چرخه‌‌ی قاعدگی

چرخه‌ی قاعدگی سلسله تغییرات فیزیولوژیکی است که بدن زن متحمل می‌شود تا برای بارداری آماده شود. تقریباً ماهی یک‌بار، رحم یک لایه‌ی بافت جدید (اندومتریوم، آندومتر) ایجاد می‌کند تا آماده‌ي دریافت سلول تخمک لقاح‌یافته شود. زمانی که تخمک لقاح‌یافته‌ای وجود نداشته باشد تا بارداری آغاز شود، این لایه یا همان آستر داخلی ریزش می‌کند و خونریزی قاعدگی رخ می‌دهد. این اتفاق از زمان بلوغ آغاز می‌شود و تا زمان یائسگی (حدود 50 سالگی) ادامه دارد و به طور تقریبی 480 قاعدگی در طول زندگی یک زن عادی رخ می‌دهد.

علائمی که در زمان چرخه‌ی قاعدگی در زنان ایجاد می‌شود عبارتند از:

• آکنه
• نگراني و اضطراب
• احساس افسردگي و نا‌اميدي
• از دست دادن علاقه به انجام كار و فعاليت معمول
• كمبود انرژي و خستگي
• عدم تمركز كافي
• تغيير در اشتها و پرخوري
• اختلال در خواب
• علائم جسمي همچون سردرد، دل درد، نفخ شكم، حساسيت پستان‌ها، ورم و افزايش وزن

به طور خلاصه می‌توان بیان نمود که چرخه‌ی قاعدگی منجر به وقوع سه چرخه در بدن می‌گردد که عبارتند از:

• چرخه‌ی تخمک‌گذاری ؛ انجام چرخه‌ی قاعدگی همراه با بلوغ تخمک و آزاد شدن آن می‌باشد ؛
• چرخه‌ی رحم ؛ زمانی که چرخه‌ی قاعدگی انجام می‌شود محیط رحم شرایط مناسبی را برای تخمک لقاح‌یافته و ایجاد ساختار بلاستوسیست فراهم می‌کند ؛
• چرخه‌ی دهانه‌ی رحم ؛ زمانی که چرخه‌ی قاعدگی انجام می‌شود دهانه‌ی رحم به اسپرم اجازه‌ی عبور برای رسیدن به تخمک و تشکیل زیگوت را می‌دهد.

چرخه‌ی قاعدگی جهت حفظ باروری در زنان و تحت کنترل دستگاه هورمونی بدن (غدد اندوکرین) انجام می‌شود. هنگام شروع بلوغ، هیپوتالاموس که از طریق خونی با هیپوفیز ارتباط مستقیم دارد، با ترشح هورمون آزاد‌کننده‌ی گنادوتروپین (GnRh) باعث تحریک آدنوهیپوفیز (هیپوفیز غده‌ای، نه هیپوفیز عصبی) شده و هیپوفیز با ترشح LH و FSH و تأثیر بر تخمدان‌ها، باعث ادامه تقسیمات میتوزی اُاوسیت‌هایی می‌شود که داخل تخمدان، از زمان جنینی در رحم مادر متوقف شده‌اند. این پیام‌ها رحم و تخمدان‌ها را برای بارداری آماده می‌کنند. هورمون‌های پروژسترون و استروژن مهم‌ترین نقش را در تغییرات رحم طی هر چرخه‌ی قاعدگی ایفا می‌کنند:

• استروژن لایه‌ی داخلی رحم را می‌سازد.
• پروژسترون بعد از آزادشدن تخمک (تخمک‌گذاری) در اواسط چرخه‌ افزایش می‌یابد و به استروژن کمک می‌کند تا ضخامت لایه‌ی داخلی را حفظ کند و آماده‌ي لانه‌گزینی تخمک لقاح‌یافته شود.
• کاهش در سطح پروژسترون به همراه استروژن سبب از بین رفتن لایه‌ي ایجاد‌شده می‌شود. در این زمان خونریزی فرد آغاز می‌شود.

چرخه‌ی قاعدگی (عادت ماهانه، پریود) از روز اول خونریزی تا زمان خونریزی بعدی را شامل می‌شود. گرچه میانگین طول چرخه‌ها اغلب 28 روز می‌باشد ولی داشتن چرخه‌های بلندتر یا کوتاه‌تر نیز در صورت نبود مشکل خاصی طبیعی قلمداد می‌شود.

قاعدگی، ریزش ماهانه‌ی لایه‌ي داخلی رحم زن می‌باشد که حدود سه تا هفت روز طول می‌کشد و حاوی خون و بافت‌هایی است که از طریق دهانه‌ي رحم و واژن از بدن خارج می‌شوند. میزان خونریزی حدود 20 تا80 میلی‌لیتر است. اگر مدت خونریزی کمتر از سه روز و یا بیشتر از هفت روز باشد یا میزان خونریزی بیشتر از حد طبیعی باشد، علت باید بررسی شود. تخمکی که در طی فرآیند تخمک‌گذاری آزاد می‌شود تنها 24 ساعت زنده می‌ماند و اگر اسپرم در این بازه‌ي زمانی با آن لقاح نیابد تخمک حدود 14 روز بعد با همه‌ي خون قاعدگی از بدن دفع می‌شود.

بهترین زمان برای اقدام به بارداری طی بازه‌ي زمانی است که زن قدرت باروری دارد ؛ یعنی در بازه‌ي زمانی "پنجره‌ي باروریِ" چرخه‌ي قاعدگی. این بازه‌ی زمانی برای هر زنی متفاوت است.

