حقوق حیوانات شامل چه مواردی است؟

در مبحث حقوق حیوانات میتوان گفت که اشیاء و حیواناتی که مالک آنها را در جهت عمل زراعت و کشاورزی استفاده کند از قبیل گاو و گاومیش و ماشین و اسباب و ادوات زراعت و تخم و غیره و به طور کلی هر مال منقول که برای استفاده از عمل کشاورزی و زراعت لازم و مالک آنرا به این امر تخصیص داده باشد از جهت صلاحیت محاکم و توفیق اموال جزو ملک محسوب و در حکم مال غیر منقول است و همچنین است تلمبه و گاو و یا حیوان دیگری که برای آبیاری زراعت یا خانه و باغ اختصاص داده شده است.

حیوان ضاله چیست؟

هر حیوان مملوکی است که بدون متصرف یافت شود ولی اگر حیوان مزبور در چراگاه یا نزدیک آبی یافت شود یا متمکن از دفاع خود در مقابل حیوانات درنده باشد ضاله محسوب نمی گردد.

هر کس حیوانات ضاله را پیدا کند باید آنرا به مالک آن رد کند و اگر مالک را نشناسد باید به حاکم یا قائم مقام او تسلیم کند و الا ضامن خواهد بود، اگر چه آنرا بعد از تصرف رها کرده باشد. یعنی حیوان ضاله را پیدا کند و بعد از مدتی رها کند ضامن میباشد.

حیوان ضاله در محل مسکونی و غیر مسکونی

در بحث حقوق حیوانات اگر حیوان گمشده در نقاط مسکونی یافت شود و پیدا کنند با دسترسی به حاکم یا قائم مقام او آنرا تسلیم نکند حق مطالبه مخارج نگهداری آنرا از مالک نخواهد داشت. مثلا خرج خوراک و درمان حیوان را در این شرایط نمیتواند مطالبه کند.

هر گاه حیوان ضاله در نقاط غیر مسکونی یافت شود پیدا کنند می تواند مخارج نگهداری آنرا از مالک مطالبه کند، مشروط بر اینکه از حیوان انتفاعی نبرده باشد و الا مخارج نگهداری با منافع حاصله احتساب و پیدا کننده یا مالک فقط برای بقیه حق رجوع به یکدیگر را خواهند داشت.

شکار حیوانات

شکار کردن موجب تملک است.

شکار حیوانات اهلی و حیوانات دیگری که علامت مالکیت در آن باشد موجب تملک (مالکیت) نمی شود.

مثلا در جنگل خرس یا هر حیوان وحشی را که متوجه شوند مالک خاص دارد و یا به نحوی تربیت شده است، شکار کنند موجب مالکیت نخواهد شد.

اگر کسی کندو یا محلی برای زنبور عسل تهیه کند زنبور عسلی که در آن جمع می شوند ملک آن شخص است همینطور است حکم کبوتر که در برج کبوتر جمع شود.

اگر کسی حیوان متعلق به دیگری را بدون اجازه صاحب آن بکشد باید تفاوت قیمت زنده و کشته آنرا بدهد و اگر برای دفاع از نفس بکشد یا ناقص کند ضامن نیست.

مقررات خرید و فروش حیوان

اکنون حقوق حیوانات از لحاظ خرید و فروش را مورد بررسی قرار خواهیم داد.

اگر مبیع (مورد معامله) حیوان باشد مشتری تا سه روز از حین (زمان) عقد اختیار فسخ معامله را دارد.

در خیار مجلس و حیوان و شرط اگر مبیع (مورد معامله) بعد از تسلیم و در زمان خیار بایع یا متعاملین تلف یا ناقص شود بر عهده مشتری است و اگر خیار مختص مشتری باشد تلف یا نقص بعهده بایع (فروشنده) است.

در اجاره حیوان تعیین منفعت یا به تعیین مدت اجاره است یا به بیان محلی که راکب یا محمول باید به آنجا حمل شود.

در موردی که منفعت به بیان مدت اجاره معلوم شود تعیین راکب یا محمول لازم نیست ولی مستاجر نمی تواند زیاده بر مقدار متعارف حمل کند و اگر منفعت به بیان مسافت و محل معین شده باشد تعیین راکب یا محمول لازم است.

در اجاره حیوان ممکن است شرط شود که اگر موجر در وقت معین محمول را به مقصد نرساند مقدار معینی از مال الاجاره کم شود. مثلا موجر قرار است که اسب اجاره ای را در روز خاصی تحویل مستاجر بدهد ولی چند روز زمان ببرد.

در اجاره حیوان لازم نیست که عین مستاجره حیوان میعنی باشد بلکه تعیین آن به نوع معینی کافی خواهد بود.

حیوانی که مورد اجاره است باید برای همان مقصودی مصرف شود که قصد طرفین بوده است بنابراین حیوانی که برای سواری اجاره داده شده است نمی تواند برای بارکشی استعمال شود. مثلا اسبی که برای سوارکاری اجاره داده میشود نباید در جهت باربری استفاده شود.

قمار و شرط بندی حیوانات

قمار و گروبندی از لحاظ حقوق حیوانات باطل و دعاوی راجع به آنها مسموع نخواهد بود یعنی در مراجع قضایی شنیده نخواهد شد. همین حکم در مورد کلیه تعهداتی که از معاملات نامشروع تولید شده باشد جاری میباشد.

