کود کامل چیست

کود کامل یا NPK حاوی عناصر نیتروژن ، فسفر و پتاسیم است که گیاهان در کل دوره چرخه رشد و نمو خود به آنها نیاز دارند. کود کامل با تامین عناصر فوق به رشد همه گیاهان کمک می کند و از پرمصرف ترین کودهای دنیاست.

 

کودها با توجه به مواد مغذی موجود در محتویات خود طبقه بندی می شوند. یک کود مفید باید شامل سه ماده مغذی اساسی باشد تا کامل در نظر گرفته شود که شامل  ازت ، فسفر و پتاسیم هستند. ازت به سالم نگه داشتن برگهای گیاه کمک می کند ، در حالی که فسفر در رشد ریشه سالم نقش دارد. پتاسیم به گیاهان گلدار و بارور کمک می کند و سیستم ایمنی و سلامت عمومی گیاه را تقویت می کند.هر کود شیمیایی با این ۳ ماده مغذی یک کود کامل محسوب می شود. برای کسب اطلاعات بیشتر در این زمینه در ادامه با ما در نشریه جهان شیمی فیزیک همراه باشید.

 

کود کامل چیست ؟

همانطور که گفته شد کودهای کامل شامل سه ماده مغذی اصلی (نیتروژن ، فسفر و پتاسیم) می باشند. کودهای ناقص فقط یک یا دو ماده مغذی دارند. لازم به ذکر است که اکثر کودهای کامل حاوی مخلوطی از چندین کود شیمیایی مختلف هستند که تحت یک نام تجاری فروخته می شوند. بسیاری از آنها برای مصارف خاص مانند پرورش درختان مرکبات و سایر مصارف فرمول بندی شده اند.

 

فرمولهای مختلف کود کامل را می توان برای تغذیه هر نوع گیاه در هر شرایطی استفاده کرد. از آنها می توان برای چمن ، گیاهان خانه ، سبزیجات ، گل و درختان در هر نوع مخلوط خاک یا ظرف استفاده کرد. کودهای کامل معمولاً برای پخش ساده تر به شکل پلت یا گرانول هستند.

 

برای بسیاری از باغداران کیسه های سنگین محتوی کودهای مختلف راه حلی برای پرورش محصولات بهتر با بازدهی بیشتر است. البته تاثیرگذاری یک کود به نسبت های مناسب ازت (N) ، فسفر (P) و پتاسیم (K) بستگی دارد. اگرچه کمپوست ، مالچ ، کود حیوانی و سایر مواد آلی حاوی بسیاری از این مواد مغذی هستند ، اما هنوز هم ممکن است نواقصی وجود داشته باشد. میزان تغذیه تکمیلی مورد نیاز از طریق کود به شرایط خاک و نیاز گیاه بستگی دارد. در واقع کودها مکمل هایی برای حفظ سلامت و احیاء خاک هستند نه راه حلی برای تغذیه گیاهان.

 

بهتر است بدانید:

کود کامل یا NPK یکی از کودهای پرمصرف در کشاورزی است که دارای یکسری اعداد و ارغام است. در این سری از کودها شماره اول مربوط به مقدار نیتروژن ، شماره دوم نمایانگر محتوای فسفر و شماره سوم مقدار پتاسیم را نشان می دهد.

 

بنابراین کودی با نام ۱۰-۵-۵ از ۱۰ درصد نیتروژن و ۵ درصد فسفر و ۵ درصد پتاسیم تشکیل شده است. شایان ذکر است که مخلوط ۱۰-۱۰-۱۰ نیز به اندازه کود ۵-۱۰-۱۰ کامل است. تا زمانی که هیچ صفری بر روی برچسب نسبت مواد مغذی وجود نداشته باشد ، کود کامل محسوب می شود. کودهای تجاری اعم از مایع ، جامد یا گرانول ، مواد مغذی را بر روی برچسب خودشان درج می کنند که این مسئله می تواند نشان دهد شما گیاهان خودتان را با چه چیزی تغذیه می کنید.

اهمیت استفاده از کود کامل

گیاهان نسبت به سایر مواد مغذی به مقادیر بیشتری ازت ، فسفر و پتاسیم احتیاج دارند. این سه مورد اغلب به عنوان ریز مغذی های اصلی نامیده می شوند که در میان ۱۷ ماده مغذی ضروری برای حفظ بقاء گیاهان قرار دارند.

 

عناصر دیگر مانند آهن نیز برای زنده ماندن گیاهان بسیار مهم هستند  اما گیاهان به مقادیر بسیار کمتری به آنها احتیاج دارند. بعلاوه گیاهان مختلف نیازهای متفاوتی دارند. به عنوان مثال آزالیا نسبت به بسیاری از گیاهان دیگر به آهن بیشتری احتیاج دارد.

