هیپنوتیزم

از ویکی‌پدیا، دانشنامهٔ آزاد

از مجموعه مقالات درباره

فراهنجار

گسترش

مقالات اصلی

گسترش

شک‌گرایی

گسترش

مقالات مرتبط

گسترش

فراروان‌شناسی

• ن
• ب
• و

برای تأییدپذیری کامل این مقاله به منابع بیشتری نیاز است. لطفاً با توجه به شیوهٔ ویکی‌پدیا برای ارجاع به منابع، با ارایهٔ منابع معتبر این مقاله را بهبود بخشید. مطالب بی‌منبع را می‌توان به چالش کشید و حذف کرد.

لحن یا سبک این مقاله بازتاب‌دهندهٔ لحن دانشنامه‌ای استفاده‌شده در ویکی‌پدیا نیست. لطفاً کلمات ستایش‌گونه و غیر ادبی و عبارت‌های نادانشنامه‌ای را بزدایید. برای راهنمایی بیشتر راهنمای نوشتن مقاله‌های بهتر و لحن بی‌طرف را ببینید. (چگونگی و زمان حذف پیام این الگو را بدانید)

Photographic Studies in Hypnosis, Abnormal Psychology (1938)

هیپنوتیزم یا خوابگری^[۱][۲] شاخه‌ای از علم روانشناسی است که در آن به وسیلهٔ تلقین، شخص در حالت خاصی از هوشیاری قرار می‌گیرد. هیپنوتیزم یا به‌طور دقیقتر موجب تسلط دیگری بر فرد نمی‌شود بلکه دیگری با ضمیر ناخودآگاه آدمی به مکالمه و القای تلقینات می‌پردازد. همهٔ هیپنوزها نحوی خود هیپنوتیزم است و هیپنوتیزور خارجی فقط مامای هیپنوز از درون انسان است و آن را می‌زایاند. همه مکاتب و عرفاً به نحوی با هیپنوز درگیر بوده‌اند. ضمیر ناخودآگاه تنها یک تئوریست که توضیح حقایق روی آن سوار می‌شود. هیپنوتیزور نمی‌تواند هرآنچه دوست داشت به سوژه تلقین کند. هیپنوتیزم یک امر خارق‌العاده نیست؛ و کارایی عجیب و غریب ندارد. اگر هم آثار غریبی داشته باشد در عدهٔ کمی دارد و خیلی قابل تکرار و تأیید نیست بنابراین از منظر علم رسمی پاره‌ای غرایب مشاهده شده در هیپنوز قابل اعتبار و برداشت کلی نیستند. (مبحث شستشوی مغزی البته در این وادی مطرح است ولی میزان پایداری این کارها باید بیشتر ارزیابی شود) هیپنوز خواب نیست. امواج مغزی در این حالت با امواج مغزی حالت خواب در بسیاری موارد فرق می‌کند. از یک منظر هیپنوز با تلقین معمولی هم فرق دارد چرا که مناطقی که بر اثر تلقین تحریک می‌شود با مناطق تحریک شده هنگام هیپنوز متفاوت است. در طی این فرایند، شخص هیپنوتیزور قادر است هر آنچه در نظر دارد به شخص هیپنوتیزم شده القا کند زیرا در این حالت تلقینات هیپنوتیزور به جای حواس بدن عمل می‌کند و ضمیر ناخودآگاه انسان را تحت کنترل خویش قرار می‌دهد.^[۳] البته هرآنچه هیپنوتیزور می‌خواهد به هیپنوتیزم شوند تحمیل و تلقین نمی‌شود. هیپنوز جبر ایجاد نمی‌کند.

محتویات

• ۱خودهیپنوتیزم
  • ۱.۱مرحله اول
  • ۱.۲مرحله دوم
  • ۱.۳مرحله سوم
• ۲تاریخچه
• ۳انواع هیپنوتیزم
  • ۳.۱روش کیاسون
• ۴در روان درمانی
• ۵پانویس
• ۶منابع

خودهیپنوتیزم[ویرایش]

خودهیپنوتیزم یعنی آن که شما خودتان را هیپنوتیزم کنید، این کار فقط با تمرکز و تفکر خود فرد صورت می‌پذیرد. در خودهیپنوتیزمی انسان با تأثیر گذاشتن در ضمیر ناخودآگاه می‌تواند اخلاق و توانایی‌های خویش را تغییر دهد.

روش‌های متعددی در هیپنوتیزم وجود دارد که در اصول مانند هم هستند. برای آن‌که خود را هیپنوتیزم کنید مراحل زیر را طی کنید. توجه داشته باشید که روش زیر هیچ‌گونه ضرر یا خطری ندارد، سعی کنید که خوابتان نبرد. این روش را در وضعیتی انجام دهید که نه زیاد گرسنه باشید و نه زیاد شکمتان پر باشد.البته کاملاً مشخص است که دلیل این مساله همان تمرکز هوشیارانه وعدم به خواب رفتن است.