وقوع بارداری عملاً از پنج روز قبل از تخمک‌گذاری و خود روز تخمک‌گذاری ممکن است. این شش روز پنجره‌ی باروری در چرخه‌ی قاعدگی یک زن تعریف می‌شوند و بیان‌گر طول عمر اسپرم (حدود پنج روز) و طول عمر تخمک (24 ساعت) می‌باشد. احتماًل باردار شدن تا دو روز قبل از تخمک‌گذاری و روز تخمک‌گذاری پیوسته افزایش می‌یابد. در انتهای پنجره‌ی باروری احتمال باردار شدن به شدت کاهش می‌یابد و 12 تا 24 ساعت بعد از تخمک‌گذاری زن به ندرت قادر به باردار شدن در آن چرخه می‌باشد.

احتماًل بارداری در سه روزی که منجر به تخمک‌گذاری و خود تخمک‌گذاری می‌شود، در بالاترین حد خود قرار دارد. با توجه به طول چرخه‌ی قاعدگی فرد روزهای باروری در یک چرخه فرق خواهند کرد:

• اگر چرخه‌ی قاعدگی فرد 28 روز دارد، تخمک‌گذاری معمولاً روز چهاردهم رخ می‌دهد و روزهای باروری فرد عبارتند از روزهای 12،13،14
• اگر چرخه‌ی قاعدگی فرد طولانی‌تر است، مثلاً35 روز، تخمک‌گذاری معمولاًروز 21ام رخ می‌دهد و روزهای باروری فرد عبارتند از روزهای 19،20،21
• اگر چرخه‌ی قاعدگی فرد کوتاه‌تر است، مثلاً21 روز، تخمک‌گذاری معمولاًروز هفتم رخ می‌دهد و روزهای باروری فرد عبارتند از روزهای 5،6،7

همه‌ی خانم‌ها چرخه‌های 28 تا 32 روزه ندارند. در موارد نادر، چرخه‌های کوتاه‌تری دیده می‌شود. مثلاً خانمی با چرخه‌ی 24 روزه می‌تواند هفت روز خونریزی داشته باشد، روز آخر خونریزی نزدیکی جنسی داشته باشد و سه روز بعد تخمک‌گذاری کند و از آن جایی که اسپرم سه تا پنج روز زنده می‌ماند، به طور قطع باردار شود. در نتیجه در چرخه‌های کوتاه تخمک‌گذاری چند روز بعد از اتمام قاعدگی رخ می‌دهد. همچنین ممکن است فرد در زمان تخمک‌گذاری وقتی که بیشترین باروری را دارد، لکه‌بینی یا خونریزی مشاهده کند.

به طور کلی در یک چرخه‌ی قاعدگی طبیعی 28 روزه مراحل زیر به ترتیب رخ می‌دهند:

مرحله‌ی فولیکولی، مرحله‌ی تکثیری یا مرحله‌ی استروژنی (روز 13-1)

به علت رشد سریع فولیکول‌های تخمدان این مرحله را مرحله‌ي فولیکولی می‌نامند. روزی که خونریزی شروع می‌شود روز یک چرخه در نظر گرفته می‌شود. مرحله‌ي قاعدگی (مرحله‌ي تخریبی) که در آن خونریزی رخ می‌دهد معمولاً روز یک تا پنج را شامل می‌شود. فاز فولیکولی یا فاز تکثیری از روز یک تا روز تخمک‌گذاری ادامه دارد و در آن فولیکول‌های داخل تخمدان بالغ می‌شوند. هورمون‌های خاصی تخمدان‌ها را برای رها کردن فولیکول‌ها آماده می‌کنند. یکی از این فولیکول‌ها به سرعت رشد می‌کند و تبدیل به تخمک می‌شود. فولیکول، استروژن ترشح می‌کند تا به ساخت لایه‌ي داخلی رحم کمک کند. این مرحله با رسیدن هورمون LH به بیشترین حد خود و وقوع تخمک‌گذاری به پایان می‌رسد.

مرحله‌ي تخمک‌گذاری (روز 14)

در این مرحله تخمک به داخل لوله‌ی فالوپ رها می‌شود. از زمان آزاد شدن، تخمک حدوداً 24 تا 48 ساعت زمان دارد تا با اسپرم لقاح یابد. مخاط دهانه‌ي رحم در این زمان افزایش می‌یابد و به شنا کردن اسپرم به سمت تخمک کمک می‌کند. اگر تخمک لقاح نیابد، لایه‌ی داخلی شروع به از بین رفتن می‌کند و مرحله‌ی بعد آغاز می‌شود.

مرحله‌ي لوتئال، مرحله‌ی جسم زرد یا مرحله‌ی ﭘﺮوژﺳﺘﺮوﻧﻲ (روز 28-15)

این فاز با تشکیل جسم زرد شروع می‌شود و یا به بارداری ختم می‌شود یا جسم زرد تحلیل می‌رود. در این مرحله بدن هنوز آماده‌ی باردار شدن است و هورمون‌های مرتبط را آزاد می‌کند و منتظر وقوع لقاح می‌باشد. هورمون اصلی در این مرحله پروژسترون است که در این فاز میزان آن به شدت زیاد است. زمانی که لقاح رخ ندهد، بدن شروع به تخریب لایه‌ی داخلی رحم می‌کند که برای بارداری استفاده نشده است. این اتفاق باعث می‌شود تا خونریزی رخ دهد.