 

گیاهان تمام مواد مغذی مورد نیاز خود را به طور طبیعی از هوا و خاک به دست می آورند ، اما خاک به ویژه در چمنزارها و باغات پررونق از این عناصر تخلیه می شود. از آنجا که گیاهان همواره از N-P-K استفاده می کنند ، این مواد مغذی نیاز به دوباره پر کردن و به عبارتی جایگزینی دارند.

 

بهتر است بدانید:

هر یک از سه ماده مغذی موجود در N-P-K  عملکرد ویژه ای در گیاه  دارند. نیتروژن (N) باعث رشد شدید  برگ و افزایش رنگ سبز در گیاهان می شود. بدون وجود نیتروژن کافی ، رشد کند می شود و چمنزارها و گیاهان کم رنگ می شوند. البته وجود بیش از حد ازت نیز برای گیاهان گلدار و درختان میوه خطرناک است و باعث می شود آنها شکوفه ها و میوه های خود را از دست بدهند.

 

نیتروژن آزادانه در خاک حرکت می کند ، بنابراین آب حاصل از باران های سنگین یا آبیاری در فرآیندی به نام آبشویی ، نیتروژن را از بین می برد. کودهای کامل مواد مغذی مورد استفاده و از دست رفته را مجددا جایگزین می کنند تا چمن ها و باغ ها تغذیه شوند.

 

فسفر (P) انرژی را در رشد ریشه ها،  گل ها ، میوه ها و دانه ها متمرکز می کند ، در ضمن به گیاهان کمک می کند تا از سایر مواد مغذی به طور مؤثر استفاده کنند. کمبود فسفر ، ریشه ها را ضعیف می کند و مانع  گلدهی و میوه دادن درختان می شود.

 

پتاسیم (K) رشد کلی گیاه را تقویت کرده و به تنظیم ریشه و رشد رو به بالا کمک می کند و گیاهان را سالم و متعادل نگه می دارد. این امر بر همه جنبه های بهزیستی چمن و باغ ، از تحمل سرما و خشکی تا بیماری و مقاومت در برابر آفات تأثیر می گذارد.

 

مقدار و روش استفاده از کود کامل یا NPK

بطورکلی مقدار کود مورد نیاز به نوع گیاه و نیازهای آن محصول به عناصر مغذی بستگی دارد. البته قبل از مصرف کود باید مقدار عناصر موجود در خاک را با آنالیز خاک مشخص می شود. کودهای کامل با نسبت های مختلف را می توان در زمان های مختلف به کار برد. به عنوان مثال کود کامل NPK  که دارای مقدار فسفر بالا می باشند را می توان همراه با کشت استفاده نمود و یا کودهای حاوی مقدار نیتروژن بالا را باید در زمان های نیاز گیاهان به نیتروژن مصرف نمود. توجه داشته باشید که این کودها را نباید در زمان گلدهی درختان مصرف نمود.

 

محلول پاشی کود کامل را می توان در زمان تورم جوانه ها، مرحله فندقی شدن و مرحله بعد از برداشت انجام داد تا به تامین عناصر از دست رفته خاک و ذخیره آنها جهت تغذیه در زمان خواب درخت و یا کشت بعدی کمک کند.

 

این کودها با توجه به نوع محصول می توانند به صورت پخش سطحی در زمان کشت برای محصولات زراعی ، به صورت محلول پاشی برای محصولات باغی و گل های آپارتمانی و همچنین  به صورت کود آبیاری در محصولات گلخانه ای و کشت های هیدروپونیک مورد استفاده قرار بگیرند.

کود کامل چیست و چه تفاوتی با کود ناکامل دارد؟

 صفحه اصلی  صنایع شیمیایی  کود کامل چیست و چه تفاوتی با کود ناکامل دارد؟

کودها از جمله مهمترین ملزومات باغبانی و کشاورزی هستند. هر کشاورز نیاز دارد که برای محصولاتش از مقادیر مختلفی کود استفاده کند. اگر تنها یک باغ کوچک داشته باشید میتوانید به کودهای حیوانی بسنده کنید اما اگر هکتارها زمین فعال دارید که میزبان محصولات شما است دیگر کارتان با کودهای حیوانی راه نمی افتد باید به فکر خرید کود در حجم بالا باشید. 

 

دسته بندی انواع کودها

در دسته بندی کودها معمولا از اصطلاحات و تعاریف خاصی استفاده میشود. کود کامل، ناقص و متعادل ۳ دسته اصلی کودهای کشاورزی هستند. این نامگذاری های به مواد مغذی بکار رفته در کودها اشاره دارد که در ادامه با آن ها بیشتر آشنا خواهید شد.

