سنگ آذرین

از ویکی‌پدیا، دانشنامهٔ آزاد

این نوشتار به هیچ منبع و مرجعی استناد نمی‌کند. لطفاً با افزودن یادکرد به منابع قابل اعتماد برطبق اصول تأییدپذیری و شیوه‌نامهٔ ارجاع به منابع، به بهبود این نوشتار کمک کنید. مطالب بدون منبع ممکن است به چالش کشیده شوند و حذف شوند.

نمونه‌هایی از سنگ‌های آذرین

سنگ آذَرین، (به انگلیسی: Igneous rock) در زمین‌شناسی به سنگ‌های حاصل از انجماد مواد مذاب می‌گویند. سنگ‌های آذرین به دو بخش سنگ‌های آذرین درونی و سنگ‌های آذرین بیرونی تقسیم می‌شوند. سنگ‌های آذرین بیرونی حاصل فرایند آتشفشانی و بیرون ریختن مواد مذاب از دهانهٔ آتشفشان‌است اما سنگ‌های آذرین درونی حاصل فرایند ماندن مواد مذاب در آشیانه و سرد شدن آهستهٔ آن است.

از انواع سنگ‌های آذرین بنیامینی گرانیت و از سنگ‌های آذرین بیرونی بازالت از همه معروف‌تر هستند. تقسیم‌بندی سنگ‌های شایانی توسط اتحادیه بین‌المللی در زمین‌شناسی IUGS صورت می‌گیرد .^{[نیازمند منبع]}

محتویات

• ۱آذرین درونی
• ۲آذرین بیرونی
• ۳اهمیت زمین‌شناسی
• ۴روند تکاملی سرد شدن مواد مذاب و تشکیل سنگ آذرین
• ۵جستارهای وابسته
• ۶منابع

آذرین درونی[ویرایش]

این سنگ‌ها بر اثر سرد شدن مواد مذاب در داخل زمین به وجود می‌آیند مثل سنگ گرانیت – گابرو ویژگی این سنگ‌ها این است که دارای بلورهای درشت می‌باشند و خیلی سفتند و بیشتر رنگ روشن دارند و بسیار زیباتر هستند.^{[نیازمند منبع]}

آذرین بیرونی[ویرایش]

سنگ‌هایی هستند که بر اثر سرد شدن مواد مذاب در خارج از کوه‌های آتشفشانی هیمالیا به وجود می‌آیند و ریز بلور هستند چون این مواد مذاب توسط آتشفشان از داخل زمین خارج می‌شوند به این سنگ‌ها آتشفشانی نیز می‌گویند. مثال بازالت و ریولیت.^{[نیازمند منبع]}

اهمیت زمین‌شناسی[ویرایش]

سنگ‌های آذرین ۹۰ تا ۹۵٪ حجم و به ضخامت ۱۶ کیلومتر (از بالا) از پوستهٔ زمین را تشکیل می‌دهند.سنگ‌های آذرین در زمین‌شناسی نقش بسیار مهمی دارند زیرا؛مواد معدنی و شیمیایی سراسری آن‌ها اطلاعات زیادی در مورد ترکیب گوشته، جایی که از آن سنگ‌های آذرین استخراج شده به ما می‌دهد، و شرایط دما و فشار که اجازهٔ شکل‌گیری به‌این صورت را داده، یا دیگر سنگی که از قبل موجود بوده و ذوب شده است.

تاریخ‌گذاری مطلق آن‌ها را می‌توان به‌وسیلهٔ اشکال مختلف زمان‌سنجی رادیومتری به‌دست‌آورد و در نتیجه می‌توان با لایه‌های چینه مجاور مقایسه کرد، و امکان یافت که توالی و زمان حوادث را محاسبه کرد؛ ویژگی‌های این سنگ‌ها معمولاً از ویژگی‌های یک محیط زمین‌ساختی خاص خبر می‌دهد. تحول زمین‌ساختی (زمین‌ساخت صفحه‌ای را ببینید)؛ در برخی شرایط خاص آن‌ها میزبان ذخایر معدنی مهم (سنگ معدن) هستند: به عنوان مثال، تنگستن، قلع، و اورانیوم معمولاً با گرانیت و doritos همراه است، در حالی که سنگ معدن کروم و پلاتین معمولاً با گابرو ها در ارتباط است.^{[نیازمند منبع]}