دقت کنید که در یک چرخه‌ی قاعدگی همواره فاز لوتئال ثابت است؛ به این معنی که در صورتی که شما چرخه‌های قاعدگی منظمی داشته باشید برای به دست آوردن زمان تخمک‌گذاری و روزهای باروری خود می‌توانید از اولین روز شروع پریود بعدی خود، 14 روز به عقب برگردید تا به روز تخمک‌گذاری خود برسید و برای باردار شدن از چند روز قبل تا خود روز تخمک‌گذاری نزدیکی منظم داشته باشید ( در چرخه‌های قاعدگی با تعداد روزهای متفاوت، این 14 روز فاز لوتئال ثابت می‌باشد و فاز فولیکولی است که در هر زن متفاوت است).​

چرخه قاعدگی

از ویکی‌پدیا، دانشنامهٔ آزاد

دوره قاعدگی (قرمز)، باروری (آبی) و ناباروری (سبز) به‌طور تقریبی

چرخهٔ قاعدگی

چرخهٔ قاعدگی یا سیکل قاعدگی (به پارسی: دَشتان) در واقع دگرگونی فیزیولوژیکی است که در زنان بارور جهت تولیدمثل جنسی رخ می‌دهد و هر ماه یک تخمک بالغ شده و آمادهٔ پروردن جنین می‌شود. در این زمان اندک‌اندک بافت رحم نیز آمادهٔ نگهداری جنین می‌شود. اگر لقاح انجام نشود، اووسیت ثانویه(تخمک در صورتی ایجاد می‌شود که لقاح با اسپرم رخ دهد و سپس میوز دو تکمیل می‌شود و تخمک شکل می‌گیرد و تا قبل از ان اووسیت ثانویه است) دفع شده و بافت پوششی رحم ریزش می‌کند (قاعدگی). چرخهٔ قاعدگی زنان در دوران بارداری و شیردهی متوقف می‌شود.که به دلیل وجود HCG مترشحه از پرده کوریون که جفت را تشکیل و پروژسترون جسم زرد در خون می باشد که با خود تنظیمی منفی مانع از ترشح FSH و LH شده و چرخه دیگری شروع نمی‌شود.

چرخهٔ قاعدگی از زمان بلوغ تا زمان یائسگی ادامه می‌یابد. مدت خون‌ریزی قاعدگی برای چندروز، معمولاً ۳–۵ روز به درازا می‌کشد، هر چرخهٔ قاعدگی به‌طور میانگین ۴۰روز هست، یک چرخهٔ قاعدگی طبیعی بین ۲۵ تا ۹۰ روز است. حجم میانگین خون‌ریزی در هر چرخهٔ ماهانهٔ قاعدگی ۳۵ میلی‌لیتر است.

چرخهٔ قاعدگی تحت تأثیر هورمون‌ها و دارای سه فاز است:

1. فاز فولیکولر
2. فاز اوولاسیون یا تخمک‌گذاری
3. فاز لوتِئال یا جسم زرد

اگرچه برخی منابع بخش‌بندی دیگری دارند:

1. گام قاعدگی یا خونریزی
2. گام تکثیری یا پرولیفراتیو
3. گام ترشحی

هر سیکل قاعدگی از نخستین روز آغاز خون‌ریزی قاعدگی شروع می‌شود. روش‌های هورمونی جلوگیری از بارداری با تغییر در اندازهٔ هورمون‌های بدن از بارداری پیشگیری می‌کنند.

محتویات

• ۱فاز خون‌ریزی یا قاعدگی
• ۲فاز فولیکولر
• ۳فاز ترشحی
• ۴جستارهای وابسته
• ۵پانویس
• ۶منابع
• ۷پیوند به بیرون

فاز خون‌ریزی یا قاعدگی[ویرایش]

نوشتار اصلی: قاعدگی

به این فاز قاعدگی، پریود یا منس نیز می‌گویند. بروز خون‌ریزی قاعدگی نشانه حامله نبودن یک زن است. اگرچه این علامت خیلی قابل اعتماد نیست، از آنجایی که بعضی از علل، منجر به خون‌ریزی در دوران بارداری می‌شوند.

عادت ماهانه زنان تقریباً هر ۲۸ روز یکبار رخ می‌دهد. البته خصوصیات قاعدگی از جمله طول دوره ماهانه، مقدار خون‌ریزی و شدت آن از زنی تا زن دیگر متفاوت است و در افراد مختلف خون‌ریزی ماهانه خفیف یا شدید، دردناک یا بدون درد، طولانی یا کوتاه است. به‌طور میانگین در بیشتر زنان خون‌ریزی ماهانه ۵ تا ۷ روز طول می‌کشد و در کل ۶۰ تا ۲۵۰ میلی‌لیتر (معادل ۴ قاشق غذاخوری تا حدود یک فنجان) خون در این مدت از دست می‌رود.

بعد از دوران بارداری سیکل تخمک گذاری یا قاعدگی برای مدتی به هم می‌ریزد.

فاز فولیکولر[ویرایش]

فاز دوم، فاز فولیکولر یا فاز تکثیری نامیده می‌شود. از آنجایی که یک هورمون باعث افزایش ضخامت و رشد دیواره رحم می‌شود به این فاز، فاز تکثیری می‌گویند.