در دوانیدن حیوانات سواری و همچنین در تیر اندازی و شمشیر زنی گروبندی جائز و مفاد ماده قبل در مورد آنها رعایت نمی شود.

نگهداری از حیوانات وحشی

در این مبحث حقوق حیوانات وحشی به صورت کامل بررسی می شود.

صاحب هر حیوانی که خطر حمله و آسیب رساندن آن را می داند باید آن را حفظ نماید و اگر در اثر اهمال و سهل انگاری موجب تلف یا خسارت گردد صاحب حیوان عهده دار می باشد و اگر از حال حیوان که خطر حمله و زیان رساندن به دیگران در آن هست آگاه نباشد یا آنکه آگاه باشد ولی توانایی حفظ آن را نداشته باشد و در نگهداری او کوتاهی نکند عهده دار خسارتش نیست.

مثلا شخصی که در باغی سگ نگهبان نگهداری میکند اگر فردی وارد باغ شود و از جانب سگ به فرد خساراتی وارد شود، صاحب سگ مسئول خواهد شد.

هر گاه حیوانی به کسی حمله کند و آن شخص بعنوان دفاع از خود به مقدار لازم او را دفع نماید و همین دفاع موجب مردن یا آسیب دیدن آن حیوان شود شخص دفع کننده ضامن نمی باشد و همچنین اگر آن حیوان را از هجوم به نفس یا مال محترم بعنوان دفاع به مقدار لازم بازدارد و همین کار موجب تلف و یا آسیب او شود عهده دار نخواهد بود.

هر گاه در غیر مورد دفاع یا در مورد دفاع بیش از مقدار به آن آسیب وارد شود شخص آسیب رساننده ضامن می باشد.

اگر با سهل انگاری و کوتاهی مالک حیوانی به حیوانی دیگر حمله کند و آسیب برساند مالک آن عهده دار خسارت خواهد بود و هر گونه خسارتی بر حیوان حمله کننده و مهاجم وارد شود کسی عهده دار آن نمی باشد.

قوانین حقوق حیوانات مرتبط با صاحب حیوان

اگر کسی با اجازه وارد خانه کسی بشود و سگ خانه به آو آسیب برساند صاحب خانه ضامن می باشد، خواه آن سگ قبلاً در خانه بوده یا بعداً وارد شده باشد و خواه صاحب خانه بداند که آن حیوان او را آسیب می رساند و خواه نداند.

اگر کسی که سوار حیوان است حیوان را در جایی متوقف نماید ضامن تمام خسارت هایی است که آن حیوان وارد می کند.

اگر کسی حیوانی را بزند و به آن حیوان در اثر زدن خسارتی وارد نماید، آن شخص زننده عهده دار خسارت های وارده خواهد بود.

مجازات شکار حیوانات متعلق به دیگری

مجازات های مرتبط در باب حقوق حیوانات در بحث شکار عبارتند از:

هر کس به عمد و بدون ضرورت حیوان حلال گوشت متعلق به دیگری یا حیواناتی که شکار آنها توسط دولت ممنوع اعلام شده است را بکشد یا مسموم یا تلف یا ناقص کند به حبس از ۹۱ روز تا ۶ ماه یا جزای نقدی از یک میلیون و پانصد هزار ریال تا سه میلیون ریال محکوم خواهد شد.

هر کس بر خلاف مقررات و بدون مجوز قانونی اقدام به شکار یا صید حیوانات و جانوران وحشی حفاظت شده نماید به حبس از سه ماه تا سه سال و یا جزای نقدی از یک و نیم میلیون ریال تا هیجده میلیون ریال محکوم خواهد شد.

هر اقدامی که تهدید علیه بهداشت عمومی شناخته شود از قبیل آلوده کردن آب آشامیدنی یا توزیع آب آشامیدنی آلوده، دفع غیر بهداشتی فضولات انسانی و دامی و مواد زاید، ریختن مواد مسموم کننده در رودخانه ها، زباله در خیابان ها و کشتار غیر مجاز دام، استفادة غیر مجاز فاضلاب خام یا پس آب تصفیه خانه های فاضلاب برای مصارف کشاورزی ممنوع می باشد و مرتکبین چنانچه طبق قوانین خاص مشمول مجازات شدیدتری نباشد به حبس تا یک سال محکوم خواهند شد.

تشخیص اینکه اقدام مزبور تهدید علیه بهداشت عمومی و آلودگی محیط زیست شناخته می شود و نیز غیر مجاز بودن کشتار دام و دفع فضولات دامی و همچنین اعلام جرم مذکور حسب مورد بر عهدة وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی سازمان حفاظت محیط زیست و سازمان دامپزشکی خواهد بود.

منظور از آلودگی محیط زیست عبارت است از پخش یا آمیختن مواد خارجی به آب یا هوا یا خاک یا زمین به میزانی که کیفیت فیزیکی، شیمیایی یا بیولوژیک آن را به طوری که به حال انسان یا سایر موجودات زنده یا گیاهان با آثار یا ابنیه مضر باشد تغییر دهد.