مرحله اول[ویرایش]

ریلکس کردن: در ابتدا روی یک صندلی بنشینید یا ترجیحاً روی تخت یا زمین دراز بکشید. سپس چشمانتان را ببندید و تمرکزتان را روی نفس کشیدن بگذارید. کاملاً بی‌حرکت باشید و با هر بازدم بدنتان را شل‌تر کنید و فکر کنید که بدنتان سنگین و سنگین تر می‌شود.
۱- اکنون احساس کنید که از کف پایتان انرژی گرمی نفوذ می‌کند این انرژی به هرجا که برود آن جا را سنگین و کرخت و شل می‌کند بنابراین کف پایتان نیز سنگین و کرخت می‌شود؛ و کم‌کم به مچ پایتان می‌رسد و همین‌طور به ساق پا، زانو و تمام ران و کشالهٔ ران شما.
۲- بعد از آن که این انرژی تمام پاهایتان را سنگین و شل و کرخت کرد کم‌کم به درون شکم شما نفوذ می‌کند و تمام کلیه‌ها و رودهٔ شما را نیز به این حالت دچار می‌کند قفسهٔ سینهٔ شما را دربر می‌گیرد و به کمر شما نیز نفوذ می‌کند. توجه‌تان به بازدم‌هایتان باشد که با هر بازدم بدنتان شل‌تر و کرخت تر می‌شود.
۳- با هر بازدم بدنتان سنگین و شل و کرخت می‌شود مخصوصاً پلک‌هایتان مدام سنگین و سنگین تر می‍شود. کم‌کم انرژی به گردنتان و موی و پوست سر و صورتتان می‌رسد بدنتان کاملاً شل، سنگین و کرخت است.

مرحله دوم[ویرایش]

توجه داشته باشید که مرحله اول را باید به خوبی اجرا کرده باشید. کنون احساس کنید که دست راست یا چپتان (هرکدام که ترجیح می‌دهید) مانند بادکنک سبک شده‌است و کم‌کم به بالا می‌رود این را به خوبی تصور و تلقین کنید. آن‌گاه متوجه می‌شوید که دستتان تکان می‌خورد و به بالا می‌رود. (البته ممکن است که دست شما بالا برود و متوجه نشوید یا فکر کنید دستتان بالا می‌رود ولی چنین نشود یا اصلاً اتفاقی رخ ندهد یا کمی تکان بخورد که بستگی به میزان کیفیت هیپنوتیزم شما دارد که با تمرین می‌توانید کیفیت آن را بیشتر کنید) سپس دوباره فکر کنید که دست شما سنگین می‌شود و این موجب می‌شود که دستتان آرام آرام پایین آید. تبریک می‌گویم شما هیپنوتیزم شدید.

مرحله سوم[ویرایش]

خروج از هیپنوتیزم: کنون تصور کنید که بدنتان آرام آرام به حالت نرمال برمی‌گردد و آرام چشمانتان را باز کنید، دستانتان را مشت کنید پاهایتان را باز و بسته کنید و کمی راه بروید تا به حالت اول بازگردید.

تاریخچه[ویرایش]

نظرات زیادی دربارهٔ اینکه چه کسی هیپنوتیزم را شروع کرد، وجود دارد. هندوهای هند اولین کسانی بودند که آن‌ها این شیوه را بنیان نهادند و از آن به عنوان یک دارو برای سلامتی استفاده کردند. امروزه این یکی از کاربردهای اصلی هیپنوتیزم است و به روانشناسی مربوط می‌شود. تحقیقات نشان می‌دهد هیپنوتیزم به گذشته‌های دور برمیگردد.

اما پیشرفت‌های مهم هیپنوتیزم در سال ۱۸۴۲، هنگامی که جیمز برید (James Braid) شروع به بررسی بیشتر آن کرد، رخ دادند. او که «پدر هیپنوتیزم جدید» نامیده می‌شود اعتقاد نداشت که خواب مغناطیسی باعث هیپنوتیزم می‌شود و فکر می‌کرد که خلسه‌ها فقط یک «خواب عصبی» هستند. وی در سال ۱۸۴۳ یک کتاب دربارهٔ این موضوع به نام «نوریپنولوژی» نوشت. برخی مسمر را پدر هیپنوز می‌دانند. می‌گویند راسپوتین وزیر پرنفوذ دربار روسیه تزاری از این روش در قربانیان خود استفاده می‌کرده‌است. کشیش آبه فاریا نیز از متقدمین این روش است. مسمر در دورهٔ اوج نظریه‌پردازی در باب مغناطیس این پدیده را ناشی از مغناطیس حیوانی می‌دانست. بعدها روش او توسط شورایی مرکب از بنجامین فرانکلین و گیوتین و… مردود دانسته شد. برخی فقها می‌گویند هیپنوتیزم اگر مستلزم امر حرامی نباشد جایز است. هیپنوتیزم را خواب واره ترجمه کرده‌اند. هیپنوز توسط میتلون اریکسون آمریکایی و نیز المان پیشرفت زیادی کرد.^{[نیازمند منبع]}

انواع هیپنوتیزم[ویرایش]