با افزایش هورمون اف اس اچ (به انگلیسی: FSH) طی روزهای اول سیکل، تعداد کمی از فولیکول‌های تخمدانی تحریک می‌شوند. این فولیکول‌ها در همان بدو تولد به صورت خاموش، وجود دارند. در هر سیکل قاعدگی، این فولیکول‌ها برای غالب شدن، با هم رقابت می‌کنند، تحت تأثیر چندین هورمون، رشد همه این فولیکول‌ها بجز یکی از آن‌ها متوقف می‌شود در حالی که فولیکول غالب شروع به رشد و بالغ شدن می‌کند این فولیکول، فولیکول گراف نام دارد.

زمانی که فولیکول‌ها بالغ می‌شوند مقدار زیادی استرادیول، نوعی استروژن، ترشح می‌کنند. استروژن‌ها شروع به تشکیل یک لایه جدید در اندومتر رحم می‌کنند. استروژن نیز باعث تحریک کریپت‌ها در سرویکس رحم می‌شوند تا موکوس بارور سرویکس را تولید کنند.

فاز ترشحی[ویرایش]

فاز سوم فاز ترشحی نامیده می‌شود.

جستارهای وابسته[ویرایش]

• قاعدگی دردناک
• اختلالات قاعدگی
• پریودی مردان

پانویس[ویرایش]

منابع[ویرایش]

• مشارکت‌کنندگان ویکی‌پدیا. «چرخه قاعدگی». در دانشنامهٔ ویکی‌پدیای انگلیسی، بازبینی‌شده در ۱۱ آذر ۱۳۹۱.

قاعدگی

از ویکی‌پدیا، دانشنامهٔ آزاد

عادت ماهانه

برای روند ماهانهٔ بدن، چرخه قاعدگی را ببینید.

قاعدگی یا دَشتان که پریود یا عادت ماهانه گفته می‌شود،^[۱] به جاری شدن خون از پوشش داخلی رَحِم گفته می‌شود؛ که به‌طور منظم در جنس ماده گونه‌های خاصی از پستانداران از دوران بلوغ تا دوران پساقاعدگی رخ می‌دهد.معمولاً این عادت ماهانه در زنان باردار و شیرده اتفاق نمی‌افتد و بروز قاعدگی در این دوران‌های خاص از زندگی زنان متوقف می‌شود. مدت خون‌ریزی قاعدگی برای چندروز، معمولاً ۳–۵ روز طول می‌کشد، اما بین۲–۱۰روز نیز می‌تواند متغیر باشد. هر سیکل قاعدگی به‌طور متوسط ۲۸ روز طول می‌کشد، یک سیکل قاعدگی طبیعی بین ۲۱ تا ۳۵ روز متغیر است.

محتویات

• ۱ترکیب خون قاعدگی
• ۲تجربیات فیزیکی
• ۳دردهای شکمی قاعدگی
• ۴تجربیات روانی
• ۵خون‌ریزی غیرطبیعی رحم
• ۶موارد جاذب خون قاعدگی
• ۷چرخه قاعدگی
• ۸جستارهای وابسته
• ۹منابع

ترکیب خون قاعدگی[ویرایش]

ترکیب قاعدگی برای نامیدن جریان قاعدگی صحیح‌تر به نظر می‌رسد اگرچه افراد از اصطلاح خون قاعدگی استفاده می‌کنند. در حقیقت ترکیب قاعدگی از مقداری خون، موکوس سرویکس (مخاط دهانهٔ رحم)، ترشحات واژن و بافت اندومتر رحم تشکیل شده‌است. رنگ ترکیب قاعدگی قهوه‌ای متمایل به قرمز، کمی تیره‌تر از رنگ خون است.

بسیاری از زنان با ریزش بافت پوششی اندومتر رحم، طی قاعدگی مواجه می‌شوند. ریزش اندومتر به صورت قطعاتی از بافت رحم که با خون مخلوط است تظاهر می‌یابد، اغلب این قطعات بافتی، «لخته قاعدگی» نامیده می‌شود. این لخته قاعدگی معمولاً در زنانی که جریان خون قاعدگی شدیدتری از متوسط نرمال دارند، رخ می‌دهد. گاهی لخته قاعدگی به اشتباه سقط زودرس رویان تلقی می‌شود. آنزیمی موسوم به پلاسمین که در بافت اندومتر رحم وجود دارد مانع از تشکیل لخته در ترکیب مایع قاعدگی می‌شود.

مقدار آهن از دست رفته در هر سیکل قاعدگی نسبتاً ناچیز است. در یک مطالعه زنانی که در سن قبل از دوران پسا قاعدگی قرار داشتند و علایم کمبود آهن را نشان می‌دادند تحت آندوسکوپی قرار گرفتند. ۸۶ درصد از این زنان دچار یک بیماری در دستگاه گوارش بودند و به اشتباه به خون‌ریزی قاعدگی نسبت داده شده بود.

اولین تجربهٔ قاعدگی در سن بلوغ «منارک» نامیده می‌شود. متوسط سن بروز منارک ۱۳ سالگی است هر چند که بروز آن می‌تواند از ۸ تا ۱۸ سالگی متغیر باشد.

دوران قبل از پسا قاعدگی به زمانی گفته می‌شود که قدرت باروری زنان کاهش می‌یابد و دفعات خون‌ریزی قاعدگی کاهش می‌یابد. پسا قاعدگی به زمانی که خون‌ریزی قاعدگی در یک زن کاملاً متوقف می‌شود و دیگر بارور نخواهد شد گفته می‌شود، در کشورهای غربی، پسا قاعدگی معمولاً در اواخر دهه ۴۰ و ۵۰ رخ می‌دهد.