روند تکاملی سرد شدن مواد مذاب و تشکیل سنگ آذرین[ویرایش]

دیاگرام‌های شماتیکی اصولی را که در تبلور جزء ماگما وجود دارد را نشان می‌دهد. حذف کریستال ترکیب ماگما را تغییرمی‌دهد. ۱- بلور الیوین ۲- بلور الیوین و پیروکسن ۳- بلور پیروکسن و پلاژیوکلازها ۴- پلاژیوکلازهای متبلور. در پایین مخزن ماگما، به‌شکل سنگ انباشته

جستارهای وابسته[ویرایش]

• سنگ رسوبی
• سنگ دگرگونی
• فهرست مواد معدنی
• سنگ‌شناسی

منابع[ویرایش]

• مشارکت‌کنندگان ویکی‌پدیا. «Igneous rock». در دانشنامهٔ ویکی‌پدیای انگلیسی، بازبینی‌شده در ۵ آوریل ۲۰۱۶.

نهفتن

• ن
• ب
• و

طبقه‌بندی سنگ‌های آذرین بر پایه درصد سیلیسیم دی‌اکسید

نوع سنگفرامافیک
کمتر از ۴۵٪ سیلیسمافیک
۴۵ تا ۵۲٪ سیلیسحد واسط
۵۲ تا ۶۳٪ سیلیسحد واسط–فلسیک
۶۳ تا ۶۹٪ سیلیسفلسیک
بیشتر از ۶۹٪ سیلیس

سنگ‌های آتشفشانی:
سنگ‌های زیرآتشفشانی:
سنگ‌های ژرف‌توده‌ای:

کماتیت، پیکریت بازالت
کیمبرلیت، لامپروئیت
پریدوتیت

بازالت
دیاباز (دولریت)
گابرو

آندزیت
میکرودیوریت
دیوریت

داسیت
میکروگرانودیوریت
گرانودیوریت

ریولیت
میکروگرانیت
گرانیت

این یک مقالهٔ خرد سنگ‌شناسی است. می‌توانید با گسترش آن به ویکی‌پدیا کمک کنید

بررسی و شناسایی بافت در سنگ های آذرین

بافت عبارت است از اندازه، شکل و وضعیت قرار گرفتن کانی‌های مختلف در کنار هم در یک توده سنگی.بافت بیشتر سنگ‌ های آذرین طوری است که بلورهای کانی‌ها حالتی در هم بافته دارند. این مساله بخصوص در مورد سنگ‌های آذرینی مصداق دارد که بلورهایشان درشت است. بافت سنگ‌‌های آذرین از عواملی چون ترکیب و سرعت سرد شدن ماگمای اولیه تأثیر می‌پذیرد. ماگماهایی که در اعماق زمین قرار دارند به آهستگی سرد می‌شوند. در این ماگماها بلور کانی‌های مختلف کم و بیش یک اندازه هستند و می‌توانند تا حد چند سانتی‌متر یا بیشتر نیز برسند (بافت فانریتیک: در این نوع بافت بلورهای منفرد آن قدر درشت هستند که می‌توان با چشم غیر مسلح آن‌ها را مشاهده کرد).

ولی برعکس، ماگمایی که به سطح زمین می‌رسد، به سرعت سرد می‌شود و بلورها زمان کوتاهی را برای رشد کردن در اختیار دارند. بلورهای تشکیل شده در چنین مواردی عمدتاً کوچک هستند که به ندرت می‌توان بدون میکروسکوپ آن‌ها را مشاهده کرد. این گونه سنگ‌ها حالتی دانه ریز و توده‌ای شکل دارند. در صورتی که عمل سرد شدن ماگما خیلی سریع اتفاق بیفتد، مثلاً هنگامی که گدازه به داخل آب دریا یا دریاچه جریان یابد، بلورها تقریباً هیچ زمانی برای تشکیل شدن پیدا نمی‌کنند. سنگی که در این حالت پدید می‌آید یک شیشه طبیعی است (بافت شیشه‌ای: این نوع بافت شبیه شیشة معمولی است و می‌تواند در سنگ‌ها به صورت توده‌ای متراکم یا رشته‌ای و متخلخل وجود داشته باشد. در این بافت حتی با میکروسکوپ نمی‌توان هیچ بلوری را دید).