مجازات کبوترپرانی

در مبحث حقوق حیوانات و به منظور تأمین حفاظت پرواز هواپیما هر کس در شعاع چهل کیلومتری فرودگاه ها و همچنین در مناطقی که از طرف وزارت جنگ ممنوعه اعلام گردد مبادرت به کبوترپرانی نماید به سه سال حبس تأدیبی محکوم خواهد شد.

وزارت جنگ محل فرودگاه ها و نقاط ممنوعه را به وسیله یکی از روزنامه های کثیر الانتشار مرکز به اطلاع عموم می رساند و پس از انقضاء پانزده روز از تاریخ انتشار آگهی اقدام به کبوترپرانی مستوجب مجازات مذکور در این قانون خواهد بود.

https://www.yasa.co/blog/legal-animals/

حقوق حیوانات

از ویکی‌پدیا، دانشنامهٔ آزاد

حقوق حیوانات

هواداران حقوق جانوران بر این باورند که آن‌ها را باید به شکل شخصیت‌هایی نگریست، نه دارایی.^[۱]

شعارحیوانات اعضای جامعه اخلاقی هستند.^[۲]

پیشگامانجرمی بنتام (۱۸۳۲–۱۷۴۸)
هنری سالت (۱۹۳۹–۱۸۵۱)

کنشگران نوینتام ریگان
اینگرید نوکرک
پیتر سینگر

کتاب‌های اصلیحقوق جانوران سالت (۱۸۹۴)
رهایی جانوران سینگر (۱۹۷۲)

حوزهفلسفه، اخلاق

درگاهدرگاه حقوق جانوران

حامیان حقوق حیوانات بر این باورند که ایجاد درد و رنج برای جانوران نادرست است و جانوران نباید خورده شوند، در باغ وحش‌ها و پناهگاه‌ها و دولفیناریوم‌ها و سیرک‌ها و مراکز آزمایشگاهی اسیر و زندانی باشند و نباید در تحقیقات دردناک یا هر نوع تحقیقات دیگری از آن‌ها استفاده شود و نباید برای توسعهٔ زندگی انسان‌ها به محیط زندگی آنان تجاوز شود. آن‌ها معتقدند که حیوانات دارای حقوق قانونی و اخلاقی معینی هستند که شامل حق آسیب و آزار ندیدن نیز می‌گردد.^[۳]

محتویات

• ۱از دیدگاه اخلاق
• ۲توسعه دیدگاه
  • ۲.۱در جهان باستان
  • ۲.۲سده هفدهم
    • ۲.۲.۱جانوران به مثابه ماشین‌های طبیعت
  • ۲.۳سده بیستم
• ۳بهره‌گیری در پژوهش‌های علمی
• ۴حقوق جانوران و گیاه‌خواری
• ۵اهمیت به رفاه جانوران
• ۶از دیدگاه دین‌ها
• ۷یادداشت
• ۸جستارهای وابسته
• ۹پانویس
• ۱۰منابع
• ۱۱پیوند به بیرون

از دیدگاه اخلاق[ویرایش]

بحث دربارهٔ اخلاق و رویکرد اخلاقی انسان‌ها دربارهٔ جانوران به گذشته‌های بسیار دور می‌رسد. نخستین اشاره‌ها به حقوق جانوران و رفتاری که انسان باید در برابر آن‌ها پیش گیرد تا اخلاق را رعایت کرده باشد، به یونان باستان بازمی‌گردد.^[۴] در کل، دیدگاه‌های گوناگون دربارهٔ این‌که انسان باید چه رویکردی نسبت به جانوران دیگر در نظر گیرد به سه دسته اصلی تقسیم می‌شوند: دیدگاه «عدم التزام»، «التزام نامستقیم»، و «التزام مستقیم».

در دید کسانی که به عدم التزام انسان به داشتن دستگاه اخلاقی باور دارند، جانوران هیچ حقوقی ندارند و انسان‌ها می‌توانند با آن‌ها هر آن گونه که دوست دارند، رفتار کنند. افلاطون از جمله هواداران این دیدگاه بود و جانوران را «هیولاهای بی‌قانون» می‌خواند.^{[نیازمند منبع]} دیگر باورمندان به این دیدگاه از جانوران «به مانند پتک و سنگ» نام برده‌اند؛ به آن معنا که همان گونه که پتکی می‌تواند سنگی را به هر شکل که خواست در بیاورد، انسان نیز می‌تواند جانوران را به هر روش دلخواه به زیر سلطه خود آورد.^[۵]

باورمندان به «التزام نامستقیم» اما حقوق جانوران را نه به خاطر وجود خودشان، که برای ارتباطی که آن‌ها با انسان‌ها دارند، قابل تعریف می‌دانند. آن‌ها بر این باورند که اگرچه جانوران حقوق ندارند، اما این نمی‌تواند دلیلی برای انسان در برخورد ناشایست با آن‌ها باشد. در عوض، ما باید با احترام با آن‌ها برخورد کنیم چون این باعث برخورد احترام‌آمیز ما با همدیگر می‌شود. برای نمونه، هنگامی که با جانور خانگی کسی برخورد بد کنیم، انگار با آن شخص برخورد ناشایست کرده‌ایم.^[۶]