همچنین هیپنوتیزم اریکسونی در متد دگرهیپنوتیزم و خودهیپنوتیزم قابل اجرا است. از فواید هیپنوتیزم می‌توان درمان بسیاری از ناراحتی‌های روانی را نام برد. به‌خصوص در هنگام خودهیپنوتیزم، که شخص می‌تواند به‌وسیلهٔ تلقین، تغییرات مثبتی را در کردار و روحیات خود پدیدآورد. البته خود هیپنوتیزم دارای خطراتی هم هست؛ به این صورت که اگر بدون آگاهی و اطلاعات کافی و با روش‌های نادرست انجام پذیرد، می‌تواند اثرات بسیار مخربی بر روی روان انسان به دنبال داشته باشد.^[۳]و بیوکینزیررا هم شامل می شود

همچنین هیپنوتیزم اریکسونی که در متد ان ال پی مورد استفاده قرار می‌گیرد نیز یکی از روش‌های القاء خلسه و درمان است. در سالهای اخیر استفاده از این نوع هیپنوتیزم در بین درمانگران رواج یافته‌است. در این روش عامل (درمانگر) با استفاده از پیام‌های دوپهلو و قصه درمانی در جهت منحرف کردن ذهن ناخودآگاه سوژه (درمانجو) عمل می‌کند. این نوع هیپنوتیزم در موج ذهنی آلفا (۴–۷ هرتز) اتفاق می‌افتد. از نظر میلتون اریکسون این نوع هیپنوتیزم همانند کامل کردن یک مکعب روبیک بوده و همکاری بین درمانگر و سوژه را طلب می‌کند. همچنین در مواردی مانند کمرنگ کردن خاطرات ناگوار، رفع فوبیا و وسواس کاربرد دارد.^[۴]

سه فاکتور مهم در هیپنوتیزم عبارتند از تمرکز فوق‌العاده فکر، انفکاک و تجزیه (جدا شدن ذهنی از محیط پیرامون)، تلقین (چرا که اساس هیپنوتیزم تلقین به نفس است).
می‌توان گفت هیپنوتیزم = تمرکز + اعتقاد + انتظار + تصور + ارتباط

برای انجام موفقیت‌آمیز دیگر هیپنوتیزم باید هفت گام زیر به صورت متوالی و دقیق اجرا گردد:

1. مناظره اولیه، بهتر آماده کردن ذهن بیمار یا pretalk
2. انجام آزمونهای هیپنوتیزم از تکنیک‌های عمیق‌سازی مثل آزمون چشم اشپیگل
3. کانونی کردن توجه (تمرکز ذهن)
4. القای خواب هیپنوتیزم
5. استفاده از تکنیک‌های عمیق سازی
6. تسهیل پاسخهای ناخودآگاه
7. تصدیق خلسه، ارائه تلقینهای بعد از هیپنوتیزم و خروج از خلسه.^[۳]

روش‌های مختلفی برای انجام هیپنوتیزم وجود دارد. اولین کسی که در این زمینه مانیه تیزم کرد مسمر بود و طرف داران آن را مسمریسم می‌نامیدند. مسمر با تمرکز و توجه و مهم‌تر از همه انتظار در بیماران آن‌ها را در خلسه قرار می‌داد. بعد از او روانشناسان دیگر به این کار پرداختنند ولی کاری که مسمر می‌کرد هیپنوتیزم نبود

هنگام استفاده از واژهٔ مناسب خلسه دقت شود مطالب با موهومات اشتباه نشود. هرچند لفظ خلسه از لفظ trance که از بهت و ترس احتمالاً می‌آید بهتر باشد؛ و خلسهٔ عرفانی و احساس خروج روح از بدن احتمالاً از هیپنوز جدا نیست. (فرزان کمالی نیا) المان برای هیپنوز چند مرحله تصور می‌کند - وقتی فقط چشم‌ها را می‌بینیم حالت هیپنوئیدال است بعد وارد فازهای عمیقتر می‌شویم و یکی از فازهای عمیق هیپنوتیزم به نام سمنامبولیسم نام دارد (سمنامبول خدای خواب در یونان است) - از هیپنوز در age regration یعنی بازگشت به سنین عقب‌تر (پس روی سنی) و حتی چند صد سال قبل و پیشروی سنی استفاده می‌شود البته بازگشت چندصد سال به عقب لزوماً مؤید تناسخ نیست و این مسایل در حد تئوری است و دقیق نیست. استفاده از هیپنوز در اعتراف گرفتن از زندانی‌ها و دروغ سنجی معتبر نیست. هرچند گاهی نتایج مفید علم و گاهی نتایج نادرست می‌دهد. به‌طور کلی خیلی نمی‌توان به این مطالب اعتبار کرد.

روشهای مختلفی برای القای هیپنوز وجود دارد. روش تثبیت چشم - روش کیاسون- روشpmr یا شل کردن پیشروندهٔ عضلانی (میراث هیپنوز اریکسونی)- و… از هیپنوز برای کنترل درد و درمان چاقی و… استفاده می‌شود البته هیپنوز مفید است ولی معجره نمی‌کند. کودکان ۸ تا ۱۲ سال بهتر هیپنوز می‌شود و در سنین بالای ۶۵ هپینوتزیم‌پذیری کم می‌شود. افراد از لحاظ هیپنوتیزم‌پذیری ۴ گروهند. ۷درصد که نباید هیپنوز شوند یا هیپنوز نمی‌شوند نظیر عقب ماندگان ذهنی- هفت درصد دیونیسین هستند و استعداد بالایی در هیپنوز دارند. ۲۰ درصدآپولونین بوده به سختی هیپنوز می‌شوند؛ و درصد بالایی ادیسین هستند یعنی در اواسط طیف hypnotismability قرار دارند.

