آرتروز چیست؟

آرتروز یکی از شایع‌ترین موارد بیماری آرتریت است و سالانه میلیون‌ها نفر در سراسر جهان به آن مبتلا می‌شوند. بیش از ۱۰۰ نوع مختلف از بیماری آرتروز و مشکلات مرتبط با آن وجود دارد. مردم از تمام نژادها، حنسیت ها و سنین ممکن است دچار آرتروز شوند و همچنین در بسیاری از کشورهای دنیا آرتروز از دلایل اصلی ناتوانی جسمی است. این بیماری بیشتر در میان خانم ها شایع است و با بالا رفتن سن احتمال وقوعش نیز افرایش پیدا می کند. آرتروز باعث از بین رفتن غضروف مفصلی می شود. این بیماری غضروف مفصلی را به مرور زمان دچار تخریب می‌ کند. در نتیجه راه رفتن بیمار مشکل می شود. با آسیب غضروف، استخوان‌ها به طور مستقیم با هم تماس پیدا می‌کنند که به ایجاد درد شدید در بیمار منجر می‌شود. این بیماری را نباید با پوکی استخوان اشتباه گرفت چرا که در پوکی استخوان، غضروف‌ها سالم هستند ولی خود استخوان ضعیف می‌شود. بنابراین احتمال شکنندگی استخوان ها هم بیشتر است. 
  انواع آرتروز کدامند؟

 آرتروز انواع مختلفی دارد که عبارتند از: 
۱- آرتروز اولیه با افزایش سن به وجود می‌آید و در افراد زیر ۴۰ سال دیده نمی‌شود. معمولاً در ایجاد آن فاکتورهای ژنتیک نقش دارند. آرتروز اولیه در مچ دست، آرنج و شانه وجود ندارد. همچنین در اندام تحتانی مثلاً در زانو، لگن و شست پا، آرتروز اولیه دیده می‌شود ولی در سایر مفاصل اندام تحتانی آرتروز اولیه قابل مشاهده نیست. حتما بخوانید: کاهش زانو درد با ۸ روش طبیعی

 ۲- آرتروز ثانویه به دنبال یک بیماری خاص مانند روماتیسم مفصلی، عفونت و شکستگی در مفصل به وجود می آید. آرتروز ثانویه در هر مفصلی دیده می‌شود ولی آرتروز اولیه فقط در مفاصل خاصی قابل مشاهده است به عنوان مثال در اندام فوقانی فقط در بند انتهایی و میانی انگشتان شخص دیده می‌شود. در ناحیه ستون مهره، گردن و کمر و نه در ناحیه پشتی نیز دیده می شود. آرتروز اولیه از ثانویه بسیار با اهمیت است چرا که در آرتروز ثانویه می‌توان با کنترل بیماری زمینه‌ای به میزان قابل توجهی جلوی پیشرفت این بیماری را گرفت.

 ۳- آرتروز دژنراتیو آرتروز استئوآرتریت شایعترین نوع این بیماری است. وقتی غضروف از بین می رود استخوان روی استخوان مالیده می شود و موجب درد، ورم و سفتی می شود. با گذشت زمان مفاصل ضعیف خواهند شد و درد نیز مزمن می شود. شاخص های خطر شامل اضافه وزن، سابقه خانوادگی، سن و آسیب های پیشین می شود. وقتی علائم مفصلی بیماری آرتروز استئوآرتریت خفیف یا متوسط باشند می توان با این راه ها آن را کنترل کرد: توازن بخشیدن به فعالیت ها با استراحت استفاده از روش های درمانی گرم و سرد فعالیت فیزیکی منظم تثبیت وزن سالم تقویت قوای عضلات اطراف مفصل استفاده از دستگاه های کمکی استفاده از مسکن های بدون نیاز به نسخه یا داروهای ضد التهاب پرهیز از حرکات سنگین تکراری اگر علائم مفصل شدید شود موجب محدودیت انعطاف و پایین آمدن کیفیت زندگی خواهد شد. برخی از راهکارهایی که بالا گفته شد در این شرایط به کار می آیند اما جایگزین کردن مفصل ضرورت پیدا خواهد کرد. با فعال ماندن، تثبیت وزنی سالم و پرهیز از آسیب دیدگی و حرکات تکراری می وانید جلوی آرتروز استئوآرتریت را بگیرید. حتما بخوانید: چه راهکارهایی برای تثبیت وزن پس از کاهش آن وجود دارد؟   