در صورتی که عمل سرد شدن ماگما در چند مرحله و با سرعت‌های مختلف انجام شود، نوع دیگری از بافت ایجاد می‌شود. این مورد معمولاً به این صورت است که ابتدا عمل سرد شدن ماگما به کندی انجام می‌شود، ولی پس از آن سرعت سرد شدن افزایش می‌یابد. در نتیجه وقوع این پدیده، دو اندازه مختلف از بلورها تشکیل می‌شود. به بلورهای درشت‌تر که در مرحله سرد شدن آهسته ماگما تشکیل شده‌اند، درشت بلور می‌گویند. این درشت بلورها توسط بلورهای ریزتر که در زمان سرد شدن سریع ماگما تشکیل شده‌اند، احاطه می‌شوند (بافت پورفیری: در این بافت، بلورها در دو اندازه وجود دارند که بلورهای درشت‌تر را درشت بلور یا فنوکریست و بلورهای ریزتر را خمیره سنگ می‌نامند. گاه خمیره بسیار ریز بلور است و گاه می‌توان با کمی دقت بلورهای آن را دید).

علاوه بر بافت‌ها بالا یک بافت آفانیتیک هم در  چگونگی تشکیل سنگ‌های آذرین وجود دارد که در این بافت بلورها فقط با استفاده از میکروسکوپ قابل مشاهده‌اند و سنگ‌هایی که دارای این بافت هستند، حالتی توده‌ای و متراکم دارند.

سنگ‌های آذرین درونی چگونه تشکیل می‌شوند؟ علوم پایه هشتم

سنگ‌های آذرین به دو بخش سنگ‌های آذرین درونی و سنگ‌های آذرین بیرونی تقسیم می‌شوند؛ سنگ‌های آذرین بیرونی حاصل فرایند آتشفشانی و بیرون ریختن مواد مذاب از دهانهٔ آتشفشان‌ است اما سنگ‌های آذرین درونی حاصل فرآیند ماندن مواد مذاب در آشیانه و سرد شدن آهستهٔ آن است.

زمان تقریبی مطالعه :7 دقیقه

تاریخ : دوشنبه 1400/03/10 ساعت 10:49

سنگ ها، اجسام طبیعی، غیرزنده و جامدی هستند که از یک یا چند نوع کانی تشکیل شده اند. سنگ ها از نظر شکل و اندازه، چگالی، جنس، کاربرد، مقاومت و ترکیب مواد تشکیل دهنده با هم متفاوت هستند، خوب است بدانید سنگ ها از نظر نحوه تشکیل نیز با هم تفاوت دارند.
 

سه گروه اصلی سنگ ها عبارتند:
- سنگ های رسوبی،
- سنگ های آذرین،
- سنگ های دگرگون شده.

سنگ های آذرین از انجماد و سرد شدن مواد مذاب (ماگما) در سطح زمین یا در زیر طبقات زمین به دست می آیند. اگر انجماد و سرد شدن مواد مذابی که از عمق دویست کیلومتری زمین حرکت می کنند در خارج از پوسته زمین باشد به آنها سنگ های آتش فشانی یا آذرین بیرونی می گویند؛ مانند بازالت، آندزیت، ریولیت.

ولی سنگ های آذرین درونی بر اثر سرد شدن مواد مذاب در داخل زمین به وجود می‌آیند مثل سنگ گرانیت – گابرو ویژگی این سنگ‌ها این است که دارای بلورهای درشت می‌باشند و خیلی سفتند و بیشتر رنگ روشن دارند و بسیار زیباتر هستند.
 

سنگ‌های آذرین چگونه تشکیل می‌شوند؟

در این بخش گروه های مختلف سنگ های آذرین مثل سنگ های آذرین درونی (خانواده گرانیت) و سنگ های آذرین بیرونی (خانواده بازالت) و همچنین سنگ های بینابینی همراه با توف ها آتشفشانی و بسیاری دیگر از نمونه های سنگ های آذرین طبقه بندی و نگهداری می شود.