هیپنوز دو گونه‌است هیپنوز سمپاتیک که با تحریک است و در رقصهای برخی بومیان آفریقا و سرخ‌پوست و مناطق مختلف حتی جنوب ایران در واقع از این روش‌ها استفاده می‌شود(رضا جمالیان) و هیپنوز پاراسمپاتیک که تون پاراسمپاتیک و آرامش را بالا می‌برد. در هیپنوز برای هنگ کردن وبای پس نمودن و عبور از کریتیکال فاکولته یا کریتیکال فاکتور یا جاجمنت فاکتور و ضمیز خودآگاه و رسیدن به ضمیر ناخودآگاه از روش‌های مختلف از جمله کانفیوژن و… استفاده می‌شود.

روش کیاسون[ویرایش]

این بخش به هیچ منبع و مرجعی استناد نمی‌کند. لطفاً با افزودن یادکرد به منابع قابل اعتماد برطبق اصول تأییدپذیری و شیوه‌نامهٔ ارجاع به منابع، به بهبود این بخش کمک کنید. مطالب بدون منبع ممکن است به چالش کشیده شوند و حذف شوند.

یکی از روش‌های هیپنوتیزمی رایج در علم هیپنوتیزم روش کیا سون است. این روش ابتکار دکتر سیمون کیاسون (Simon Chiasson) متخصص بیماری‌های زنان و زایمان اهل شهر یونگستون ایالات اوهایو آمریکا (Youngeston Ohio) است، اما دگرگونی در آن برای پزشک یا درمانگر به گونه‌ای که کاربرد آن راحت تر باشد مجاز است.

در روان درمانی[ویرایش]

از هیپنوتیزم برای درمان تعدادی اختلالات فیزیولوژیک و روان شناختی استفاده می‌شود. در پزشکی، از هیپنوتیزم برای کاستن از اضطراب مربوط به عمل‌های پزشکی و دندان پزشکی، آسم، بیماری‌های معده و روده، تهوع ناشی از شیمی درمانی، و مدیریت درد، استفاده می‌شود. در درمان بیماری‌های روانی، از هیپنوتیزم استفاده می‌شود تا به مردم کمک شود بر اعتیاد خود فائق آیند. استفاده از هیپنوتیزم برای حل مشکلات عاطفی-هیجانی بیش از همه بحث‌برانگیز بوده‌است. طرفداران استفادهٔ تراپوتیک از هیپنوتیزم می‌گویند که این کار به روان درمانگران اجازه می‌دهد تا خاطرات واپس رانده‌ای را که در پشت پردهٔ مشکلات روان شناختی قرار دارند کشف کنند. اما بعضی روان شناسان در مورد استفاده از هیپنوتیزم در روان درمانی با دیدهٔ تردید نگاه می‌کنند. آن‌ها می‌گویند که هیپنوتیزم چیزی نیست بجز این که روان درمانگر، خاطراتی غیرواقعی را در ذهن مراجعان می‌کارد، از جمله خاطراتی از بدرفتاری و آزار را که هرگز روی نداده‌اند.^{[نیازمند منبع]}

هیپنوتیزم چیست؟ کمی به این سؤال فکر کنید. چه پاسخی به ذهن شما می آید؟ در طول سال ها برگزاری کلاس های خود هیپنوتیزم و هیپنوتیزم درمانی متوجه شدم که اکثراً نمی دانند هیپنوتیزم دقیقاً چیست و تعریف درستی از آن ندارند. همین مسأله باعث شده که باورهای نادرستی دربارۀ هیپنوتیزم داشته باشند. در این مطلب سعی می کنم پاسخ روشن و ساده ای به این سؤال بدهم.

آرتور ربر درلغت نامه روانشناسي خود درباره هيپنوتيزم مي گويد: كمتر اصطلاحي در روانشناسي وجود دارد كه مانند هيپنوتيزم تا این حد مبهم و گيج كننده باشد. البته دلیل این ابهام، به مغز و کارکردهای آن بر می گردد که هنوز دانشمندان اطلاع دقیقی از ساختار مغز و نحوه عملکرد آن ندارند (هر چند در دهه های اخیر پیشرفت های بسیار زیادی در این حوزه رخ داده است).

ساده ترین تعریفی که می توان از هیپنوتیزم کرد این است: هیپنوتیزم نوعی ریلکسیشن متمرکز است که با کنار زدن ضمیر خودآگاه، دسترسی به ضمیر ناخودآگاه را راحت تر می کند و این ویژگی، مهمترین نقطه قوت هیپنوتیزم است. همه می دانیم که بسیاری از عادات، مشکلات، باورها و رفتارهای ما ناشی از ضمیر ناخودآگاه ماست (تعبیر کوه یخ فروید را حتما شنیده اید که می گوید سرچشمه90 درصد باورها، افکار، احساسات و رفتارهای ما ضمیر ناخودآگاه ماست) و هیپنوتیزم می تواند ضمیر ناخودآگاه را در دسترس ما قرار دهد. به نظرتان فوق العاده نیست!