۴- آرتروز التهابی یک سیستم ایمنی سالم محافظت کننده است. بنابراین با فعال کردن التهاب درونی با عفونت و ابتلا به بیماری مقابله می کند اما سیستم ایمنی ممکن است منحرف شود و به اشتباه با التهابی کنترل نشدنی به مفاصل حمله کند و موجب فرسایش مفاصل و شاید اعضای داخلی بدن مانند چشم ها و دیگر قسمت ها شود . آرتریت روماتوئید و آرتریت پسوریاتیک نمونه های آرتروز التهابی هستند. محققان معتقدند که ترکیب ژنتیک و نیروهای محیطی می توانند خود ایمنی را تحریک کنند. سیگار کشیدن یک مثال از خطرات محیطی است که می تواند آرتریت روماتوئید را در افرادی با ژنتیک خاص فعال کند.با انواع خود ایمنی و التهابی آرتروز، تشخیص زودهنگام و درمان تهاجمی ضرورت پیدا می کند. کاهش سرعت فعالیت بیماری می تواند به خفیف کردن علائم و حتی پیشگیری از آسیب دائمی مفاصل کمک کند. هدف درمان است و می توان با استفاده از چندین دارو که با نام DMARDs شناخته می شوند به آن رسید. هدف درمان کاهش درد، بهبود عملکرد و پیشگیری از آسیب های بعدی به مفاصل است.   

۵- آرتروز عفونی یک باکتری، ویروس یا قارچ می تواند وارد مفصل شده و باعث تحریک التهاب شود. مثال موجودات زنده ای که می توانند مفصل را عفونی کنند سالمونلا و شیگللا، کلامیدیا و سوزاک و هپاتیت C هستند. در بسیاری موارد درمان با داروهای آنتی بیوتیک می تواند مفصل را از عفونت تمیز کند اما گاهی آرتروز مزمن می شود. حتما بخوانید: آنچه باید درباره هپاتیت بدانید ؛ آیا هپاتیت قابل درمان است؟  

 ۶- آرتروز متابولیک با تجزیه پورین ها توسط بدن اسید اوریک شکل می گیرد (ماده ای که در سلول های انسان و بسیاری از میوه ها یافت می شود). بعضی از مردم سطح بالایی اسید اوریک دارند چون به صورت طبیعی بیش از آنچه مورد نیاز است تولید می کنند یا بدن نمی تواند با سرعت قابل قبولی خود را از اسیداوریک ها خلاص کند. در برخی افراد اسیداوریک روی هم انباشته می شود و کریستالی سوزنی شکل را در مفصل تشکیل می دهد در نتیجه سبب درد شدید در این ناحیه یا نقرس می شود. نقرس ممکن است به صورت مرحله ای بیاید و برود یا اگر سطح اسید اوریک پایین نیامد می تواند مزمن شود و موجب درد و ناتوانی درمان ناپذیری شود.   علائم آرتروز علائم آرتروز بسیار متفاوت است. گاهی اوقات آرتروز هیچ علائمی ندارد و فقط با عکسبرداری از مفاصل مشخص می شود. در شرایط هم ممکن است خود را با علائمی مانند ورم، درد، سفتی و کاهش دامنه حرکات نشان دهد و سپس محو شود. این علائم ممکن است خفیف، متوسط یا شدید باشند و به مدت یک سال یکسان بمانند اما با گذشت زمان بدتر خواهند شد. آرتروز شدید ممکن است موجب دردهای مزمن، ناتوانی در انجام فعالیت های روزانه و دشوار ساختن راه رفتن یا بالا رفتن از پله ها شود. آرتروز سبب تغییر دائمی در مفاصل می شود. این تغییرات می توانند مشهود باشند مانند بهم ریختن اتصالات انگشتان دست اما معمولا آسیب وارد شده را تنها می توان با عکس های رادیولوژی دید. برخی از انواع آرتروز علاوه بر مفاصل، قلب، چشمها، ریه ها، کلیه ها و پوست را نیز تحت تاثیر قرار می دهند. مهمترین علامت آرتروز در زانوست که هنگام دو زانو یا چهار زانو نشستن، بلند شدن و یا از پله بالا رفتن خود را نشان می دهد. در موارد پیشرفته هم به طور دائم درد زانو وجود دارد. ایجاد صدا در مفاصل است. البته صدا در مفاصل افراد نرمال نیز ممکن است دیده شود ولی در آرتروز صدای تلق تلوق، همراه با درد در مفاصل وجود دارد. از علائم دیگر آرتروز،تورم مفصل است که به طور ثانویه باعث بزرگ شدن استخوان می شود. عوامل ایجاد آرتروز بالا رفتن سن افزایش وزن تغذیه نامناسب بیماری های مفصلی شکستگی های قبلی ناحیه زانو بی حرکت کردن طولانی مدت زانو هر ۱ کیلو کاهش وزن ۴ کیلو بار از روی زانو بر می دارد. پس از طریق لینک زیر وزن خود را محاسبه کنید و در صورت اضافه وزن رژیم مناسب برای کنترل را دریافت کنید.