تجربیات فیزیکی[ویرایش]

در بسیاری از زنان، تغییرات فیزیکی متعددی در ارتباط با تغییرات طبیعی سطح هورمون‌های جنسی طی دوران قاعدگی رخ می‌دهد و با انقباضات عضلات رحم (کرامپ قاعدگی)، که در قاعدگی ایجاد می‌شود، همراه می‌شود. زنان ممکن است با احتباس آب، تغییر در فعالیت جنسی، خستگی، دردناک شدن پستان‌ها، یا تهوع مواجه شوند. تورم بافت پستانی و احساس ناراحتی در پستان‌ها در نتیجهٔ احتباس آب ایجاد می‌شود. این احساسات گاهی خفیف هستند و گاهی شدید. رژیم غذایی سالم، کاهش مصرف نمک، کافئین و الکل و برنامهٔ ورزشی مرتب در کنترل تغییرات فیزیکی مرتبط با قاعدگی مؤثر است. معمولاً از این تغییرات فیزیکی مرتبط با قاعدگی به سندرم پیش از قاعدگی یاد می‌شود. این احساسات از یک شخص به شخص دیگر و از یک چرخه تا چرخه‌ای دیگر متغیر است.

دردهای شکمی قاعدگی[ویرایش]

بسیاری از زنان کرامپ‌های شکمی دردناک را طی دوران قاعدگی تجربه می‌کنند. عضلات رحم و عضلات شکمی اطراف رحم برای بیرون راندن مایع قاعدگی منقبض می‌شود اعتقاد بر این است که انقباضات عضلانی رحم با افزایش رها شدن اسیدهای چرب موسوم به پروستاگلاندین از بافت پوششی رحم تولید می‌شود این کرامپ دیسمنوره اولیه یا دردهای قاعدگی نامیده می‌شود دیسمنورهٔ اولیه معمولاً طی یک تا دو سال اول زندگی رخ می‌دهدو ممکن است تا دوران پسا قاعدگی ادامه یابد اما در بسیاری از زنان به تدریج علایم دیسمنوره بعد از اواسط ۲۰ سالگی فروکش نماید. گاهی علایم دیسمنوره در زنان ناتوان‌کننده است و علت این که چرا در بعضی این علایم وجود دارد و در بعضی وجود ندارد نا مشخص است نشانه‌های شدید شامل درد انتشار یابنده به هیپ، پشت و ران، تهوع و اسهال یا یبوست مکرر است. درمان بر روی افزایش پروستاگلندین با تجویز داروهای ضد پروستاگلندین‌ها ویا ضدبارداری متمرکز است داروهای ضد التهابی غیر استروئیدی شامل ایبوپروفن و ناپروکسن ممکن است علایم را سرکوب کند.

تجربیات روانی[ویرایش]

بعضی از زنان اختلالات روانی را طی قاعدگی تجربه می‌کنند این اختلالات از تحریک‌پذدیری تا خستگی یا گریه کردن متغیر است. نام این تغییرات روحی-روانی، سندرم پیش از قاعدگی (پی.ام.اس) است و شیوع آن از ۳–۳۰٪ گزارش شده‌است. علائم تشدید شده پیش از قاعدگی ممکن است ناشی از اختلال ملال پیش از قاعدگی باشد که نیاز به درمان دارد. این اختلالات عبارتند از اضطراب یا افسردگی. به ندرت، در کسانی که استعداد ژنتیکی اپیزودهای روان-آشوبی دارند، قاعدگی ممکن است منجر به آغاز روان-آشوبی قاعدگی شود.

خون‌ریزی غیرطبیعی رحم[ویرایش]

یک دوره قاعدگی طبیعی در یک خانم در سن باروری شامل حدود ۲۸ روز است که در ۷–۳ روز آن خون‌ریزی مختصری به اندازه ۸۰–۲۰ میلی لیتر رخ می‌دهد. خون‌ریزی غیرطبیعی رحم وقتی است که الگوی فوق از نظر مدت یا مقدار خون‌ریزی تغییر کند.

انواع خون‌ریزی غیرطبیعی رحم بسیار متنوع‌اند مانند

1. پلی منوره که دوره قاعدگی کمتر از بیست و یک روز است.
2. اولیگومنوره که دوره قاعدگی بیشتر از سی و پنج روز است.
3. هایپرمنوره که میزان خون‌ریزی بیش از هفت روز است.
4. متروراژی که خون‌ریزی نامنظم است.
5. منوراژی که حجم خون‌ریزی بیش از هشتاد میلی لیتر است.

علل این مشکلات نیز متنوع است از جمله عفونت، آی‌یودی، استرس (بیولوژیکی)، کیست تخمدان، سوءتغذیه، بدخیمی، اختلالات هورمونی، مصرف دارو و حاملگی.

موارد جاذب خون قاعدگی[ویرایش]

نوار بهداشتی

تامپون با فروبرنده پلاستیکی

بسیار

کاپ قاعدگی یک وسیله ی بهداشتی و پزشکی است که افراد هنگام پریود شدن از آن استفاده می کنند. وخون خارج شده از واژن را جمع آوری می کند.

ی از زنان از موارد متعددی برای جذب خون‌ریزی استفاده می‌کنند. شامل نوار بهداشتی، تامپون، فنجان قاعدگی، انواع پدها و حوله و ....