فهرست مطالب مقاله

• هیپنوتیزم مثل لیزر است.
• در طول روز هم هیپنوتیزم را تجربه می کنیم.
• هیپنوتیزم خواب نیست.
• افزایش آرامش و توجه در هیپنوتیزم
• افزایش قدرت تلقین پذیری در هیپنوتیزم
• قدرت تجسم در هیپنوتیزم افزایش پیدا می کند
• وقتی فردی هیپنوتیزم می شود چه حسی دارد؟
• خلاصه و جمع بندی

هیپنوتیزم مثل لیزر است.

وقتی فردی هیپنوتیزم می شود، حالت متفاوتی از هشیاری را تجربه می کند و با دقت و تمرکز بیشتری می تواند به درون خود توجه کند بنابراین چون توجه او کاملاً محدود و متمرکز شده با دقت و سرعت بیشتری می تواند مسایل درونی خود را اصلاح کند. می توان گفت توانایی فوق العاده هیپنوتیزم شبیه لیزر است و می دانیم که لیزر چیزی جز نور متمرکز شده نیست.

شاید علاقه مند به مطالعه این مقاله هم باشید: ضمیر ناخودآگاه چیست و چه کارکردی دارد؟

توجه محدود و متمرکز، فقط در هیپنوتیزم رخ نمی دهد. هر فعالیتی که با توجه و تمرکز بالا انجام شود، شبیه هیپنوتیزم است؛ مثلا زمانی که فردی با تمام وجود غرق در تماشای فیلم مورد علاقه اش هست در حال تجربه کردن نوعی هیپنوتیزم سبک است. دفعۀ بعد که به سینما یا کنسرت رفتید کمی به واکنش های افراد توجه کنید تا به این مسأله پی ببرید!

در طول روز هم هیپنوتیزم را تجربه می کنیم.

محققین معتقدند زمان هایی که ما در طول روز غرق در انجام یک کار یا فعالیت می شویم در حال تجربه هیپنوتیزم سبک هستیم. برخی از محقّقین (از جمله میلتون اریکسون برجسته ترین هیپنوتیزور دهه های اخیر) چنین شرایطی را نوعی خود هیپنوتیزم می دانند.

هیپنوتیزم خواب نیست.

نکته بسیار مهم این است که هیپنوتیزم خواب نیست. این باور غلطی است که اکثر افراد درباره هیپنوتیزم دارند. فردی که هیپنوتیزم می شود هشیاری کاملی نسبت به محیط اطراف خود دارد، صداهای محیط را می شنود و با درمانگر خود ارتباط برقرار می کند اما هر چیزی به سادگی حواس او را پرت نمی کند زیرا توجه او کاملاً متمرکز به کاری است که انجام می دهد (شبیه لیزر).

افزایش آرامش و توجه در هیپنوتیزم

در هیپنوتیزم بدن شما در حالت آرامش است و به سادگی دچار حواس پرتی نمی شوید و ذهن انتقادگر و تحلیل گر شما کمتر مزاحمت ایجاد می کند. معمولاً اکثر افرادی که هیپنوتیزم را تجربه می کنند آن را به شکل یک آرامش عمیق و لذت بخش توصیف می کنند.

افزایش قدرت تلقین پذیری در هیپنوتیزم

وقتی فردی در حالت هیپنوتیزم قرار می گیرد قدرت تلقین پذیری او افزایش قابل ملاحظه ای پیدا می کند و دلیل آن همانطور که گفتم دسترسی به ضمیر ناخودآگاه است. در چنین شرایطی تلقین هایی که درمانگر یا خود فرد می کنند اثر بیشتری در ذهن ناخودآگاه او خواهد داشت.

قدرت تجسم در هیپنوتیزم افزایش پیدا می کند

در حالت هیپنوتیزم، قدرت تجسم فرد افزایش قابل توجهی پیدا می کند و هر چیزی را که تجسم می کند با دقت و جزئیات بیشتری می بیند، می شنود و حس می کند و در برخی از افراد (10 تا 15 درصد) این افزایش قدرت تجسم به حدی است که تجسم برای او مثل واقعیت می شود. یعنی وقتی چیزی را تجسم می کنند برایشان کاملاً واقعی است (درست مثل زمانی که رؤیا می بینیم).

نکته جالب توجه این است که استفاده از تجسم در درمان بسیاری از مشکلات و اختلالات کاربرد دارد و هیپنوتیزم می تواند به درمان این مشکلات کمک زیادی کند.

وقتی فردی هیپنوتیزم می شود چه حسی دارد؟

هیپنوتیزم شبیه ریلکسیشن عمیق است. کسی که هیپنوتیزم شده است احساس آرامش عمیق همراه با سستی و کرختی در اعضای بدن خود می کند. از طرف دیگر صدای درمانگر و سایر صداهای محیطی را می شنود اما حواس او به سادگی پرت نمی شود.