سگ از حیواناتی است که هزاران سال است در همزیستی با انسان است

رویکرد این دیدگاه در برابر جانوران وحشی نیز به همان صورت تعریف می‌شود: این‌که با جانوری رفتار شایسته داشته باشیم باعث می‌شود که با دیگران نیز رفتار شایسته در پیش گیریم. کانت و آکویناس از جمله هواداران این دیدگاه بودند. کانت می‌گوید: «کسی که به جانوران ستم کند، در ارتباطش با مردمان نیز ستمکار می‌شود». آکویناس نیز تلاش کرد تا دیدگاه مسیحیت نسبت به جانوران را با بهره‌گیری از کتاب مقدس تبیین کند. او بر این باور بود که اگرچه کتاب مقدس انسان را به زیر سلطه درآوردن جانوران وحشی فرا می‌خواند، در عین حال کارهایی همچون پوزه‌بند زدن بر روباه یا کشتار پرندهٔ همراه با جوجه‌اش را غیراخلاقی می‌داند.^[۷]

موارد بسیاری برای درستی یا نادرستی دیدگاه التزام نامستقیم ارائه شده‌اند. برای نمونه، بررسی‌ها نشان می‌دهند که نوجوانانی که از دیدن شکنجه گربه‌ها لذت می‌برند پتانسیل بیشتری برای خلافکار شدن در بزرگسالی دارند. در سوی مخالف اما، کسانی نیز که به حقوق جانوران اهمیت می‌دهند همیشه بشردوست نمی‌شوند؛ نازی‌ها از جمله بزرگترین هواداران حقوق جانوران در طول تاریخ بوده‌اند ولی کشتارهای فجیعی ضد انسان‌ها داشته‌اند.^[۸] اگرچه بررسی‌های روانشناسانه در رابطه با درستی این نگره پیشنهاد شده‌اند، تعدادی از فیلسوفان آن را به خاطر «ذات انسان‌محورانه‌اش» زیر سؤال برده‌اند و دیدگاه التزام مستقیم را مطرح کرده‌اند.^[۹]

شتر از حیوانات بیابنگرد و رام شده توسط انسان است که هزاران سال است، به جهت مقاومت بالای بدنی در کویر توسط انسان های بیابان نشین مورد استفاده قرار گرفته است.

در دیدگاه التزام مستقیم، انسان‌ها به صورت مستقیم ملزم به رعایت اصول اخلاقی در برابر دیگر جانوران هستند. دو بنیان برای چنین دیدگاهی وجود دارد: فایده‌گرایی، وظیفه‌گرایی.

بر پایه فایده‌گرایی، انسان‌ها و جانوران هر دو «حساس» هستند و رفتار انسان باید در جهت افزایش شادی و لذت در جامعه حساسان و کاهش درد و رنج در میان آن‌ها باشد. کم کردن از بار رنج و درد جانوران خود عملی اخلاقی است و به گفتهٔ جرمی بنتام، انسان نباید از خود بپرسد آیا جانوری سخن می‌گوید یا توانایی استدلال دارد، بلکه باید بپرسد که آیا درد می‌کشد یا نه؟^[۱۰] پیتر سینگر از جمله هواداران کنونی اصلی این دیدگاه است. وی در کتاب نام‌دارش، رهایی جانوران، استدلال می‌کند که انسان‌ها باید پیش از اقدام به انجام هر کاری با خود بیندیشند که آیا با این کار شادی در میان همهٔ جانداران حساس بیشینه می‌شود یا نه؟ در صورتی که انسان به چنین چیزی نیندیشد، به نوعی گونه‌پرستی کرده‌است که عبارت است از ترجیح یک گونهٔ زیستی به دیگر گونه‌ها.^[۱۱]

توسعه دیدگاه[ویرایش]

نقاشی بانویی با قاقم، اثری خلق‌شده از رنگ روغن روی چوب گردو - حوالی ۱۴۸۹ میلادی است و اکنون در مالکیت موزه ملی کراکف قرار دارد.

در جهان باستان[ویرایش]

خروس در حال خواندن صبح گاهی

در یونان و روم باستان، تعدادی از فیلسوفان و اندیشمندان هوادار سرسخت حقوق جانوران بودند. قدیمی‌ترین نوشته‌ها دربارهٔ ترجیح گیاه‌خواری به کشتن جانوران بر پایهٔ اصول اخلاقی مربوط به افلاطون است. سیسرو، اپیکور، هرودوت، هوراس، اووید، پلوتارک، سنکا، و ویرژیل نیز همگی از «دیوانگانِ جانوران» بودند.^[۱۲]

سده هفدهم[ویرایش]

جانوران به مثابه ماشین‌های طبیعت[ویرایش]

