علوم متافیزیک چیست؟

فیلسوفان قرون وسطا و فیلسوفان یونانی یک زمانی متافیزیک را نوعی شیمی یا طالع بینی معنی می کردند. در قرن بیستم یک سری از فیلسوفان سعی می کردند متافیزیک را به عنوان علمی فراتز از فیزیک معرفی کنند و آن را مختص بررسی افکار بزرگانی چون نیوتن، انیشتین و هایزنبرگ می دانستند. در حالی که این تفسیر اشتباه است. خود کلمه متافیزیک از عنوان چهارده کتاب ارسطو گرفته شده است. هرچند هرگز چنین کلمه ای به گوش خود او نخورده بود، اما ما این چهارده کتاب را نظریه های متافیزیکی ارسطو می نامیم. داستان از این قرار است که حدود صد سال بعد از مرگ او، شخصی که کتاب هایش را ویرایش می کرد، یک اسم کلی برایشان گذاشت: Ta meta ta phusika. این عنوان به معنی “بعد از طبیعت” است. این طور بود که کلمه متافیزیک ساخته شد. اما دیگر نمی توان متافیزیک را تنها فراتر از طبیعت معنی کرد. متایفزیک شاخه ای از علم فلسفه است که چیستی، زندگی و جهان را به طور کل بررسی می کند. هرچند این علم شاخه ای از فلسفه است، اما چون خیلی از فیلسوفان اولیه به این حوزه علاقه داشتند، بسیاری متافیزیک را ریشه فلسفه می دانند.

دقت کنید که متافیزیک دین نیست. دین اعتقاداتی است که گاهی درباره آینده جهان پیش بینی هایی می کند و گاهی توضیح می دهد که چرا پدیده های خاصی به وجود می آیند و چرا اتفاقات خاصی رخ می دهند. اما مسئله این است که دین را نمی توان تغییر داد چرا که یکپارچگی دین به هم می ریزد. مثلا براساس یک سری از مذاهب؛ پدیده های اسرار آمیز جهان به خاطر خدایان مختلفی به وجود آمده اند. حالا اگر بخواهیم سوال بپرسیم یا به کل این عقیده را عنوان کنیم که جهان از یک خدای واحد به وجود آمده، دیگر نمی توانیم در چارچوب مذاهب قبلی باشیم. بلکه اساسا داریم مذهب و دین جدیدی درست می کنیم.

مهم ترین تفاوت بین متافیزیک (Metaphysics ) و به طور کلی فلسفه با سایر علوم در موضوعاتی است که بررسی می کند. سایر علوم تماما اشیاء فیزیکی را بررسی می کنند. اشیائی که می توانید آن ها را با چشم، گوش، دست و غیره احساس کنید. اما متافیزیک چنین چیزهایی را بررسی نمی کند.

مثلا گیاه شناسان می توانند گیاه ها را ببینید. زیست شناس ها حیوانات را می بینند. اما حتی با قدرتمندترین میکروسکوپ های آزمایشگاهی هم نمی توانید مسائل مورد بررسی در متافیزیک را ببینید. این مسائل می تواند مسائل اخلاقی یا مسائل زیبایی شناسی یا موضوعات مربوط به هستی شناسی باشد.

فکر می کنید ندیدن این موارد باعث می شود ارزش آن ها کم شود؟ اصلا و ابدا. مدرن حقیقت گاهی مردم برای آن ها جانشان را هم می دهند.