نوار بهداشتی دستمالی است که از نظر ظاهری همانند پوشک نوزادان و کوچکتر از آن است، زنان در دوران عادت ماهانه برای جلوگیری از نفوذ خون خارج شده از فَرْج خود به لباس آن را درون لباس زیر خود قرار می‌دهند. تامپون کاربردی همانند نوار بهداشتی دارد اما بر خلاف نوار بهداشتی که بیرون از فرج قرار می‌گیرد، در داخل مهبل فرومی‌رود و با جذب خون مانع بیرون آمدن آن از بدن می‌شود. جنس آن معمولاً از پنبه است و با استفاده از یک فروکننده در داخل مهبل قرار داده می‌شود. در انتهای آن نخی وجود دارد که برای بیرون کشیدن آن استفاده می‌شود.

چرخه قاعدگی[ویرایش]

دوره قاعدگی (قرمز)، باروری (آبی) و ناباروری (سبز) به‌طور تقریبی

چرخهٔ قاعدگی

چرخهٔ قاعدگی یا سیکل قاعدگی در واقع تغییرات فیزیولوژیکی است که در زنان بارور جهت تولیدمثل جنسی رخ می‌دهد و هر ماه یک تخمک بالغ شده و آمادهٔ تشکیل جنین می‌شود. در این مدت به تدریج بافت رحم نیز آمادهٔ نگهداری جنین می‌شود. اگر لقاح صورت نگیرد، تخمک دفع شده و بافت پوششی رحم ریزش می‌کند (قاعدگی). این فرایند به‌طور طبیعی در دوران باروری جنسی گونه‌های پستانداران ماده رخ می‌دهد. چرخهٔ قاعدگی زنان در دوران بارداری و شیردهی متوقف می‌شود و به همین ترتیب در این زمان است که تست‌های حاملگی از نوع Bonmed به سرعت توانایی تشخیص احتمال بارداری را دارند. چرخهٔ قاعدگی از دوران بلوغ تا زمان پساقاعدگی ادامه می‌یابد. مدت خون‌ریزی قاعدگی برای چندروز، معمولاً ۳–۵ روز طول می‌کشد، اما بین ۲–۸ روز نیز می‌تواند متغیر باشد. هر سیکل قاعدگی به‌طور متوسط ۲۸ روز طول می‌کشد، یک سیکل قاعدگی طبیعی بین ۲۱ تا ۳۵ روز متغیر است. حجم متوسط خون‌ریزی در هر سیکل ماهانه قاعدگی ۳۵ میلی‌لیتر است.

سیکل یا چرخه قاعدگی جهت حفظ باروری در زنان و تحت کنترل سیستم اندوکرین ایجاد می‌شود. این سیکل به سه مرحله تقسیم می‌شود

1. مرحله یا فاز فولیکولر
2. مرحله یا فاز اوولاسیون یا تخمکگذاری
3. مرحله یا فاز لوتِئال

اگرچه بعضی منابع تقسیم‌بندی دیگری دارند:

1. فاز قاعدگی یا خونریزی
2. فاز تکثیری یا پرولیفراتیو
3. فاز ترشحی

هر سیکل قاعدگی از اولین روز شروع خون‌ریزی قاعدگی شروع می‌شود. روش‌های هورمونی جلوگیری از بارداری با تغییر در سطح هورمون‌های بدن از بارداری جلوگیری می‌کنند.

جستارهای وابسته[ویرایش]

• چرخه قاعدگی
• قاعدگی دردناک
• اختلالات قاعدگی

منابع[ویرایش]

1. ↑ (دَ) [په .] (ص ) حالت زنی که دچار عادت ماهانه قاعدگی باشد، حایض. فرهنگ معین

• مشارکت‌کنندگان ویکی‌پدیا. «Menstruation». در دانشنامهٔ ویکی‌پدیای انگلیسی، بازبینی‌شده در ۰۴ اکتبر ۲۰۱۲.

چرخه‌ی قاعدگی سلسله تغییرات فیزیولوژیکی است که بدن زن متحمل می‌شود تا برای بارداری آماده شود. تقریباً ماهی یک‌بار، رحم یک لایه‌ی بافت جدید (اندومتریوم، آندومتر) ایجاد می‌کند تا آماده‌ي دریافت سلول تخمک لقاح‌یافته شود. زمانی که تخمک لقاح‌یافته‌ای وجود نداشته باشد تا بارداری آغاز شود، این لایه یا همان آستر داخلی ریزش می‌کند و خونریزی قاعدگی رخ می‌دهد. این اتفاق از زمان بلوغ آغاز می‌شود و تا زمان یائسگی (حدود 50 سالگی) ادامه دارد و به طور تقریبی 480 قاعدگی در طول زندگی یک زن عادی رخ می‌دهد.

قاعدگی یا عادت ماهانه که به آن پریود،  رگل و حیض هم می‌گویند به خونریزی دوره‌ای رحم که در واقع خروج خون و قطعات ریزش یافته داخلی رحم می‌باشد، گفته می‌شود. عادت ماهیانه خونریزی ماهانه از رحم بانوان می باشد. به نامهای دیگری مانند قاعدگی ، منس و پریود هم خوانده می شود. خون قاعدگی ترکیبی از خون کامل و بافتهای ریزش کرده رحم می باشد.اکثر دوره های قاعدگی بین ۳ تا ۵ روز طول می کشد.

خونریزی قاعدگی قسمتی از سیکل قاعدگی می باشد.در یک سیکل قاعدگی بدن زنان تغییراتی می کند تا هر ماه برای باردار شدن آمادگی داشته باشد. یک سیکل قاعدگی از اولین روز خونریزی قاعدگی شروع می شود. متوسط زمان یک سیکل قاعدگی نرمال ۲۸ روز است. اما یک سیکل نرمال ممکن است از ۲۳ تا ۳۵ روز متفاوت باشد.

