سطح سدیم خون (هیپوناترمی)

سرگیجه

سردرد

کم آبی بدن

کرامپ های عضلانی

اختلالات مفصلی (نقرس)

ناتوانی جنسی

در موارد نادر دیورتیک ها موجب عوارض جانبی خطرناکی می شوند که عبارتند از:

واکنش آلرژیک

نارسایی کلیه

ضربان قلب نامنظم