در سدهٔ هفدهم میلادی، اندیشه‌های رنه دکارت، که متأثر از دیدگاه‌های مذهبی وی بودند، تأثیر بزرگی در نگرش انسان‌ها نسبت به حقوق جانوران تا مدت‌های زیادی گذاشت. دکارت تفاوتی مطلق میان ذات آدمی و جانوران گذاشت و آن‌ها را قابل مقایسه با آدمی ندانست. به باور او، جانوران «ماشین‌های طبیعت» بودند که اگرچه می‌خوردند، می‌دیدند، و می‌شنیدند، اما به عنوان یک ماشین هیچ حسی نداشتند و نمی‌توانستند درد را متوجه شوند.^[۱۳] استدلال او چنین بود که چگونه خداوند می‌تواند به جانوران درد را بچشاند، حال آن‌که آن‌ها بی هیچ گناهی به دنیا می‌آیند و نباید مستحق درد کشیدن باشند. چنین اندیشه‌ای باعث شد که خود از جمله تشریح‌کنندگان زندهٔ جانوران شود و برای نمونه، سگ‌ها را به تخته‌ای میخ‌کوب کند و بدنشان را از هم بگشاید تا چرخش خون در بدن آن‌ها را مشاهده کند.^[۱۴]

سده بیستم[ویرایش]

شیر زخمی در قفس

نوشتار اصلی: حمایت از حیوانات در رایش بزرگ آلمان

حزب ناسیونال سوسیالیست کارگران آلمان پس از رسیدن به قدرت در ۱۹۳۳ پیشرفته‌ترین قوانین حفاظت از حیوانات در اروپا را وضع کرد. به نوشته کاتلین کیت این اولین تلاش یک حکومت برای شکستن مانع بین گونه‌ها، دوگانگی سنتی بین انسان و حیوان بود. انسان به عنوان یک گونه با آریایی‌ها در صدر سلسله مراتب، و در پی آن گرگ‌ها، عقاب‌ها و خوک‌ها جایگاه مقدسش را از دست می‌دهد، و یهودیان و موش‌ها در قعر قرار می‌گیرند. کیت می‌نویسد: «این بدترین پاسخ به مسئلهٔ رابطهٔ ما با دیگر گونه‌ها بود».^[۱۵]

ماده الاغ به همراه کرده خود

بهره‌گیری در پژوهش‌های علمی[ویرایش]

اسب از چهارپایانی که انسان همواره به جهت تفریح و نیاز از آن استفاده کرده است

با آغاز انقلاب پزشکی و افزایش آگاهی انسان‌ها نسبت به دانش پزشکی، جانوران بخش جدایی‌ناپذیری از آزمایش‌های علمی بشر شدند. با گسترش دانش و افزوده شدن شاخه‌های نوینی چون میکروب‌شناسی، عصب‌شناسی، و مهندسی پزشکی به پزشکی و نیز گسترش پژوهش بر دانش‌هایی چون علوم فضا، جانوران بیشتر و بیشتری در آزمایشگاه‌ها زیر آزمایش قرار گرفتند. امروزه تخمین زده می‌شود که بر روی ۲۰۰ تا ۲۵۰ میلیون جانور در آزمایشگاه‌های سراسر جهان آزمایش‌های علمی انجام می‌شود.^{[۱۶][پانویس ۱]} از این جانوران برای اهداف گوناگونی بهره گرفته می‌شود که از آن جمله می‌توان به این موارد اشاره کرد: پژوهش‌های بنیادین زیستی، پژوهش‌های کاربردی پزشکی، تهیه دارو، آزمایش مواد مصرفی همانند مواد آرایشی و افزودنی‌های خوراکی و کودها، بهره‌گیری در موسسات آموزشی برای دانشجویان، و به‌کارگیری آن‌ها برای بیرون کشیدن مواد دارویی همچون سرم.^[۱۷]

هواداران بهره‌گیری از جانوران برای این منظورها اغلب آن‌ها را روش‌هایی برای بهبود تندرستی بشر و در راه کمک به بقای آن به‌شمار می‌آورند. این دیدگاه در راستای اندیشهٔ فایده‌گرایی قرار می‌گیرد.^[۱۸] مخالفان این نظر بر این باورند که در هنگام در نظر گرفتن سود این آزمایش‌ها، باید سود کلی آن برای همهٔ جانداران حساس در نظر گرفته شود و تنها برای انسان در نظر گرفته نشود.^[۱۹]

تعداد زیادی از جانوران به کار گرفته شده در راه آزمایش، آن‌هایی هستند که برای تست مواد شیمیایی و بهداشتی به کار می‌روند. از آن‌جا که قوانین FDA حکم می‌کنند که آسیب‌های احتمالی هر کالایی پیش از ارائه به بازار باید توسط سازنده بررسی شوند، بسیاری از شرکت‌های دارویی و بهداشتی اقدام به بهره‌گیری از جانوران به عنوان نمونه‌های نزدیک به بشر کرده‌اند.^[۲۰] در بعضی موارد، همچون آزمون دریز که در آن مواد شیمیایی را به درون چشم خرگوش‌ها می‌ریزند تا التهاب‌زایی آن در انسان را آزمایش کنند و واکنش‌های مردمی نسبت به غیراخلاقی بودن آزمایش، باعث قطع انجام آزمایش توسط بنیادهای آموزشی و آرایشی شده‌است.^[۲۱]