ارگانهای دخیل در ایجاد یک سیکل قاعدگی عبارتد از : مغز ، غده هیپوفیز ، رحم و گردن رحم ، تخمدانها و لوله های فالوپ و واژن. تغییر سطح هورمونهای جنسی در بدن باعث ایجاد مراحل مختلف سیکل قاعدگی می شود. دو هورمون اصلی مرتبط با قاعدگی که توسط تخمدانها تولید می شوند عبارتند از استروژن و پروژسترون. هورمونهای FSH و LH که در هیپوفیز ساخته می شوند نیز در این امر سهیم هستند.

مراحل چرخه قاعدگی معمولی شامل مراحل زیر است:

✓روزهای 1-5: فولیکول های حاوی تخمک در تخمدان ایجاد می شوند. در این فاصله خونریزی رخ می دهد.

✓روزهای 6-8: سطح استروژن افزایش می یابد و باعث ضخیم شدن پوشش رحم می شود. روز 8 به طور معمول خونریزی متوقف می شود.

✓روز 14: سطح استروژن افزایش می یابد و باعث آزاد شدن فولیکول تخمک می شود. به این حالت تخمک گذاری می گویند.

✓روزهای 15 تا 24: سطح پروژسترون افزایش می یابد و پوشش رحم را بیش از پیش ضخیم تر می کند.

✓روزهای 25 تا 28: سطح استروژن و پروژسترون کاهش می یابد. تخمک نابارور از بدن خارج شده و چرخه از ابتدا دوباره شروع می شود.

سیکل قاعدگی یک خانم ممکن است در ماههای مختلف کاملاً شبیه هم نباشد . از طرف دیگر سیکل های هر نفر با دیگری متفاوت است. خونریزیها ممکن است کم ، متوسط و زیاد باشد و نیز طول مدت آن می تواند متفاوت باشد . اگرچه اکثر پریودها ۳ تا ۵ روز طول می کشد اما بین ۲ تا ۷ روز نرمال است. در سالهای اول شروع قاعدگی و در سنین نزدیک به یائسگی سیکلها ممکن است کاملاً نامنظم باشند. نوسانات ماهانه ی هورمون ها می تواند باعث افسردگی و یا خوشحالی، خستگی یا پر انرژی بودن، بی علاقگی به مقاربت و یا شهوتی شدن شما شود. ا

اگر این چرخه بیش از ۳۵ روز یا کمتر از ۲۱ روز رخ دهد، به‌عنوان دوره نامنظم چرخه قاعدگی شناخته می‌شود. عوامل متعددی می‌تواند سبب ایجاد چنین اختلالی در خانم‌ها شود.من الجمله:

✓بارداری

بارداری یک از عواملی‌ست که سبب تاخیر در دوره قاعدگی می‌شود. همچنین برخی لکه بینی را نیز تجربه می‌کنند. اگر تاخیر قاعدگی همراه با موارد زیر باشد باید آزمایش‌های لازم را برای بارداری انجام دهند:

*حالت تهوع در صبح

*حساسیت به بو

*حساسیت در سینه

*احساس خستگی

✓مصرف قرص‌های هورمونی (ضد بارداری)

به گفته پزشکان متخصص زنان کرج، مصرف قرص‌های ضد بارداری یا استفاده از دستگاه IUD در رحم باعث قاعدگی نامنظم می‌شود، برخی اوقات لکه بینی نیز در بین مدت‌زمان قاعدگی وجود دارد. همچنین IUD منجر به افزایش شدت قاعدگی‌ها، بیش از حد معمول خواهد شد.

✓شیردهی

یکی از دلایلی که باعث برهم زدن هورمون در خانم‌ها می‌شود وجود پرولاکتین است که وظیفه تولید شیر را برعهده دارد. معمولا خانم‌ها در طی شیردهی قاعدگی‌های کم یا اصلا قاعدگی در این مدت برایشان وجود ندارد. پس از اتمام شیردهی، چرخه قاعدگی منظم خواهد شد.

✓پری منوپز

به حوالی یائسگی «پری منوپز» گفته می‌شود. معمولا خانم‌ها ۴ الی ۸ سال نشانه‌هایی مانند تغییرات در قاعدگی را در این دوران مشاهده می‌کنند. تغییراتی که در میزان سطح استروژن ایجاد می‌شود، منجر به طولانی‌تر یا کوتاه‌تر شدن مدت ‌زمان قاعدگی خواهد شد. سایر علائم این عارضه شامل موارد زیر است:

*گرگرفتگی

*تغییرات در خلق ‌و خو

*خشکی واژن

*تعریق در شب

*سخت خوابیدن

✓تخمدان پلی‌کیستیک

کیست تخمدان یکی از دلایل رایج قاعدگی نامنظم و برهم خوردن چرخه قاعدگی است. برخی از خانم‌هایی که دچار چنین عارضه‌هایی هستند قاعدگی را تجربه نمی‌کنند و در برخی خونریزی‌های شدیدی وجود دارد. کیست تخمدان با مشکلات دیگری همچون موارد زیر همراه است:

*چاقی

*الگوی طاسی مردانه

*ناباروری

*موهای زائد در بدن و صورت

✓مشکلات تیروئید:

هم پرکاری و هم کم‌کاری تیروئید، به‌نوعی می‌تواند در اختلالات قاعدگی نقش مهم داشته باشد.