خلاصه و جمع بندی

به طور خلاصه می توان گفت که هیپنوتیزم 4 نشانه زیر را دارد:

• افزایش قدرت تجسم: در حالت هیپنوتیزم قدرت تجسم ما افزایش پیدا می کند و در برخی از افراد تجسم عین واقعیت می شود.
• افزایش تلقین پذیری: در حالت هیپنوتیزم قدرت تلقین پذیری فرد افزایش پیدا می کند و ساده تر می توان ناخودآگاه را تحت تأثیر قرار داد.
• توجه محدود شده: با آنکه در حالت هیپنوتیزم فرد نسبت به محیط اطراف خود هشیاری دارد اما حواس او به سادگی پرت نمی شود و توجه او محدود به فرایندهایی است که در حالت هیپنوتیزم برایش رخ می دهد.
• افزایش آرامش: در حالت هیپنوتیزم فرد آرامش عمیقی دارد و معمولاً افرادی که هیپنوتیزم می شوند آن را معادل ساعت ها خواب عمیق می دانند.

امیدوارم پس از مطالعۀ این مطلب پاسخ روشنی برای سؤال هیپنوتیزم چیست؟ پیدا کرده باشید. در مطلب دیگری به کاربردهای هیپنوتیزم خواهم پرداخت.

منبع: کلینیک هیپنوتیزم

پانویس[ویرایش]

1. ↑ خوابگری از واژه‌های مصوب فرهنگستان زبان و ادب فارسی به جای hypnotismدر انگلیسی و در حوزهٔ پزشکی است. «فرهنگ واژه‌های مصوّب فرهنگستان: ۱۳۷۶ تا ۱۳۸۵». فرهنگستان زبان و ادب فارسی. ص. ۱۱۱. بایگانی‌شده از اصلی در ۱۲ مه ۲۰۱۲. دریافت‌شده در ۱ فروردین ۱۳۹۰.
2. ↑ در فارسی خوابِ مصنوعی، خوابِ مغناطیسی، و خوابْ درمانی نیز گفته می‌شود^{[نیازمند منبع]}.
3. ↑ ^{پرش به بالا به:۳٫۰ ۳٫۱ ۳٫۲} هاشم دهقان پور فراشاه، پارامترهای صحیحی بر دانش هیپنوتیزم و مانیه‌تیزم.
4. ↑ سجاد زمانی (۱۳۹۵). کتاب زمانی برای تغییر. تهران: موسسه خانه ان ال پی ایران. صص. ۴۴.

منابع[ویرایش]

• هاشم دهقان پور فراشاه، پارامترهای صحیحی بر دانش هیپنوتیزم و مانیه‌تیزم، ؟، ص. ؟
• ویکی‌پدیای انگلیسی ساده
• زمینهٔ روان‌شناسی اتکینسون و هیلگارد، نویسنده: سوزان نولن-هوکسما، ویراست ۱۵، چاپ ۲۰۰۹، ترجمهٔ مهدی گنجی، ویراستار: دکتر حمزهٔ گنجی، نشر ساوالان

هیپنوتیزم چیست؟ کمی به این سؤال فکر کنید. چه پاسخی به ذهن شما می آید؟ اکثراً نمی دانند هیپنوتیزم دقیقاً چیست و تعریف درستی از آن ندارند. همین مسأله باعث شده که باورهای نادرستی دربارۀ هیپنوتیزم داشته باشند. در این مطلب سعی می کنم پاسخ روشن و ساده ای به این سؤال بدهم.

آرتور ربر درلغت نامه روانشناسي خود درباره هيپنوتيزم مي گويد: كمتر اصطلاحي در روانشناسي وجود دارد كه مانند هيپنوتيزم تا این حد مبهم و گيج كننده باشد. البته دلیل این ابهام، به مغز و کارکردهای آن بر می گردد که هنوز دانشمندان اطلاع دقیقی از ساختار مغز و نحوه عملکرد آن ندارند (هر چند در دهه های اخیر پیشرفت های بسیار زیادی در این حوزه رخ داده است).
ساده ترین تعریفی که می توان از هیپنوتیزم کرد این است: هیپنوتیزم نوعی ریلکسیشن متمرکز است که با کنار زدن ضمیر خودآگاه، دسترسی به ضمیر ناخودآگاه را راحت تر می کند و این ویژگی، مهمترین نقطه قوت هیپنوتیزم است. همه می دانیم که بسیاری از عادات، مشکلات، باورها و رفتارهای ما ناشی از ضمیر ناخودآگاه ماست (تعبیر کوه یخ فروید را حتما شنیده اید که می گوید سرچشمه90 درصد باورها، افکار، احساسات و رفتارهای ما ضمیر ناخودآگاه ماست) و هیپنوتیزم می تواند ضمیر ناخودآگاه را در دسترس ما قرار دهد. به نظرتان فوق العاده نیست!

