علائم و دلایل کم خونی ماکروسیتیک

آنمی ماکروسیتیک نوعی کم خونی است که سبب ایجاد گلبول های قرمز خون بزرگ و غیرعادی می شود. مانند سایر انواع کم خونی، کم خونی ماکروسیتیک به این معنی است که میزان هموگلوبین گلبول قرمز کم است.

هموگلوبین یک پروتئین حاوی آهن است که اکسیژن را به نقاط مختلف بدن حمل می کند. کمبود ویتامین ب 12 و یا فولات اغلب باعث کم خونی ماکروسیتیک می شود، بنابراین گاهی این بیماری با نام آنمی کمبود ویتامین شناخته می شود.

گلبولهای قرمز بزرگ نشانه کم خونی ماکروسیتیک هستند. واحد اندازه گیری اندازه سلول های خونی femtoliters (fL) است. معمولا اندازه گلبول های قرمز بین 80 تا 100 فمتولیتر می باشد.

گلبولهای قرمز بزرگتر از 100 FL، ماکروسیتیک هستند. هنگامی که گلبولهای قرمز بیش از حد بزرگ شوند، تعداد آنها کمتر از آن چیزی است که نیاز است و همچنین هموگلوبین کمتری دارند. این بدان معنی است که خون به اندازه کافی غنی از اکسیژن نیست. اکسیژن پایین خون می تواند موجب بروز علائم و مشکلاتی شود.

علائم

علائم این کم خونی ممکن است شامل موارد زیر باشند:

ضعف
رنگ پریدگی
خستگی
قرمزی یا تورم زبان
اسهال
کم اشتهایی
افسردگی
گیجی
ناباروری
هنگامی که افراد مبتلا به کم خونی ماکروسیتیک به علت کمبود B-12، علائم دیگری دارند که شامل:

ضعف، درد، بی حسی یا سوزش در دست یا پا
عدم تعادل در هنگام راه رفتن
از دست دادن حافظه
این علائم ممکن است بعد از درمان برطرف شوند، اما اگر درمان نشوند، می توانند دائمی شوند.

علل

کم خونی ماکروسیتیک ناشی از کمبود ویتامین ب 12 است که در محصولات حیوانی یافت می شود. بنابراین گیاهخواران بیشتر در معرض خطر کمبود B-12 هستند. در بعضی موارد ممکن است افراد غذای کافی با B-12 بخورند اما قادر به جذب ویتامین در اثر اختلالات خودایمنی، سرطان، اعتیاد به الکل یا بیماری التهابی روده نیستند.

کمبود فولات، گاهی اوقات به عنوان کمبود ویتامین B-9 شناخته می شود، نیز می تواند باعث کم خونی ماکروسیتیک شود. در زنان باردار و شیرده به دلیل مصرف فولات بیشتر، خطر ابتلا به کمبود آن بیشتر است.

افرادی که به اندازه کافی غذاهای غنی از فولات مصرف نمی کنند نیز می توانند کمبود داشته باشند. بیماری هایی که با ناتوانی بدن برای جذب مواد غذایی مثل بیماری سلیاک مواجه می شوند، می توانند منجر به کمبود فولات شوند.

علل دیگر کم خونی ماکروسیتیک عبارتند از:

داروها، از جمله داروهای HIV، داروهای سرطانی و دیگر داروهایی که سیستم ایمنی را سرکوب می کنند
بیماری کبد
کم کاری تیروئید
اختلالات متابولیکی نادر
در موارد بسیار نادر، کم خونی ماکروسیتیک می تواند ناشی از اختلالات مغز استخوان باشد که مانع تولید سلولهای خونی سالم در بدن می شود.

انواع آنمی میکروسیتیک

ماکروسیتوز مگالوبلاستیک شایع ترین شکل است و زمانی اتفاق می افتد که DNA نمی تواند به دلیل کمبود ویتامین تولید شود.
ماکرو سيستوز غير مگالوبلاستيک هنگامي رخ دهد که مشکل کبد، طحال و مغز استخوان وجود داشته باشد.
آزمایشات تشخیصی:

CBC:
اسمیر خون: ممکن است ماکرو اووالوسیت ها، آنیزوسیتوز و هسته های هایپر سگمانته در گلبول های سفید مشاهده شود. هموگلوبولين اغلب كاهش پيدا ميكند  و شايد يك نشانه باشد. MCV افزايش پيدا ميكند. MCHC طبیعی است.

مغز استخوان تظاهرات مگالوبلاستيك دارد.

ویتامین B12 و سطح فولات
اندازه گیری سطح methyl malonic acid (MMA)
افزایش MMA همراه با کمبود ویتامین B12 ممکن است نشانه آنمی کشنده باشد.

Antiparietal Cell and Anti–Intrinsic Factor Antibodies
این آنتی بادی ها در نمونه های سرمی بیماران مبتلا به کم خونی فقر آهن کشنده یافت میشوند.

تست شیلینگ
نوعی آزمایش خون است که توانایی بدن برای جذب ویتامین B-12 را ارزیابی می کند.

درمان

در اغلب موارد، تزریق ویتامین اولین خط درمان است. تزریق ویتامین ها باعث می شود که بدن بتواند آن را جذب کند حتی اگر یک بیماری زمینه ای مانند بیماری سلیاک از جذب ویتامین جلوگیری کند.

خوردن غذاهای حاوی ویتامین B-12 ممکن است علائم را بهبود بخشد.

سایر گزینه های درمان عبارتند از:

تغییر دادن نوع داروهایی که با جذب ویتامین تداخل دارند.
مصرف دارو برای برخی بیماری های خودایمنی یا کبدی
درمان اختلالات تیروئید
تغییر سبک زندگی، مانند جلوگیری از الکل
انتقال خون یا پیوند مغز استخوان برای اختلالات مغز استخوان

عوارض جانبی
هنگامی که خون هموگلوبین کافی نداشته باشد، اکسیژن کافی ندارد. بدن ممکن است سعی کند این مشکل را با افزایش ضربان قلب یا فشار خون حل کند. بنابراین کم خونی ماکروسیتیک می تواند باعث نارسایی قلبی، بزرگ شدن قلب و مشکلات گردش خون شود.

هنگامی که کم خونی ماکروسیتیک به علت مشکل مغز استخوان است، این علت زمینه ای می تواند عوارض بیشتری را ایجاد کند. به عنوان مثال، در افراد مبتلا به اختلالات مغز استخوان درمان نشده ممکن است لوسمی ایجاد شود.

اغلب موارد کم خونی ماکروسیتیک ناشی از کمبود ویتامین B-12 و یا فولات است. عوارض ناشی از کمبود این ویتامین ها عبارتند از:

کمبود ویتامین B-12:

نقص لوله عصبی در نوزادان متولد شده
ناباروری
سرطان معده
سوزش در دست و پا
از دست دادن حافظه
کمبود فولات:

نقص لوله عصبی در نوزادان متولد شده
ناباروری
افزایش خطر برخی از سرطانها، از جمله سرطان روده بزرگ
مشکلات سلامت قلب و عروق
افزایش خطر زایمان زودرس در زنان باردار
افزایش خطر پارگی جفت قبل یا بعد از زایمان