✓کم‌کاری تیروئید

اگر تیروئید کم‌کار باشد، قاعدگی‌های طولانی و شدید مشاهده می‌شود. علاوه بر این نشانه‌هایی همچون خستگی و افزایش وزن نیز در افراد مبتلا به تیروئید پرکار مشاهده شده است.

✓پرکاری تیروئید

افرادی که پرکاری تیروئید دارند، پریودهای بسیار سبک و کوتاه مدتی را نسبت به حد معمول تجربه می‌کنند.

✓فیبروم رحمی

فیبروم‌ها تومورهای خوش خیمی هستند که در دیواره عضلانی رحم ایجاد می‌شود. اکثر فیبروم‌های ایجاد شده غیر سرطانی است و اندازه آن می‌تواند به اندازه یک دانه سیب یا به بزرگی یک گریپ فروت باشد.

فیبروم‌ها منجر به پریودهای شدید، دردناک و گاهی کم‌خونی نیز می‌شود. همراه با چنین نشانه‌هایی علائم دیگری همچون موارد زیر در افراد ایجاد می‌شود:

*احساس درد و فشار بر لگن

*درد در کمر و پاها

*درد هنگام رابطه جنسی

بیشتر فیبروم‌های ایجاد شده نیازی به درمان ندارند. در صورت بروز کم‌خونی، پزشک متخصص زنان با تجویز داروهای مربوطه سعی بر برطرف کردن چنین مشکلی در خانم‌ها خواهد داشت.

✓آندومتریوز

آندومتریوز از مشکلات رایجی است که در هر ۱۰ خانم یک نفر در سن باروری دچار این عارضه می‌شود. در این عارضه بافت داخلی رحم خارج از رحم رشد می‌کند. آندومتریوز سبب قاعدگی بسیار دردناک و طولانی، خونریزی‌های شدید و خونریزی بین دوره‌ها می‌شود.

علائم دیگر این بیماری شامل موارد زیر است:

*ناباروری

*درد در دستگاه گوارش

*حرکات دردناک روده

*درد در حین یا بعد از رابطه جنسی

✓اضافه وزن و چاقی

تحقیقات انجام شده در این خصوص نشان می‌دهد افرادی که دچار اضافه وزن هستند سطح هورمون و انسولین در آنها بیش از سایرین است. این مقدار از انسولین و هورمون‌ها در اختلال چرحه قاعدگی بی‌تأثیر نخواهد بود. افزایش وزن با کم کاری نیز تیروئید مرتبط است که این دو عامل خود می‌تواند سبب قاعدگی نامنظم شود.

✓کاهش شدید وزن و اختلال در اشتها

کاهش وزن شدید باعث توقف عادت ماهانه می‌شود. عدم دریافت کالری مورد نیاز در تولید هورمون و تخمک‌گذاری تأثیرات بسزایی دارد. افراد دچار کمبود وزن علاوه بر داشتن اختلالات در قاعدگی، احساس خستگی، سردرد و ریزش مو نیز خواهند شد.

✓ورزش بیش از حد

تحقیقات نشان می‌دهد که انجام ورزش بیش از حد با هورمون‌های مربوط به قاعدگی ارتباط مستقیمی دارد. خانم‌هایی که ورزش‌های سنگین و فشرده انجام می‌دهند ممکن است مدتی قاعدگی را تجربه نکنند (آمنوره). مصرف مواد غذایی حاوی کالری بیشتر یا انجام تمرینات سبک‌تر چنین مشکلی را برطرف خواهد کرد.

✓استرس و اضطراب

هنگامی که فردی به‌صورت مدام دچار استرس می‌شود، تداخلاتی در هورمون‌های مغزی او ایجاد می‌شود. یکی از هورمون‌هایی که تحت تأثیر استرس قرار می‌گیرد، مربوط به چرخه قاعدگی است. این افراد باید برای درمان به دنبال راهی برای کاهش استرس باشند تا چرخه قاعدگی در حالت عادی و نرمال قرار گیرد.

✓استفاده برخی از داروها

استفاده بعضی از داروها می‌تواند تغییراتی را بدن ایجاد کند.

✓آندومتر و سرطان درهانه رحم

آندومتر و سرطان رحم با نشانه و عارضه‌هایی در بیماران همراه است. یکی از مشکلات رایج آن اختلالت در قاعدگی است. قاعدگی‌های شدید، خونریزی در حین یا بعد از رابطه جنسی و همچنین ترشحات غیرعادی از نشانه‌های این بیماری است. در برخی موارد تنها راه درمان سرطان رحم، برداشتن رحم یا لاپاراسکوپی هیسترکتومی است.

❔در چه مواقعی باید به پزشک متخصص زنان مراجعه کرد؟

همانطور که گفته شد دلایل مختلفی وجود دارد که باعث بروز قاعدگی نامنظم و اختلال در چرخه قاعدگی در خانم‌ها می‌شود. مواقعی که می‌بایست به پزشک متخصص مراجعه کرد:

*قاعدگی که بیش از سه ماه متوقف شود و فرد باردار نباشد.

*قاعدگی به‌طور ناگهانی نامنظم شود.

*قاعدگی که بیش از ۷ روز به‌طول انجامد.

*در صورتی که خونریزی به‌حدی باشد که در یک ساعت بیش از یک پد بهداشتی استفاده شود.

*در طول دوره قاعدگی احساس درد شدیدی وجود داشته باشد.

*دوره قاعدگی کمتر از ۲۱ روز یا بیش از ۳۵ روز باشد.

*بین دوره‌های قاعدگی لکه بینی وجود داشته باشد.

*علائم دیگر مانند ترشحات یا تب را تجربه کنند.