سنگ های آذرین مادر سنگ های زمین هستند. سنگ‌های آذرین سنگ‌هایی هستند که از مواد مذاب درون زمین تشکیل می‌شوند، هرچه به مرکز زمین نزدیکتر می‌شویم دما بالا می‌رود،

بیشتر بخوانید:
ساخت کانال در روبیکا؛ چطور در روبیکا برای خود کانال راه‌اندازی کنیم؟

گرمای زیاد باعث می‌شود که سنگ‌های موجود در لایه‌های زیرین پوسته زمین به ماگما یا مواد مذاب تبدیل شوند.

این مواد مذاب، طبیعی، داغ، متحرک و سرشار از گاز است. ماگما به دلیل داشتن گاز فراوان و حرارت زیاد، نسبت به سنگ های اطراف سبک تر است و به سمت بالا حرکت می کند و پس از سرد شدن، سنگ های آذرین را تشکیل می دهد.

سنگ های كوه هایی مانند دماوند و الوند از نوع آذرین است، سنگ های آذرین از بلورهای ریز یا درشت تشكیل شده اند. همانطور که قبلا اشاره کردیم؛ در زمین‌ شناسی به سنگ‌های حاصل از انجماد مواد مذاب، سنگ‌های آذَرین می‌گویند.

سنگ‌های آذرین به دو بخش  تقسیم می‌شوند:
- سنگ های آذرین درونی.
- سنگ های آذرین بیرونی.

سنگ های آذرین درونی
اگر مواد مذاب در داخل زمین باقی بمانند و در همانجا سرد و متبلور شوند به سنگ های آذرین درونی تبدیل می شوند که نسبتا درشت بلورند و کانی های آن ها بدون میکروسکوپ قابل رویت هستند.

سنگ های آذرین بیرونی
اگر مواد مذاب از راه شکستگی ها و شکاف های موجود در سنگ کره به سطح زمین راه پیدا کند به سنگ های آذرین بیرونی تبدیل می شوند. این سنگ ها ریز بلورند.
 

بافت سنگ‌‌های آذرین به چه عواملی بستگی دارد؟

بافت سنگ های آذرین از عواملی مانند ترکیب و سرعت سرد شدن ماگمای اولیه تأثیر می‌پذیرد، ماگماهایی که در اعماق زمین قرار دارند به آهستگی سرد می‌شوند.

بیشتر بخوانید:
هوا چطور و از طریق چه چیزی وارد گیاهان می‌شود؟ درس علوم پایه پنجم

در این ماگماها بلور کانی‌های مختلف کم و بیش یک اندازه هستند و می‌توانند تا حد چند سانتی‌متر یا بیشتر نیز برسند

ولی برعکس، ماگمایی که به سطح زمین می‌رسد، به سرعت سرد می‌شود و بلورها زمان کوتاهی را برای رشد کردن در اختیار دارند. بلورهای تشکیل شده در چنین مواردی عمدتاً کوچک هستند که به ندرت می‌توان بدون میکروسکوپ آن‌ها را مشاهده کرد.

این گونه سنگ‌ها حالتی دانه ریز و توده‌ای شکل دارند و در صورتی که عمل سرد شدن ماگما خیلی سریع اتفاق بیفتد، مثلاً هنگامی که گدازه به داخل آب دریا یا دریاچه جریان یابد، بلورها تقریباً هیچ زمانی برای تشکیل شدن پیدا نمی‌کنند، سنگی که در این حالت پدید می‌آید یک شیشه طبیعی است.

در صورتی که عمل سرد شدن ماگما در چند مرحله و با سرعت‌های مختلف انجام شود، نوع دیگری از بافت ایجاد می‌شود. این مورد معمولاً به این صورت است که ابتدا عمل سرد شدن ماگما به کندی انجام می‌شود، ولی پس از آن سرعت سرد شدن افزایش می‌یابد.

در نتیجه وقوع این پدیده، دو اندازه مختلف از بلورها تشکیل می‌شود. به بلورهای درشت‌تر که در مرحله سرد شدن آهسته ماگما تشکیل شده‌اند، درشت بلور می‌گویند. این درشت بلورها توسط بلورهای ریزتر که در زمان سرد شدن سریع ماگما تشکیل شده‌اند، احاطه می‌شوند.
 

