مسمومیت های کودکان

انواع گوناگونی از مواد سمی موجب بروز مسمومیت در کودکان می شوند که در ادامه با روش های مهم درمان مسمومیت های کودکان آشنا می شویم.

کودکان دنیای اطراف خود را با تمام حواس خود از جمله چشایی جستجو می کنند. در نتیجه، خانه و محیط اطراف مکان های خطرناکی برای آن ها خواهند بود؛ جایی که مواد سمی همانند مواد آرایشی، پاک کننده ها، داروهای سرماخوردگی، مسکن ها و ... سهوا توسط کودکان بلعیده می شوند. هر سال میلیون ها کودک برای درمان مسمومیت های مختلف به مراکز درمانی و مراقبت های اورژانس منتقل می شوند. الگوهای مسمومیت بر اساس گروه سنی، نوع قرار گیری در معرض ماده سمی و ماهیت و میزان مصرف ماده سمی متفاوت خواهند بود.

برای سال های بسیاری تمام مسمومیت های کودکان با یک رژیم مشترک پاکسازی قوی و رژیم پادزهر استاندارد درمان می شدند. همچنان این که پاکسازی دستگاه گوارش برای چه بیمارانی مناسب است، مورد بحث است. ضد عفونی کردن معده به کمک ذغال فعال یا شستشوی معده چندان برای درمان مسمومیت های کودکان توصیه نمی شوند و تنها در موارد شدید مسمومیت مورد استفاده قرار می گیرند. پزشک باید نوع و مقدار ماده سمی بلعیده شده، میزان سمیت، زمانی که از بلع ماده سمی گذشته است و علائم ظاهر شده را در نظر داشته باشد.

شستشوی معده
شستشوی معده برای سال های بسیاری برای دفع سموم بلعیده شده از معده مورد استفاده قرار می گیرد. این روش شامل تزریق آب نمک معمولی از طریق یک لوله دهانی- معده ای بزرگ است. این لوله ها مقدار قابل توجهی از محتویات معده را خارج می کنند اما به علت اندازه، مشکل در قرارگیری و تحریک دهان به سختی توسط بیمار تحمل می شوند. اگر زمان زیادی از بلع ماده سمی گذشته باشد، شستشوی معده چندان برای بیمار موثر نخواهد بود. از جمله عواقب احتمالی آسپیراسیون، مشکل تنفسی، آسیب مکانیکی یا ایجاد سوراخ و عدم تعادل الکترولیتی هستند. تقریبا مطالعات اندکی نشان دهنده اثرگذاری و ایمنی شستشوی معده در بیمارانی که در معرض سموم قرار گرفته اند، هستند. انجمن سم شناسی بالینی آمریکا و انجمن مراکز سموم و توکسیکولوژیست های بالینی در اروپا استفاده روتین از شستشوی معده برای درمان مسمومیت های کودکان در اورژانس را رد می کنند مگر در مواقعی که در طی یک ساعت بعد از بلع سموم و توسط پزشک با تجربه انجام گیرد.

ذغال فعال
ذغال فعال می تواند جذب طیف وسیعی از سموم در معده و روده ها را کاهش دهد. استفاده از ذغال فعال عموما به کودکانی کمک می کند که کاربامازپین، داپسون، فنوباربیتال، کینین، تئوفیلین، سالیسیلات ها، فنیتوئین یا والپروئیک اسید را بلعیده اند. ذغال فعال جریان روده ای- کبدی و انتروانتریک داروها را در لومن روده دچار اختلال می کند. استفاده آن به علت طعم، ظاهر و تمایل کودکان به استفراغ بعد از مصرف محدود شده است. علاوه بر این، برخی عوامل سمی به خوبی توسط ذغال فعال جذب نمی شوند. انجمن سم شناسی بالینی آمریکا استفاده روتین از ذغال فعال برای درمان مسمومیت های کودکان را مگر در مواقعی که یک ساعت از بلع سم گذشته است، توصیه نمی کند. شواهد اندکی مبنی بر این که استفاده از ذغال فعال بعد از گذشت یک ساعت می تواند موثر باشد، وجود دارد. در صورت استفاده از این ماده، نسبت ذغال به دارو 10 به 1 خواهد بود. دوز 1 تا 2 گرم بر هر کیلوگرم برای کودکانی که مقدار نامشخصی از ماده سمی را بلعیده اند توصیه می شود. دوز اول اغلب به همراه یک عامل مسهل همانند سوربیتول مصرف می شود تا طعم ذغال را بهبود بخشد و از روده ها عبور کند. دوزهای بعدی حاوی سوربیتول نخواهند بود؛ زیرا موجب ناهنجاری های مایعات و الکترولیت ها می شود.

مسهل ها و پاکسازی روده
دوز بالا از مسهل ها در پاکسازی مجاری گوارشی تحتانی از سموم موثر هستند؛ با این حال، این داروها خطر عدم تعادل الکترولیت ها و کم آبی بدن و همچنین درد و کرامپ را به دنبال دارند. همان طور که گفته شد، سوربیتول به همراه دوز اول ذغال فعال (به ندرت به همراه دوز های بعدی) مصرف می شود. پلی اتیلن گلایکل کمتر موجب عدم تعادل الکترولیت ها می شود و برای پاکسازی روده در برخی از مسمومیت ها کاربرد دارد. با این که این روش درمان مسمومیت های کودکان ممکن است برای آن هایی که مقدار زیادی از فلزات یا داروهای طولانی اثر را بلعیده باشند کمک کننده باشد، آزمایشات بالینی اندکی پیرامون اثربخشی این روش در کودکان انجام گرفته اند.

درمان اختصاصی سم
اگر معاینات فیزیکی یا نتایج آزمایشگاهی نشان دهنده یک مسمومیت خاص باشند، پزشک باید درمان های خاص ماده سمی همانند پادزهر را تجویز نماید. پادزهر ها معمولا بعد از این که وضعیت بیمار به ثبات می رسد (چند ساعت اول بعد از بلع ماده سمی) مصرف می شوند و به علت دوره اثر کوتاه اغلب در چند دوز تجویز می گردند