هیپنوتیزم مثل لیزر است.
در طول روز هم هیپنوتیزم را تجربه می کنیم.
هیپنوتیزم خواب نیست.
قدرت تجسم در هیپنوتیزم افزایش پیدا می کند
وقتی فردی هیپنوتیزم می شود چه حسی دارد؟
هیپنوتیزم مثل لیزر است.
وقتی فردی هیپنوتیزم می شود، حالت متفاوتی از هشیاری را تجربه می کند و با دقت و تمرکز بیشتری می تواند به درون خود توجه کند بنابراین چون توجه او کاملاً محدود و متمرکز شده با دقت و سرعت بیشتری می تواند مسایل درونی خود را اصلاح کند. می توان گفت توانایی فوق العاده هیپنوتیزم شبیه لیزر است و می دانیم که لیزر چیزی جز نور متمرکز شده نیست.
توجه محدود و متمرکز، فقط در هیپنوتیزم رخ نمی دهد. هر فعالیتی که با توجه و تمرکز بالا انجام شود، شبیه هیپنوتیزم است؛ مثلا زمانی که فردی با تمام وجود غرق در تماشای فیلم مورد علاقه اش هست در حال تجربه کردن نوعی هیپنوتیزم سبک است. دفعۀ بعد که به سینما یا کنسرت رفتید کمی به واکنش های افراد توجه کنید تا به این مسأله پی ببرید!

آموزش خودهیپنوتیزم

در طول روز هم هیپنوتیزم را تجربه می کنیم.
محققین معتقدند زمان هایی که ما در طول روز غرق در انجام یک کار یا فعالیت می شویم در حال تجربه هیپنوتیزم سبک هستیم. برخی از محقّقین (از جمله میلتون اریکسون برجسته ترین هیپنوتیزور دهه های اخیر) چنین شرایطی را نوعی خود هیپنوتیزم می دانند.

هیپنوتیزم خواب نیست.
نکته بسیار مهم این است که هیپنوتیزم خواب نیست. این باور غلطی است که اکثر افراد درباره هیپنوتیزم دارند. فردی که هیپنوتیزم می شود هشیاری کاملی نسبت به محیط اطراف خود دارد، صداهای محیط را می شنود و با درمانگر خود ارتباط برقرار می کند اما هر چیزی به سادگی حواس او را پرت نمی کند زیرا توجه او کاملاً متمرکز به کاری است که انجام می دهد (شبیه لیزر).

افزایش آرامش و توجه در هیپنوتیزم
در هیپنوتیزم بدن شما در حالت آرامش است و به سادگی دچار حواس پرتی نمی شوید و ذهن انتقادگر و تحلیل گر شما کمتر مزاحمت ایجاد می کند. معمولاً اکثر افرادی که هیپنوتیزم را تجربه می کنند آن را به شکل یک آرامش عمیق و لذت بخش توصیف می کنند.

افزایش قدرت تلقین پذیری در هیپنوتیزم
وقتی فردی در حالت هیپنوتیزم قرار می گیرد قدرت تلقین پذیری او افزایش قابل ملاحظه ای پیدا می کند و دلیل آن همانطور که گفتم دسترسی به ضمیر ناخودآگاه است. در چنین شرایطی تلقین هایی که درمانگر یا خود فرد می کنند اثر بیشتری در ذهن ناخودآگاه او خواهد داشت.

قدرت تجسم در هیپنوتیزم افزایش پیدا می کند
در حالت هیپنوتیزم، قدرت تجسم فرد افزایش قابل توجهی پیدا می کند و هر چیزی را که تجسم می کند با دقت و جزئیات بیشتری می بیند، می شنود و حس می کند و در برخی از افراد (10 تا 15 درصد) این افزایش قدرت تجسم به حدی است که تجسم برای او مثل واقعیت می شود. یعنی وقتی چیزی را تجسم می کنند برایشان کاملاً واقعی است (درست مثل زمانی که رؤیا می بینیم).

نکته جالب توجه این است که استفاده از تجسم در درمان بسیاری از مشکلات و اختلالات کاربرد دارد و هیپنوتیزم می تواند به درمان این مشکلات کمک زیادی کند.

وقتی فردی هیپنوتیزم می شود چه حسی دارد؟
هیپنوتیزم شبیه ریلکسیشن عمیق است. کسی که هیپنوتیزم شده است احساس آرامش عمیق همراه با سستی و کرختی در اعضای بدن خود می کند. از طرف دیگر صدای درمانگر و سایر صداهای محیطی را می شنود اما حواس او به سادگی پرت نمی شود.

به طور خلاصه می توان گفت که هیپنوتیزم 4 نشانه زیر را دارد:

افزایش قدرت تجسم: در حالت هیپنوتیزم قدرت تجسم ما افزایش پیدا می کند و در برخی از افراد تجسم عین واقعیت می شود.
افزایش تلقین پذیری: در حالت هیپنوتیزم قدرت تلقین پذیری فرد افزایش پیدا می کند و ساده تر می توان ناخودآگاه را تحت تأثیر قرار داد.
توجه محدود شده: با آنکه در حالت هیپنوتیزم فرد نسبت به محیط اطراف خود هشیاری دارد اما حواس او به سادگی پرت نمی شود و توجه او محدود به فرایندهایی است که در حالت هیپنوتیزم برایش رخ می دهد.
افزایش آرامش: در حالت هیپنوتیزم فرد آرامش عمیقی دارد و معمولاً افرادی که هیپنوتیزم می شوند آن را معادل ساعت ها خواب عمیق می دانند.