تفاوت سنگ های آذری درونی با سنگ های آذرین بیرونی چیست؟

سنگ های آذرین هیچ تفاوتی در ترکیب شیمیایی ندارند چون هر دو از سرد شدن ماگما به دست می آیند. سنگ های آذرین درونی در درون زمین سرد می شوند اما سنگ های آذرین بیرونی به سطح زمین می‌رسند و سرد می شوند 

سنگ های آذرین درونی رنگشان روشن است ولی سنگ های آذرین بیرونی تیره رنگ هستند و این سنگ ها، مثل گابرو و گرانیت دارای بلورهای نسبتا درشت هستند و کانی هایشان بدون میکروسکوپ قابل مشاهده است.

سنگ های آذرین بیرونی از دانه های ریزی تشکیل شده اند ولی سنگ های آذرین درونی درشت دانه اند، این سنگ ها مانند ریولیت و بازالت دارای بلور های نسبتا ریزی هستند.

این سنگ ها به سطح سنگ کره راه پیدا می کنند و به سنگ آذرین بیرونی تبدیل می شوند. کانی این سنگ ها با میکروسکوپ قابل مشاهده نیست و به میکروسکوپ های بسیار دقیقی نیاز هست.

سنگ های آذرین بیرونی حاصل فرآیند آتشفشانی هستند و به بیرون می ریزد، ولی سنگ های آذرین درونی دارایی ماگما آشیانه و سرد شده هستند.

سنگ های آذرین بیرونی در سطح زمین فرصت کافی برای سرد شدن ندارند اما سنگ های آذرین درونی به اندازه کافی فرصت برای سرد شدن دارند.
 

سوالات درس علوم پایه هشتم

سنگ ها از چه نظر با هم تفاوت دارند؟
نوع و جنس، شكل ظاهر، مدت زمان تشكیل آن، رنگ و استحکام.

به چه دلیل گفته می شود سنگ ها تغییر می كند؟
زیرا سنگ های دگرگونی كه منشأ رسوبی یا آذرین دارند، در اثر گرما و فشار زیاد تغییر یافته اند.

کدام سنگ منشا تمام سنگ های روی زمین می باشند؟
- رسوبی آواری.
- رسوبی تبخیری.
- دگرگونی.
- آذرین.

چرا گاهی سنگ های آذرین بلورهای درشت دارند؟
اگر مواد مذاب در نزدیكی سطح زمین به تدریج سرد شوند بلورهای درشت پیدا می كنند.

سنگ پا و پوکه معدنی از کدام دسته سنگ ها می باشند؟
- دگرگونی.
- آذرین.
- رسوبی آواری.
- رسوبی تبخیری.

تفاوت اصلی سنگ‌های آذرین بیرونی و درونی کدام است؟
تفاوت اصلی سنگ‌های آذرین درونی با آذرین بیرونی در اندازه بلور کانی‌های آن‌ها می‌باشد. سنگ‌های آذرین درونی دارای کانی‌های با بلورهای بزرگ‌تر نسبت به سنگ‌های آذرین بیرونی می‌باشند.

گرما باعث می شود که سنگ ها به چه چیز تبدیل شوند.
- سنگ اذرین.
- سنگ رسوبی.
-  ماگما.
- سنگ دگرگونی. 

باتوجه به نام سنگ های زیر، گزینه ی درست را انتخاب کنید:
ریولیت - سنگ آهک - گابرو
- دگرگونی - رسوبی آواری - آذرین درونی.
- آذرین درونی - رسوبی تبخیری - سنگ نمای ساختمان.
- آذرین ریز بلور- حاصل واکنش های شیمیایی - آذرین درونی.
- حاصل دگرگونی گابرو - حاصل واکنش های شیمیایی - آذرین درشت بلور.

یک ویژگی سنگ آذرین بیرونی  را نام ببرید؟
- درشت بلور.
- ریزبلور.
- دارای فسیل.
- لایه لایه.

