سرگیجه مرکزی چیست؟

سرگیجه مرکزی به علت جراحت یا بیماری های مغزی به وجود می آید، مثل:

جراحات سر
عفونت یا بیماری
بیماری MS
میگرن
تومور مغزی
سکته
حمله ایسکمیک گذرا و یا سکته های کوچک که برای مدت کوتاهی ادامه پیدا می کنند و باعث آسیب دائمی به مغز نمی شوند.
 
پزشک با گرفتن شرح حال و بررسی مواردی مثل میزان شنوایی، کیفیت دید، مدت زمان سرگیجه، دارو های مورد استفاده، سابقه پزشکی، سن بیمار و … سعی در علت یابی سرگیجه می کند. به طور مثال در خانم های جوان احتمال نشئت گرفتن سرگیجه مرکزی از بیماری های ام اس و میگرن بیشتر است در حالی که در افراد سالخورده سکته مغزی شانس بیشتری دارد.

همچنین در بیماران دیابتی احتمال نرسیدن خون به بخش هایی از مغز و شروع حملات سرگیجه وجود داشته و حتی سرگیجه مرکزی به عنوان عارضه جانبی بعضی دارو ها مثل دارو های ضد صرع یا آرام بخش می تواند بروز پیدا کند.

سرگیجه مرکزی و روشهای درمان آن
ریسک فاکتور های سرگیجه مرکزی
همانطور که می بینید سرگیجه مرکزی به علت های مختلفی ایجاد می شود. البته مواردی هستند که ممکن است شانس شما را برای تجربه کردن آن بیشتر کند. مواردی مثل:

سن بالا
بالا بودن چربی خون
پر فشاری خون
سیگار کشیدن
مرض قند
تومور مغزی
حوادث عروقی مغزی
ضربه مغزی
آسیب غلاف میلین سلول های عصبی
تشخیص سرگیجه مرکزی
درمان هر دو نوع سرگیجه مرکزی و محیطی می تواند به صورت درمان علامتی انجام شود اما ریشه کن کردن این عارضه تنها با تشخیص و درمان علت زمینه ای میسر است.

متخصص مغز و اعصاب ابتدا با بررسی علائم بیمار و انجام تست های نورولوژیکی و حتی در صورت لزوم انجام تصویر برداری با MRI یا سونوگرافی داپلر، که خونرسانی به نواحی مختلف مغز را بررسی می کند، سعی در تشخیص علت مغزی احتمالی سرگیجه دارد. اگر موردی پیدا نشد این احتمال است که سرگیجه از نوع محیطی بوده و در صورت لزوم می توان برای تشخیص و درمان به متخصص گوش و حلق و بینی مراجعه کرد.

تفاوت سرگیجه مرکزی با سرگیجه محیطی چیست؟
سرگیجه محیطی بیشتر ناشی از اختلالات در گوش داخلی است اما سرگیجه مرکزی از مغز و دستگاه عصبی مرکزی نشات می گیرد. اگر شما به سرگیجه محیطی دچار باشید متوجه هستید که حمله های آن معمولا مدت کوتاهی طول می کشد، این در حالی است که سرگیجه مرکزی مدت بیشتری طول کشیده و می تواند به حدی شدید باشد که شما مستقلانه قادر به راه رفتن نباشید.

حرکت چشم ممکن است در هر دو نوع سرگیجه غیر قابل کنترل شود. متاسفانه به علت طولانی تر بودن مدت حمله ی سرگیجه ی مرکزی، این مورد هم در آن ممکن است از هفته ها تا ماه ها طول بکشد و حتی با چشم دوختن به یک نقطه برطرف نشود.

در سرگیجه محیطی، از آن جایی که از گوش داخلی منشا می گیرد، معمولا اختلالات شنوایی بروز پیدا می کند اما در سرگیجه مرکزی این مورد خیلی نادر بوده و بیشتر بیمار علائمی که از ناتوانی کنترل مغزی ناشی شده، مثل سردرد، ضعف یا سختی در بلع، دوبینی، اختلال تکلم، اختلال تعادل، اختلال هوشیاری و گزگز اطراف دهان را نشان می دهد‌.

سرگیجه محیطی با تغییر ناگهانی وضعیت سر شروع شده، می تواند با تهوع و استفراغ همراه شده و معمولا با ثابت نگه داشتن بدن در چند ثانیه از بین می رود. این در حالی است که سرگیجه مرکزی ربطی به حرکات ناگهانی سر ندارد.

درمان سرگیجه مرکزی چطور انجام می شود؟
درمان این نوع سرگیجه بسته به منشا آن و نوع بیماری ای که آن را ایجاد کرده است متفاوت بوده و ممکن است در بعضی موارد مثل بیماری میگرن بتوان با کنترل کردن محرک های این بیماری جلوی آن را گرفت.

برای بیماری هایی مثل ام اس یا تومور های مغزی که به راحتی کنترل پذیر نیستند می توان با خوردن دارو های ضد تهوع یا کاهنده ی حس حرکت مقداری علائم را کاهش داد.

به نقل از پایگاه داده ی NCBI برای کسانی که دچار سکته مغزی ایسکمیک حاد در گردش خلفی شده اند باید طی ۳ تا ۴ و نیم ساعت بعد از شروع علائم، درمان با ترومبکتومی انجام شود. البته نکته ی مهم این است که این درمان در مواردی(جراحی اخیر، فشار خون شدید، خونریزی شدید، ادم و علائم به سرعت پیشرونده) منع مصرف دارد.

بعد از ۴ و نیم ساعت اگر با تصویر برداری مغزی، طی بازه ۱۲ ساعته، علائمی از گرفتگی عروق بزرگ دیده شود بیمار کاندید ترومبکتومی مکانیکی است.

لازم است برای بیمارانی که سطح هوشیاری شان تغییر کرده دستگاه ECG، پالس اکسی متری و نظارت دقیق مهیا شود. اگر شرایط بیمار بدتر شود مداخلات جدی برای کاهش فشار داخل جمجمه ای یا ICP و کم کردن فشار به ساقه مغز مورد نیاز است.

در صورت کشف دلایل زمینه ای  مثل خونریزی، ادم و فشار به ساقه ی مغز ممکن است نیاز به جراحی هایی مثل ونتریکولوستومی یا کرانیکتومی باشد.

یک دوره درمان با کورتیکواستروئید های داخل وریدی مثل متیل پردنیزولون هم در صورتی که علت سرگیجه ناشی از دمیلینه شدن حاد در بیماری ام اس باشد انجام می شود.