امروزه اما روش‌های نوینی برای بهره‌گیری از بافت‌هایی که از بدن جانوران زنده تهیه نشده‌اند ارائه شده و چندین فروشندهٔ بزرگ کالاهای آرایشی، برای نمونه بادی شاپ، آزمایش بر جانوران را به پایان رسانده‌اند. چنین چیزی سود سرشاری برای این شرکت‌ها به ارمغان آورده و این می‌تواند به دلیل جایگاه برتر اخلاقی آن شرکت‌ها نسبت به رقبایشان در ذهن خریدار بوده باشد.^[۲۲] پژوهش‌های جدید نشان داده‌اند که بافت‌های جایگزین نه تنها از لحاظ اخلاقی دست بالا را دارند که اغلب نتیجهٔ بهتر و دقیق‌تری نسبت به بافت‌های جانوری در اختیار می‌گذارند.^[۲۳]

حقوق جانوران و گیاه‌خواری[ویرایش]

ذات بشر و این‌که آیا بشر نیازی به خوردن دیگر جانوران برای ادامهٔ زندگی دارد از جمله بحث‌های همیشگی در میان اندیشمندان، فیلسوفان، دینداران، و دانشمندان بوده‌است. چنین بحث‌هایی، چه در میان موافقان حقوق جانوران و چه در میان مخالفان آن، اغلب منجر به این پرسش می‌شده‌اند که آدمی باید کدام روش غذاخوردن را برگزیند که در آن جانوری کشته نشود؟ از این رو، گیاه‌خواری و ارتباط آن با حقوق جانوران از گذشته تاکنون مورد کنکاش بوده‌است.^[۲۴]

اگرچه متن‌های کوتاه و جسته و گریخته‌ای از شخصیت‌هایی در طول تاریخ که گیاه‌خواری را به عنوان روش زندگی برگزیده‌اند، موجود هستند، نخستین متن مستند که ارتباط میان گزیدن رژیم غذایی گیاهی و احترام به حقوق جانوران را مطرح می‌کند، نوشته‌های پلوتارک است. او در این نوشته‌ها، که به هنگام جوانی به رشته نگارش درآورده، به شدت از گیاه‌خواری و لزوم دست کشیدن از کشتن جانوران دفاع می‌کند؛ اگرچه به نظر می‌رسد که بعدها این نظر خود را ملایم می‌کند.^[۲۵] به گفتهٔ او، میوه‌ها بر روی زمین آنچنان به وفور یافت می‌شوند که آدمی نیازی به خوردن گوشت جانوران ندارد و چنین چیزی غیرضروری و ناموجه است. او همچنین این پرسش را مطرح می‌کند که چرا و چگونه برای نخستین بار، انسانی گوشت خون‌آلود یک جانور را در دهان گذاشته‌است.^[۲۶]

باور به حقوق جانوران اما تنها به گیاه‌خوار مطلق شدن نمی‌انجامد. برای نمونه، اگرچه فرانسیس آسیزی قدیس علاقهٔ بسیاری به جانوران و حقوقشان داشت، به گفته دانیل دومبروفسکی «فرانسیس قدیس یکی از نام‌دارترین عاشقان جانوران به‌شمار می‌رفت که عشق خود را به آن‌ها با خوردنشان ابراز می‌کرد.»^[۲۷] نمونهٔ دیگر، جرمی بنتام است که نوشته‌هایش همواره مورد استناد هواداران حقوق جانوران قرار می‌گیرد و از جمله برای پشتیبانی از اندیشه گیاه‌خواری مصرف می‌شوند، ولی خود گیاه‌خوار نشد و تنها وجدان خود را با این‌که «جانوران غذایی به سرعت و با کمترین درد کشته شوند»، آرامش بخشید.^[۲۸]

اهمیت به رفاه جانوران[ویرایش]

نوشتار اصلی: رفاه جانوران

رفاه جانوران به معنای احترام به حقِ آسایشِ جانوران برای زندگی و افزایشِ استاندارد رفاه آنان با حمایتِ قانون و قانون‌گزاری با رویکردِ حمایت از جانوران است. نگرانی طرفدارانِ رفاه جانوران شامل کشتار جانوران برای غذا یا از رویِ تفریح، استفاده از آنان برای تحقیقات علمی، بهره‌گیری از آن‌ها در باغ‌وحش، سیرک، کار در مزارع است. شکارِ غیرقانونی در حیاتِ وحش نیز موجب کاهش ذخیرهٔ غذایی گوشت‌خواران و پیامدِ آن، انقراض تدریجی جانوران حیات وحش است.

از دیدگاه دین‌ها[ویرایش]

نوشتار اصلی: حقوق جانوران و دین

چون هیچ نیست که برای مرگ دست‌نیافتنی باشد. همهٔ جانداران از حیات خود خرسند هستند، زِ درد گریزانند، لذت را می‌پسندند، از نابودی بیزارند. زین روی، همه حیات محبوب است.