بیشتر بخوانید:
نیرویی که باعث جذب آهن به آهنربا می شود؛ چیست؟ درس علوم پایه ششم

در این مقاله در مورد انواع سنگ‌ها و نحوه تشکیل آن‌ها صحبت خواهیم کرد. اگر به اطراف خود دقت کنیم مواد مختلفی را می‌بینیم که در زندگی روزمره از آن‌ها استفاده می‌کنیم. یکی از این مواد سنگ است. سنگ‌ها کاربردهای زیادی در زندگی ما دارند. ما از سنگ‌ها به صورت‌های مختلف استفاده می‌کنیم.

سنگ‌ها شکل‌ها، رنگ‌ها و انواع مختلف دارند و به روش‌های مختلف نیز تشکیل می‌شوند. ما از سنگ‌ها در ساختمان سازی، صنایع، پزشکی و ساخت زیورآلات استفاده می‌کنیم. در کتاب علوم تجربی پایه هشتم، دانش‌آموزان در درس سنگ‌ها با سنگ‌های آذرین، رسوبی و دگرگونی و نحوه تشکیل آن‌ها بیشتر آشنا می‌شوند.

سنگ‌ها

سنگ چیست؟ آیا می‌دانید سنگ‌ها چگونه تشکیل می‌شوند؟ سنگ‌ها موادی جامد از سنگ‌کره زمین هستند که از یک یا چند کانی ساخته شده‌اند. سنگ‌ها لایه جامد خارجی زمین، پوسته و بیشتر قسمت‌های داخلی آن را تشکیل می‌دهند. سنگ‌ها از نظر سختی، رنگ،‌ چگالی و ترکیبات معدنی با هم تفاوت دارند. بنابراین با توجه به این ویژگی‌ها کاربردهای مختلف دارند. سنگ‌ها منابع ارزشمندی برای ما هستند. سنگ‌ها تقریبا در همه جای زمین به ویژه در رشته کوه‌ها و بستر رودخانه‌ها یافت می‌شوند.

بعضی از سنگ‌ها حاوی مواد معدنی و منابع طبیعی مانند نفت، گاز، آب، ‌آهن،‌ طلا و … هستند.

سنگ‌ها چگونه تشکیل می‌شوند؟

سنگ‌ها در اثر عواملی مانند هوازدگی و فرسایش کوه‌ها به وجود می‌آیند. سنگ‌ها موادی از پوسته زمین هستند که از پیوند یک یا چند کانی تشکیل شده‌اند.

سنگ‌ها از چه موادی ساخته می‌شوند؟

سنگ‌ها بر اساس نحوه تشکیل، مواد معدنی و ترکیبات شیمیایی موجود در آن‌ها دسته بندی می‌شوند. سنگها معمولا در سه گروه اصلی قرار می‌گیرند: سنگ‌های آذرین، سنگ‌های رسوبی و سنگ‌های دگرگونی.

سنگ‌های آذرین چگونه تشکیل می‌شوند؟

سنگ‌های آذرین سنگ‌هایی هستند که از مواد مذاب درون زمین تشکیل می‌شوند. هرچه به مرکز زمین نزدیکتر می‌شویم دما بالا می‌رود. گرمای زیاد باعث می‌شود که سنگ‌های موجود در لایه‌های زیرین پوسته زمین به ماگما یا مواد مذاب تبدیل شوند. این مواد به دلیل وجود گاز و دمای زیاد نسبت به سنگ‌های اطراف خود سبک‌تر هستند و به سمت بالا حرکت می‌کنند. مواد مذاب زمانی که سرد می‌شوند سنگ‌های آذرین را تشکیل می‌دهند. سنگ‌های آذرین به دو دسته کلی تقسیم می‌شوند.

سنگ‌های آذرین از انجماد مواد مذاب درون زمین تشکیل می‌‌شوند.

• سنگ‌های آذرین درونی

اگر مواد مذاب درون زمین به سطح زمین راه پیدا نکنند و همان‌جا سرد شوند سنگ‌های آذرین درونی را تشکیل می‌دهند. سنگ‌های آذرین دورنی درشت بلور هستند و کانی‌های آن بدون میکروسکوپ قابل مشاهده است.

• سنگ‌های آذرین بیرونی

اگر مواد مذاب درون زمین به سطح زمین راه پیدا کنند گدازه‌ها را تشکیل می‌دهند. گدازه‌ها روی سطح زمین جاری و به آرامی سرد می‌شوند. با سرد شدن تدریجی این مواد سنگ‌های آذرین بیرونی تشکیل می‌شوند. سنگ‌های آذرین بیرونی ریز بلور هستند.

