مسجد اتابکان کجاست؟

مسجد اتابکان از جاهای دیدنی شهرکرد به شمار می‌‌رود و در بافت قدیمی و تاریخی شهر قرار گرفته است. این مسجد همانگونه که از نامش پیدا است، مربوط به اتابکان لر بزرگ در اوایل قرن هفتم هجری قمری است که در این مکان حکومت داشتند. مؤسس این سلسله ابوطاهر است که او را اتابک (ترکمنان) سلغریان برای رفع طغیان در لر بزرگ در سال ۵۴۳ ق. به این ناحیه فرستاد. اباقاخان مغول بعدها حکومت خوزستان را نیز بضمیمه ولایت اصلی لر بزرگ به اتابکان لرستان واگذاشت و یکی از ایشان یعنی افراسیاب پس از مرگ ارغون خان اصفهان را محاصره کرد، ولی بزودی سرکوب شد. بسیاری از سنوات راجع بسلطنت ایشان تحقیقی نیست. پایتخت این امرا در شهر ایذه (ایدج) بود و یوسف شاه ثانی از این سلسله شوشتر و بصره را نیز گرفته است. اتابکان لر بزرگ تا نیمه اول قرن نهم باقی بودند و آخرین ایشان که غیاث‌الدین کاوس نام داشت، به دست سلطان ابراهیم بن شاهرخ تیموری برافتاد و سلسله ایشان انقراض یافت.

مسجد اتابکان از لحاظ معماری به سبک مساجد قرون اولیه اسلامی ساخته شده است. این مسجد قدمتی در حدود ۸۰۰ سال دارد و می‌توان گفت قدیمی‌ترین بنای تاریخی و کهن‌ترین مسجد در شهرکرد است. این مسجد در زمان حاکمیت صفویان، مرمت شده و نمای آن با آجر کار شده است. بعد از آن، مسجد در دوره قاجار و پهلوی نیز مرمت شده است. مسجد اتابکان در سال ۱۳۵۱ با شماره ۹۲۹ ثبت ملی شد. این مسجد پایین‌تر از خیابان ملت و روبروی امامزاده دومعصوم شهرکرد واقع شده است.  مسجد اتابکان به نام‌های دیگری از جمله مسجد درب امامزاده و مسجد امام صادق (ع) نیز معروف شده است.

معماری مسجد

مصالح به کار رفته در مسجد اتابکان شهرکرد خشت خام و ملات گل و آجر هستند و دیواره بیرونی مسجد در سال ۱۱۱۰ در دوره صفویه ساخته شده است. این مسجد دارای پلان شبستانی است که به صورت مربع شکل ساخته شده و ابعاد آن ۱۶ در ۵ متر است. مسجد به شکل سرپوشیده ساخته شده و دارای چهار ستون منشوری شکل قطور از آجر و طاقی روی آن استوار شده و طاق نمای وسطی به ابعاد ۶ در ۶ متر فضای میان مسجد را تشکیل می‌دهد. در طاق شمال شرقی، نمای آجری غیر هم‌سطحی هم است که روی کل طاق گچ کشیده‌اند.

محراب مسجد ساده ساخته شده و تزیینات خاصی نیز ندارد. در بالای محراب با خط نسخ عبارت «من اضلم صمن منع مساجد الله ان یذکر فیها اسمه و سعی فی خرابها» نوشته شده است. در بالای دیوارها، سه پنجره هلالی شکل برای روشن نگه داشتن مسجد تعبیه شده است. در گذشته ساختمان‌های بیشتری در اطراف مسجد وجود داشتند که می‌توان از تطهیرخانه مسجد و چند باب مغازه که برای تامین مخارج مسجد اختصاص داده شده بود، نام برد که با مرور زمان از بین رفتند. این مسجد همچنین بدون گلدسته و مناره و به سبک مساجد اولیه اسلامی ساخته شده است.

درب ورودی مسجد در سمت شمال آن قرار دارد. مسجد دارای در چوبی نفیس و زیبایی است که از دو لنگه چوب سیاه و منقش و قاب‌بندی شده دارای گل میخک کوچک و ظریف و نقش ستاره‌ای به ارتفاع ۵٫۲ متر ساخته شده که در پشت لنگه دست راست تاریخ ۶۰۵ هجری حک شده است. این درب به دلیل کاربرد انواع هنرهای چوبی بر روی آن از لحاظ قدمت تاریخی و هنری دارای اهمیت بسیار زیادی است. در اطراف درب مسجد دو سکو قرار دارد که در بالای آن عبارت «انا مدینه العلم و علی بابها» با خط نستعلیق نوشته شده است. در جنوب غرب مسجد درب چوبی دیگری است که بعدها نصب شده است که جا دری‌های مشبک آجری به طرف غرب و مشبک‌هایی نیز در طرف مشرق دارد.

https://www.kojaro.com/attraction/9253-%D9%85%D8%B3%D8%AC%D8%AF-%D8%A7%D8%AA%D8%A7%D8%A8%DA%A9%D8%A7%D9%86/