مهاویرا، بنیان‌گذار آیین جین^[۲۹]

دین از سه راه بر رفتار انسان نسبت به جانوران تأثیر می‌گذارد: نخست تغییر نگرش او و این‌که انسان چگونه جایگاه خود و دیگر جانوران را با معیار دین می‌سنجد. از این دید، دین‌های ابراهیمی اگرچه حقوقی برای جانوران قائل می‌شوند، همواره جانوران را در مرتبهٔ پایین‌تری از «وجود» نسبت به انسان‌ها قرار می‌دهند.^[۳۰] دوم، نقش دین در ساختن «ارزش» است و این‌که انسان‌ها چه ارزشی برای جان دیگر جانوران قایل هستند. برخلاف باورهای رایج در میان مسیحیان و یهودیان که بر پایه آن جانوران را آفریده خداوند برای خدمت به بشر می‌دانستند، باورمندان به آیین‌های شرقی بر پایهٔ باور به آهیمسا کشتار جانوران را نادرست می‌دانستند.^[۳۱] در نهایت، دین روش برخورد انسان را نسبت به جانوران نیز تحت تأثیر قرار می‌دهد. شریعت و کردار دینی تعریف شده در هر آیینی، به رفتار انسان‌ها در برابر دیگر جانداران سمت و سو می‌دهد و چنین چیزی می‌تواند اشکالی از احترام به حقوق جانوران را نیز شامل شود.^[۳۲]

دین‌های ابراهیمی رویکردهای گوناگون و گاه متضادی نسبت به هم در زمینه ایجاد نوعی سامانه حقوقی برای جانوران در پیش گرفتند. در یهودیت، قربانی کردن جانوران اهلی همچون گاو و گوسفند برای رهایی دادن انسان از آلودگی گناه‌ها انجام می‌شود و در زمینهٔ ذبح قوانین ویژه‌ای در تورات ذکر شده‌اند. انجام عمل قربانی کردن پس از نابودی دوم هیکل سلیمان کنار گذاشته شد، اگرچه بعضی متون ارتودوکس یهودیان به از سرگیری دوبارهٔ قربانی کردن‌ها در هیکل تشویق می‌کنند.^[۳۳] در متن‌های مقدس آیین مسیحیت اگرچه اشارهٔ مشخصی به رابطهٔ میان انسان و جانداران دیگر نشده‌است، برداشت‌های آغازین برآمده از این متن‌ها گونه‌ای «تسلط» انسان بر جانوران را در خود پرورش داده‌اند که در طول تاریخ تمدن غرب باعث بی‌تفاوتی و گاه سوءاستفاده از جانوران شده‌است.^{[۳۴][پانویس ۲]}

بر خلاف مسیحیت، رابطهٔ میان انسان و جانوران در اسلام به روشنی بیان شده‌است و این از میان نوشته‌های قرآن و رفتار محمد (حدیث) آشکار است. در اسلام، جانداران جز انسان دارای احساسات و علایق ویژهٔ خود هستند و اگرچه جایگاه انسان به عنوان «خلیفه الله» بالاتر از آن‌ها گذاشته شده، انسان‌ها به به‌کارگیری مسئولانهٔ این نقش فراخوانده شده‌اند.^[۳۵]

حقوق حیوانات چیست؟

همه ساله در جهان میلیون‌ها حیوان در آزمایشات مختلف علمی مورد استفاده قرار می‌گیرند. آن‌ها مسموم می‌شوند، سوخته می‌شوند، در معرض بسیاری از بیماری‌ها قرار می‌گیرند، فلج می‌شوند،‌ کور می‌‌شوند، در گرسنگی به سر می‌برند، دچار آسیب‌های مغزی می‌شوند که همه اینها تحت عنوان علم و کمک به پیشرفت جامعه بشری صورت می‌پذیرد.

میلیون‌ها حیوان جهت مصرف خوراکی در جهان کشتار می‌شوند. بیشترین این حیوانات در تراکم‌های بالا نگهداری می‌شوند، و به هیچ وجه از هوای پاک برخوردار نبوده و خیلی از آن‌ها حتی نور آفتاب را هم نمی‌بینند. آن‌ها به شدت به بیماری‌ها و آنتی‌بیوتیک‌هایی که به صورت معمول جهت سرکوب بیماری‌های عفونی مورد استفاده قرار می‌گیرند، حساس هستند و هیچگاه احتیاجات روزمره آن ها برای زندگی سالم و بدون استرس در نظر گرفته نمی‌شود.
حیوانات درد را حس می‌کنند و در مواجهه با جدائی از فرزند و خانواده خود دچار افسردگی می‌شوند.
آن ها حق دارند که با ملاحظات کامل در هنگام بیماری از امکانات درمانی برخوردار باشند و از هر سوء استفاده در امان باشند.
در دنیای امروزی حتی جایگاه زندگی آن ها نیز دائماً مورد تهدید قرار گرفته و هر روزه با بهانه بهره وری بیشتر با پروژه های به ظاهر علمی، شرایط زندگی را برایشان سخت تر می‌کنند.
آن‌ها هنوز هم برای سرگرمی در سیرک‌ها و باغ ‌وحش‌ها به کار گرفته می‌شوند و فرا تر از این به عنوان ورزش مورد انواع شکارهای بیرحمانه نظیر بزکشی و گاوبازی قرار می‌گیرند.
هر عقل سلیم و دوستدار محیط زیست باور دارد که حیوانات این حق را دارند که در آرامش زندگی کنند، جایی که تمامی زندگی‌ها مورد احترام هستند و همه بی‌رحمی‌ها به حداقل رسیده باشند.
نگرانی درباره حقوق و رفاه حیوانات مبحث جدیدی نیست.

رفاه یک حیوان یعنی توجه به کیفیت زندگی او که شامل سلامت، شادی و طول عمر بیشتر است.