سنگ‌های رسوبی چگونه تشکیل می‌شوند؟

نوع دیگر سنگ‌ها، سنگ‌های رسوبی هستند. این سنگ‌ها معمولا در اثر عوامل بیرونی تشکیل می‌شوند. عواملی مانند آب، باد، تغییرات دما، فشار و فعالیت موجودات زنده و به ویژه انسان‌ها،‌ باعث خرد شدن و فرسایش سنگ‌های سطح زمین می‌شوند. سنگ‌های خرد شده به صورت ذرات ریز، قطعات کوچک و مواد محلول توسط رودخانه یا باد به دریا‌ها و اقیانوس‌ها وارد می‌شوند. این مواد به صورت لایه لایه روی هم قرار می‌گیرند، متراکم می‌شوند و تشکیل رسوب می‌دهند.

سنگ‌های رسوبی از طریق تجمع تدریجی رسوبات تشکیل می‌شوند.

رسوبات در بستر رودخانه‌ها و دریاها انباشته و متراکم می‌شوند. سپس این رسوبات به تدریج و با گذشت زمان در اثر فشار ناشی از وزن لایه‌های بالایی سخت و تبدیل به سنگ‌های رسوبی می‌شوند. بعضی از سنگ‌های رسوبی درون غارها به شکل قندیل دیده می‌شود.

سنگ ها از نظر شکل و اندازه و جنس و کاربرد با هم تفاوت دارند، خوب است بدانید سنگ ها از نظر نحوه تشکیل نیز با هم متفاوت هستند. سه گروه اصلی سنگ ها عبارتند از سنگ های رسوبی، سنگ های آذرین وسنگ های دگرگون شده. سنگ های آذرین این سنگ ها از انجماد و سرد شدن مواد مذاب (ماگما) در سطح زمین یا در زیر طبقات زمین به دست می آیند. اگر انجماد و سرد شدن مواد مذابی که از عمق دویست کیلومتری زمین حرکت می کنند در خارج از پوسته زمین باشد به آنها سنگ های آتش فشانی یا آذرین بیرونی (Extrusive) می گویند مانند بازالت، آندزیت، ریولیت. ولی اگر مواد مذاب در درون زمین سرد شوند، آنها را سنگ های آذرین درونی یا سنگ های نفوذی یا (Intrusive) می نامند. مانند گرانیت، دیوریت، گابرو. استرا تولکان. تفتان با ارتفاع 4050 متر در 99 کیلومتری جنوب، جنوب شرق شهر زاهدان واقع شده است. سنگ های آتشفشانی تفتان عمدتا شامل سنگ های پیرو کلاستیک، اپی کلاستیک و جریان های گدازه ای می باشند. سنگ های پورفیری در کوه تفتان قبلا غالبا دارای درشت بلور های پلاژیوکلاز، بیوتیت، هورنبلند، پیروکسن، و کوارتز هستند. بافت های غیر تعادلی چون منطقه بندی، حاشیه های خلیجی، انحلالی و اکسیده شدن در این کانی های رایج می باشند. این بافتها بر اثر تغیرات فشار، دما، فوگاسیته اکسیژن، اختلاط ماگمایی و غیره تشکیل می شوند.

کلیدواژه ها:

سنگ‌های دگرگونی چگونه تشکیل می‌شوند؟

سنگ‌های دگرگونی سنگ‌هایی هستند که در مدت زمان طولانی تحت تاثیر گرما، فشار و مواد داغ درون زمین قرار می‌گیرند. این فرآیندها باعث تغییر ترکیبات و بافت سنگ می‌شود و سنگ‌های دگرگونی را تشکیل می‌دهند. در این فرایند گرما در حدی نیست که سنگ‌ها را ذوب کند، اما ماهیت و شکل آن را تغییر می‌دهد.

سنگ‌ها | علوم تجربی پایه هشتم | رصدگران

سنگ‌های آذرین درونی چگونه تشکیل می‌شوند؟ علوم پایه هشتم

بافت سنگ‌ های آذرين| چگونگی تشکیل سنگ های آذرین