کمرتان درد می کند یا آرتروز دارید؟ 
کمردرد مشکل شایعی است که بسیاری از افراد در طول زندگی با آن روبه رو می شوند و حداقل یک بار در عمرشان کمردرد خفیف را تجربه کردند اما کمر درد سمجی که دست از سرتان بر نمی دارد و به دلیل پارو زدن، بلند کردن وزنه های سنگین یا استفاده از کفش پاشنه بلند نیست، در حقیقت آرتروز یا آرتروز ستون فقرات است. در ادامه علائمی را توضیح دادیم که با مشاهده هریک از آنها، حتما به پزشک متخصص مراجعه و با او در میان بگذارید.  
 ۱- با درد از خواب بیدار می شوید زمانی که از خواب بیدار می شوید و کمرتان درد می کند، ممکن است نشانه التهاب آرتروز باشد. وقتی التهاب داشته باشید تغییرات ناشی از آرتروز اذیتتان نمی کند بلکه عصبهای کمر منجر به ناراحتی تان شده است. همچنین ممکن است درد به علت فتق دیسک باشد چون به بیرون فشار می آورد و به عصب های نخاع ضربه می زند. فتق دیسک با بیماری دژنراتیو دیسک مشترک هستند که معمولا آرتروز نیز همراهشان است. حواستان به کمر درد هایی که اول صبح شروع می شود و تا نیم ساعت نیز ادامه دار است، باشد. در افراد مبتلا به آرتروز، درد در ادامه روز رو به بهبودی می رود اما با شروع شب دوباره بدتر می شود. با این حال دردهای شبانه ممکن است به دلیل آرتروز نباشد بلکه دلیلشان فشاری باشد که از کارهای روزانه به بدن وارد شده است. حتما بخوانید: تاثیر گذارترین درمان های کمر درد  
 ۲- دیگر قسمت های بدن نیز درد می کنند وقتی آرتروز ستون فقرات زیاد می شود، ساییدگی و پارگی استخوان های مهره می تواند سبب فشار روی نخاع و اعصاب شود. از آنجا که اعصاب از کمر پایین رفته و به دیگر نقاط بدن متصل می شوند ممکن است در ران ها، باسن، پاها و کف پاها نیز احساس درد، بی حسی، مور مور شدن یا ضعف داشته باشید. این عصب ها به عضلات پاها می روند و به همین دلیل است که احساس ضعف می کنید.  3- ستون فقراتتان بیش از حد سفت شده است اگر صبح ها هم دردی نداشته باشید، ممکن است در قسمت کمر احساس سفتی کنید. در بیشتر موارد وقتی به حرکت در می آیید این حالت از بین می رود اما با فرا رسیدن شب و به دلیل فشار های روز، دوباره درد به سراغتان بیاید. خم شدن و قوس دادن به کمر ممکن است دردآور باشد و همچنین این درد ممکن است از یک نقطه به نقاط دیگر بدن برود. برای مثال یک روز شانه هاو روز دیگر گردن درد می کنید. 

 ۴- درد به بدتر شدن ادامه می دهد هرکسی به گونه ای درد را تجربه می کند. اگر دردهایی که به سراغتان می آیند بیش از چهار تا شش هفته ادامه دار بودند به پزشک مراجعه کنید. بسیاری از کشیدگی های عضله یا آسیب های جزئی بعد از این دوره بهبود می یابند. بنابراین اگر درد از بین نرفت و بدتر هم شد حتما مراجعه به پزشک را در برنامه خود قرار دهید.   

۵- درد، مزاحم خوابتان شده است کمردردی علاوه بر بی خوابی سبب ایجاد چرخه ای معیوب هم در بدن می شود. اگر دردی که دارید آنقدر شدید است که مزاحم خوابیدنتان شده است و روی کیفیت زندگی تان تاثیر گذاشته توصیه می کنم هرچه زودتر به یک پزشک متخصص مراجعه کنید. 
 
چگونه از آرتروز پیشگیری کنیم؟
 همیشه نمی توان از ابتلا به بیماری آرتروز پیشگیری کرد. برخی دلایل مانند بالا رفتن سن، سابقه خانوادگی  و جنسیت ( بسیاری از انواع آرتروز بیشتر در خانم ها شایع است ) خارج از کنترل ما هستند. هر کدام از انواع آرتروز به صورت متفاوتی رشد می کنند اما همگی دردناک هستند و می توانند منجر به از دست دادن عملکرد و بدشکلی بدن شوند. چند عادت سالم وجود دارد که می توانید با دنبال آنها خطر درد مفاصل را با بالا رفتن سن کاهش دهید. بسیاری از این عادات مانند ورزش کردن و خوردن غذاهای سالم از بروز دیگر بیماری ها نیز پیشگیری می کنند.