شرایط انجام آزمایش در ماه رمضان

شرایط انجام آزمایش در ماه رمضان با روز های عادی که ریتم خواب و غذا خوردن شما به نحو دیگری است، متفاوت است. شما برای انجام هر آزمایشی به شرایط و آمادگی های خاصی نیاز دارید. برخی آزمایشات نیاز به زمان مشخصی ناشتا بودن دارند و برخی دیگر از هورمون های بدن باید در ساعات معینی از شبانه روز اندازه گیری شوند.

برای انجام آزمایش های به صورت ناشتا باید فرد برای چند ساعت از خوردن و آشامیدن هر گونه ماده غذایی به جز آب خودداری کند. خوردن و آشامیدن هر گونه ماده غذایی بر جواب این آزمایشات تاثیر می گذارد. ساعت مورد نیاز برای ناشتا بودن برای هر آزمایشی متفاوت است.

برای بسیاری از افرادی که بنا به درخواست پزشک خود باید آزمایشات پزشکی انجام دهند ، نمونه گیری خون در ماه رمضان و موارد شرعی آن جای سوال داشته باشد. اینکه چطور می توانند هم روزه دار باشند و هم از آن ها نمونه گیری خون انجام شود. ولی با پرسش های انجام شده از مراجع تقلید و بنا به نظر اکثر آنها ، نمونه گیری خون در ماه رمضان ، روزه را باطل نمی کند.

از آن جا که شرایط انجام آزمایش در ماه رمضان و در شرایط روزه داری به دلیل خوردن سحری با زمان های دیگر متفاوت است، انجام آزمایش خون در ماه رمضان نیز باید در شرایط ویژه ای انجام شود. در ادامه مطالب در مورد شرایط ویژه برخی آزمایشات از جمله ناشتا بودن و انجام نمونه برداری در ساعت معینی از روز صحبت می کنیم و سپس در مورد شرایط انجام آزمایش در ماه رمضان برایتان مطالبی را ذکر می کنیم.

آزمایش هورمونی زنانه

شرایط انجام آزمایش در ماه رمضان و نمونه گیری
با توجه به اینکه برای انجام هر یک از آزمایش های پزشکی، شرایط و آمادگی های خاصی نیاز است و حتی در بعضی از آزمایش ها زمان انجام آزمایش نیز اهمیت دارد، شرایط انجام آزمایش در ماه رمضان با سایر روزها متفاوت خواهد بود. باید دانست که در انجام بعضی از آزمایشات ، بیمار حتما باید چند ساعات قبل از انجام آزمایش ناشتا باشد. شاید این موضوع این فکر را در ذهن مخاطب ایجاد نماید که می شود این آزمایشات را نزدیک به افطار انجام داد ولی باید گفت که این راه حل در بسیاری از موارد ، راه حل درستی نخواهد بود.

مثلا در آزمایشات هورمونی ، آزمایش حتما باید در ساعت 8 صبح انجام پذیرد چرا که در این زمان میزان کورتیزول و برخی دیگر از ویژگی های فرد در حالت مناسب است. یا در انجام آزمایشی مانند آزمایش هورمون ACTH که دارای ریتم های روزانه بوده و در هر ساعتی از طول روز ، میزان آن در بدن متفاوت است ، نمونه گیری آن حتما باید در صبح انجام پذیرد.

در شرایط انجام آزمایش خون در ماه رمضان به غیر از ناشتا بودن چه شرایط دیگری لازم است؟
علاوه بر ناشتا بودن، یکی دیگر از شرایطی که باید در شرایط انجام آزمایش خون در ماه رمضان رعایت نمایید، توجه به این نکته می باشد که انجام برخی آزمایشات مانند آزمایش کورتیزول و هورمون ACTH باید در ساعات اولیه صبح و ترجیحا ساعت 8 صبح انجام شوند. این هورمون ها به دلیل ریتم شبانه روزی مشخصی که در تولید خود دارند، انجام آنها در بالاترین مقادیر خود در طول روز می تواند نتایج استاندارد تری به همراه داشته باشد.

در شرایط انجام آزمایش خون در ماه رمضان تست پرولاکتین که یکی از هورمون های جنسی در خانم هاست، باید حدود 2 الی 3 ساعت بعد از بیداری انجام شود. علاوه بر نکته ذکر شده در مورد این آزمایش، فرد باید از انجام فعالیت های سنگین بدنی و استرس و اضطراب قبل از آزمایش دوری نماید.

شرایط انجام آزمایش در ماه رمضان در بیماران دیابتی
برای بیماران دیابتی عزیز که در ماه رمضان قصد روزه گرفتن دارند، توصیه می شود که آزمایش دوره ای قند خون خود را که در منزل تست می نمایند، قبل از افطار انجام دهند. چرا که میزان قند خون در این وضعیت، مانند حالت ناشتایی صبح می باشد.

بنابر توصیه اکثر علمای دینی، رعایت شرایط انجام آزمایش در ماه رمضان به دلیل اینکه هیچ یک از شزایط باطل شدن روزه را شامل نمی شود، باعث باطل شدن روزه فرد نمی شود. تنها نکته ای شما باید در نظر داشته باشید این است که در این ماه به دلیل ضعف عمومی که افراد به دلیل روزه بودن با آن مواجه هستند.