مهاتما گاندی می گوید:
بزرگی و عظمت یک ملت و پیشرفت معنوی آن می تواند در راه درمان حیوانات آن مورد قضاوت قرار گیرد.

بسیاری براین باورند که حیوانات با دیدن زجر و ناراحتی صاحبانشان دچار ناراحتی می‌شوند. برخی از تمایلات حسی انسان‌ها نیازی به دلیل و توضیح ندارد. حیوانات زبان تشکر و یا شکوه و گلایه ندارند ولی روحی حساس دارند پس ما در قبال این روح مسئول هستیم.
باید پذیرفت که حیوانات نیز دارای مقام اخلاقی بوده و در زندگی خود دچار رنج و عذاب می شوند. اگر قبول کنیم که حیوانات نیز دارای بعد معنوی هستند پس باید خود را در قبال آن ها مسئول بدانیم. ما از حیوانات برای سرگرمی و مقاصد علمی بهره می گیریم حال قضاوت کنید آیا درست است که با موجوداتی که دوست و همدم ما بوده و حتی گاهی اوقات پیش مرگ ما می شوند و در راه پیشرفت علم به ما کمک می‌کنند چنین بی‌توجه و بی اعتنا باشیم؟؟!!

در فقه اسلامی، قوانین ویژه‌ای برای رعایت اخلاق در برابر جانوران ذکر شده‌است. این قوانین شامل روش کشتن جانوران، عدم خشونت در هنگام ذبح، و رفتار اخلاقی با جانوران اهلی می‌شوند. سیرهٔ محمد در شکل‌گیری نگرش مسلمانان به حقوق جانوران نقش مهمی داشته و بسیاری از قوانین فقهی اسلامی دربارهٔ این مسئله برآمده از آموزه‌های پیامبر در هنگام زندگیش هستند.^[۳۶] از جمله پیشرفته‌ترین موارد از این دست، برقراری بعضی محدوده‌های ویژه با نام «حرم» بوده‌است که در آن‌ها هیچ جانوری نباید کشته می‌شد یا به آن تعرضی صورت می‌گرفت. در حدیثی از محمد، او مکه را «حرم امنی» می‌نامد که در آن «شاخهٔ درخت‌اش را نباید شکست و جانور وحشی‌اش را نباید رماند.»^[۳۷]

در دین زردشتی جانداران ارجی بسیار داشتند تا آن‌جا که یکی از اَمشاسپندان که نامش «بهمن»، به معنای «اندیشهٔ نیک»، است موکل و پشتیبانِ جاندارانِ سودمندِ سراسرِ گیتی و مظهری از خردِ آفریدگار بود. همچنین اگر کسی، جانداری همچون گاو یا گوسفند یا خر یا سگ یا گربه‌ای را می‌آزرد نه تنها آن جانورِ را آزرده بود که در واقع، «بهمن» را که نگهبانِ جانوران است از خویشتن آزرده کرده بود و چنین، ارجِ جانداران تا بدان پایه است که یکی از مهم‌ترین جشن‌های ایرانی، «جشنِ بهمنگان»، که در بهمن‌روز از بهمن‌ماه، برابر با دوم بهمن‌ماهِ باستانی (۲۶ دی به گاهشماریِ امروز)، برگزار می‌شود، ویژهٔ ستایش از جانورانِ سودمند و پاسبانِ آنان، یعنی بهمن (اندیشهٔ نیک) است.^[۳۸]

در مقایسهٔ کلی با دین‌های ابراهیمی، میان آیین‌های برآمده از شرق ارزش بیشتری به جانوران داده می‌شود و تفاوت میان انسان و دیگر جانداران کمتر از تفاوت گذاشته شده در دین‌های ابراهیمی است. در این دین‌ها، باور به تناسخ باعث ایجاد نوعی ارتباط میان انسان‌ها و جانوران در گذشته و حال یک شخص می‌شود و اگرچه انسان‌ها در بالاترین رتبهٔ اخلاقی در گیتی قرار می‌گیرند، آزار رساندن و کشتار جانداران ناپسند شمرده می‌شود.^[۳۹] برای نمونه، در آیین هندو، باور بر این است که خدایانی چون راما و کریشنا به شکل جانورانی چون فیل پای بر زمین گذاشتند و ازین رو، احترام به آن جانوران واجب است. در سریما باگاواتام آمده که «هر کس باید با جانورانی چون آهو، شتر، خر، میمون، مار، پرنده، و حشرات آن‌گونه رفتار کند که با فرزند خود».^[۴۰]

تأثیرات باور به این دین‌ها و نیز آهیمسا هنوز نیز در میان جامعهٔ هند دیده می‌شود. برای نمونه، گاوها در هند به سادگی در خیابان‌ها راه می‌روند و کسی به آن‌ها معترض نمی‌شود. این همنشینی مسالمت‌آمیز انسان‌ها و جانوران در این کشور را همچنین می‌توان به بافت اقتصادی و نیاز جوامع هند به چنین زندگی توأمان و احترام به محیط زیست ربط داد.^[۴۱]

^{https://fa.wikipedia.org/wiki/%D8%AD%D9%82%D9%88%D9%82_%D8%AD%DB%8C%D9%88%D8%A7%D9%86%D8%A7%D8%AA}