هیپنوتیزم یا خوابگری شاخه ای از علم روانشناسی است که فرد با استفاده از تلقین در حالت خاصی از هوشیاری قرار می گیرد و ذهن بر روی موضوعی خاص متمرکز می شود.

امواج مغزی در هیپنوتیزم دچار تغییر می شوند و علاوه بر کاهش آگاهی محیطی، تلقین پذیری فرد درباره موضوعات قابل توافق افزایش می یابد.

افرادی که هنگام فکر کردن به موضوعی به شدت روی موضوع متمرکز می شوند توانایی هیپنوتیزم پذیری مناسبی دارند؛ ذهن این افراد وقتی در حالت هیپنوتیزم قرار می گیرد برای پذیرش پیشنهادات و تلقینات درمان گر آمادگی دارد و هیپنوتیزم بر آنها اثر بخش تر است.

چیستی هیپنوتیزم
عضو انجمن هیپنوتیزم ایران، هیپنوتیزم را حالتی از جذب درونی و توجه متمرکز دانست و گفت: اشعه های آفتاب با استفاده از ذره بین متمرکز و قدرت آنها بیشتر می شود همین طور وقتی ذهن و حواس ما جمع و متمرکز می شود می توانیم استعداد و قدرت ذهن خود را بیشتر بکار گیریم و برخی احساسات مانند احساس درد یا اضطراب را از بین ببریم.

آرمین جولایی منش افزود: بعضی افراد سوء برداشت و ترس از هیپنوتیزم دارند که اگر هیپنوتیزم توسط درمانگر آموزش دیده انجام شود جایی برای نگرانی وجود ندارد ولی انجام آن توسط افراد غیرمتخصص به هیچ وجه درست نیست و می تواند اثرات بدی بدنبال داشته باشد.

فرد در هیپنوتیزم تحت کنترل نیست

این روانشناس با بیان اینکه هنگام هیپنوتیزم، بیمار تحت کنترل قرار ندارد، اظهار داشت: تمام هیپنوتیزم ها در واقع "خود هیپنوتیزم"  هستند و چیزی نیست که بر شما تسهیل شود بلکه حالتی است که خود فرد بوجود می آورد و درمانگر تنها به عنوان یک تسهیل کننده عمل می کند.

وی اضافه کرد: باور نادرست دیگر این است که فرد هوشیاری خود را از دست می دهد و فراموشی به فرد دست می دهد درحالیکه موارد بسیار کمی وجود دارد که به سوژه ای، تلقین فراموشی شود و در آن موارد هم فقط ۲۰ درصد افراد فراموشی را تجربه می کنند.

جولایی منش با بیان اینکه هیپنوتیزم عارضه جانبی خاصی برای افراد ندارد، گفت: مطالعات نشان داده است که هیپنوتیزم اثربخشی قابل توجهی در درمان اختلالات اضطراب، وسواس، فوبیا استرس پس از حادثه دردهای سایکوسوماتیک، انواع فوبیا بی حسی حین جراحی، درمان اختلالات جنسی، شب ادراری کودکان، بهبود عملکرد تحصیلی و ورزشی و افزایش اعتماد به نفس دارد.

وی افزود: فرد نیازمند به مشاوره روان شناسی با مراجعه به روان پزشک، طبق تشخیص روانشناس می تواند درمان اختلالات روان شناختی را آغاز کند.

تشخیص بیماری های روانشناختی با هیپنوتیزم

این روانشناس هیپنوتیزم را بر ۲ نوع درمانی و هیپنوآنالیز دانست و گفت: در هیپنوآنالیز به گذشته فرد برمی گردیم و منشا هیپنوتیزم را پیدا می کنیم؛ اگر مواردی باعث آزار فرد شده کشف و درمان می شوند.

وی با بیان اینکه هیپنوتیزم کار تشخیص مشکل را انجام می دهد، افزود: هیپنوتیزم یک ابزار درمانی است و فقط می بایست توسط درمانگران آموزش دیده و مورد تایید انجام شود.

بهبود عملکرد افراد با هیپنوتیزم

جولایی منش اظهار داشت: میزان هیپنوتیزم پذیری همه افراد به یک سطح نیست؛ انتخاب درست بیماران و انجام تست های هیپنوتیزم پذیری قبل از شروع درمان همچنین توجه به اختلال بیمار، شرح حال و سوابق قبلی او از مواردی است که باید حتما در انتخاب درست بیماران مورد توجه قرار گیرد.

وی با اشاره به فواید هیپنوتیزم گفت: با انجام هیپنوتیزم می توان عملکرد افراد در رشته های مختلف را بالا برد و موجب رشد فرد در زمینه های مختلف ورزشی و تحصیلی شد ضمن اینکه می تواند در افزایش اعتماد به نفس افراد نیز موثر واقع شود.

سوء استفاده از هیپنوتیزم

عضو انجمن هیپنوتیزم ایران گفت: هیپنوتیزم برای درمان انجام می شود و درصورت انجام توسط توسط افراد سودجو احتمال سوء استفاده وجود دارد چرا که ممکن است فرد سودجو افراد را به انجام برخی کارها که تمایل ندارند وادارد.