در صورتی که انجام نمونه برداری و خونگیری باعث بر هم خوردن حال فرد شود و برای بدن او ضرر داشته باشد، فرد باید روزه خود را شکسته و مواد غذایی مانند آب و شیرینی بخورد تا میزان قند خون فرد و شرایط بدنی او مناسب تر شود. البته مصرف مقادیر کافی از آب و مواد غذایی در هنگام سحری می تواند کمک شایانی به فرد برای تحمل شرایط خونگیری نماید.

در شرایط انجام آزمایش در ماه رمضان ناشتا بودن برای انجام چه تست هایی مورد نیاز است؟
همان طور که گفته شد برای انجام برخی آزمایشات شما باید برای چند ساعت ناشتا باشید. خوردن مواد غذایی به دلیل اینکه در جواب نهایی این تست ها تداخل ایجاد می کند، می تواند باعث بروز خطا در تصمیم گیری های پزشکی گردد. در شرایط انجام آزمایش در ماه رمضان ناشتا بودن برای انجام تست های زیر مورد نیاز است:

FBS
FBS یا همان قند خون ناشتا یکی از مهم ترین آزمایش های غربالگری دیابت و قند خون می باشد. همان طور که از نام این آزمایش مشخص است، تست قند خون نیاز به ناشتایی دارد. برای انجام آزمایش FBS ۸ الی ۱۰ ساعت ناشتا بودن برای فرد مورد نیاز می باشد. این آزمایش از طریق خون انجام می شود و مقادیر آن می تواند بیانگر احتمال ابتلای فرد به دیابت باشد.

FBS
از این آزمایش برای بررسی روند درمانی فرد نیز استفاده می شود. به نحوی که مقادیر نرمال آن می تواند بیانگر تاثیر مناسب داروی ضد دیابت در افراد باشد. انجام آزمایش خون در ماه رمضان برای بررسی میزان قند خون فرد باید به صورت ناشتا باشد. از آنجا که افراد در ماه مبارک رمضان معمولا با خوردن سحری روزه خود را آغاز می کنند، در شرایط انجام آزمایش در ماه رمضان آزمایش قند خون ناشتا باید حدود 10 الی 12 ساعت بعد از خوردن سحری انجام شود.

GTT یا تست تحمل گلوکز
این آزمایش که در ۴ مرحله انجام می گیرد، یکی از آزمایشات مهم غربالگری سطح قند خون درسه ماهه ی اول دوران بارداری می باشد. (برای کسب اطلاعات بیشتر به مقاله ی آزمایش قند خون دوران بارداری مراجعه کنید. ) در این آزمایش در مرحله ی اول یک قند خون ناشتا FBS از فرد گرفته می شود.

بنابراین فرد باید برای ۸ الی ۱۰ ساعت، ناشتایی را رعایت نماید. فرد بعد از مصرف شربت کلوگز برای 3 بار و پس از گذشت 1 ساعت از هر کدام، از فرد خونگیری انجام می شود. در شرایط انجام آزمایش در ماه رمضان برای بررسی تست تحمل گلوکز در ماه مبارک رمضان به صورت روزه برای فرد امکان پذیر نمی باشد زیرا در این حالت فرد نمی تواند 75 گرم قند محلول را بنوشد تا آزمایشات فرد انجام شود.

آزمایش های چربی خون
آزمایش های چربی خون شامل آزمایش تری گلیسرید یا ،TG کلسترول و LDL،HDL می باشد. این آزمایش به ۱۰ الی ۱۲ ساعت ناشتایی نیاز دارد. تری‌گلیسرید نوعی از چربی خون است که در اثر مصرف مواد قندی و نشاسته ای بالا می‌رود. کلسترول خون هم با مصرف چربی های غذایی مثل کره، چربی های گوشت، تخم مرغ و مواد لبنی پرچرب، روغن های جامد و مایع، غذا های سرخ شده و … زیاد می شود.

بهترین زمان برای دادن خون به منظور انجام آزمایش بررسی چربی خون ، صبح زود و بعد از ۱۲ ساعت ناشتا بودن و قبل از خوردن صبحانه است. مقادیر چربی خون در ساعت های روز به بالا و پایین نوسان می کند. بلافاصله بعد از خوردن غذای پرکالری و پرچرب مقداری چربی خون افزایش می یابد؛ بنابراین اندازه گیری چربی خون بعد از خوردن غذا، مقدار صحیح آن را نشان نخواهد داد.. در نتیجه در شرایط انجام آزمایش در ماه رمضان برای تست های چربی باید بعد از خوردن سحری برای بررسی مقادیر چربی خون می تواند در جواب نهایی تست ها تاثیر بگذارد.

از نتایج این آزمایشات می توان برای تعیین خطر ابتلا به بیماری های قلبی عروقی و همچنین مشکلات مربوط به کبد و پانکراس و برخی بیماری های ژنتیکی دیگر، استفاده کرد. آزمایش چربی به طور معمول به عنوان یک آزمایش کنترلی و به همراه سایر آزمایشات مثل آزمایش CBC و قند خون، برای افراد درخواست می شود. از این آزمایش همچنین برای بررسی میزان تاثیر درمان دارویی در کاهش میزان چربی خون، استفاده می گردد. (برای کسب اطلاعات بیشتر در مورد این آزمایش می توانید به مقاله آزمایش چربی چیست و به چه منظوری انجام می شود، مراجعه نمایید.)