 

کود کامل چیست و به درد چه زمین هایی میخورد؟

کودهای کامل شامل سه ماده مغذی اصلی و مورد نیاز برای رشد و حفظ سلامتی گیاه هستند. این سه ماده نیتروژن، فسفر و پتاسیم هستند.  هر کودی که این سه ماده مغذی را داشته باشد کامل خوانده میشود و به سایر کودها که یک یا دو تا از این سه ماده را ندارند ناقص و ناکامل گفته میشود.

 

نمونه ای از کود کامل آن کودی است که با شماره های ۵-۱۰-۵ NPK  است که نشان می دهد هر سه ماده مغذی اصلی در فرمول آن موجود هستند. اکثر کودهای کامل مخلوط چندین کود شیمیایی مختلف هستند و تحت یک نام تجاری فروخته می شوند. بسیاری از انواع کود کامل برای استفاده خاص مانند درختان مرکبات یا برخی از گیاهان بارور فرموله شده اند.

 

فرمولهای مختلف کود کامل را می توان برای تغذیه هر نوع گیاه در هر شرایطی استفاده کرد. از این کودها می توان برای نگهداری از چمن های، گیاهان خانگی، سبزیجات، گل و درختان در هر نوع مخلوط خاک یا ظرفی استفاده کرد. کودهای کامل معمولاً به شکل گلوله یا گرانولی هستند تا بتوان به راحتی آن ها را پخش کرد.

 

کود ناقص چیست و چه کاربردی دارد؟

کود ناقص یا ناکامل همانطور که در بالا نیز اشاره کردیم شامل کودهایی هستند که در فرمول آن ها تنها یک یا دو عنصر اساسی و مورد نیاز خاک و گیاه یعنی (نیتروژن، فسفر و پتاسیم) وجود داشته باشد.

 

به طور مشابه این کودها نیز معمولاً با نام  مواد شیمیایی خاصی به عنوان یک کالا فروخته می شود و نه به عنوان یک کود مارک دار و اصلی. سوپر فسفات نمونه ای از کود ناقص است. فرمول آن ۰-۲۰-۰ است، و آن را به یک منبع عالی فسفر تبدیل می کند. کودهای ناقص معمولاً برای اهداف خاصی مورد استفاده قرار می گیرند. برای مثال ممکن است یک کشاورز از کودهای ناکامل  ۰-۲۰-۰  که سرشار از فسافت هستند برای نهال برخی از درختان بارور که طی چند هفته اول بعد از کاشت نیازمند فسفات بالایی هستند استفاده شوند. بنابراین از این کودها برعکس کود کامل در هر شرایطی استفاده نمیشود و تنها در شرایط خاص میتوانیم از آن ها استفاده کنیم. کود ناقص معمولاً ارزانتر از کود کامل است و برای استفاده صحیح از آن لازم است یک باغبان یا کشاورز از مهارت بالایی برخوردار باشد. کودهای ناقص اغلب کریستالهای محلول هستند که شبیه نمک طعام هستند.

 

کودهای متعادل کدامند و چه تفاوتی با دو نمونه دیگر دارند؟

اصطلاح کود متعادل اغلب در ادبیات باغداران و کشاورزانی که زمین های بسیار بزرگی دارند استفاده میشود. این کودها بعضی اوقات “کود کامل” در نظر گرفته میشوند یعنی از هر سه ماده مغذی مقادیر قابل توجهی در فرمول این کودها قرار داده شده است.

 

در برخی از موارد دیگر، واژه “متعادل” به کود کامل اشاره دارد که شامل تقریباً درصد مساوی از ۳ ماده مغذی اصلی است برای مثال کودهای با فرمول ۵-۵-۵ میتوانند هم کود کامل و هم متعادل شناخته شوند. البته استفاده از این وواژه معمولا چندان رواج ندارد و بیشتر باغبانان  تنها از دو واژه کامل و ناکامل استفاده میکنند.

 

نکات پایانی

همه گیاهان از مواد مغذی به مقدار مساوی استفاده نمی کنند. هرچند که بیشتر گیاهان از مقادیر مساوی ازت و پتاسیم و تقریباً ۱/۵ فسفر استفاده می کنند، اما این نسبت از گیاهی به گیاه دیگر در مراحل مختلف زندگی گیاهان متفات است. همچنین، خاکهای مختلف حاوی مقادیر متفاوتی از مواد مغذی معدنی هستند. بنابراین برای اینکه بدانید باید از کدام کودها استفاده کنید باید نوع خاک کشاورزی خودتان را نیز بشناسید تا بتوانید کود کامل، ناقص یا متعادل مخصوص گیاهان خودتان را خریداری کنید.