Question

پریسا قلی زاده · Answer

مغز

چگونگی بیدارشدن مغز از خواب عمیق +عکس

16:00 31.05.2021دریافت لینک کوتاه

0 5410

مغز بخش‌های مختلف خود را به طور مجزا به حالت هوشیاری برمی‌گرداند و کل مغز به یک باره هوشیار نمی‌شود.

به گزارش اسپوتنیک به نقل از «ساینس‌آلرت»، در تحقیقات انجام شده مشخص شد که مغز بخش‌های مختلف خود را به طور مجزا به حالت هوشیاری برمی‌گرداند و کل مغز به یک باره هوشیار نمی‌شود. بخش‌های مربوط به قابلیت حل مسئله که توسط قشر پیشانی کنترل می‌شوند در سریع‌ترین شکل ممکن به حالت هوشیار در می‌آیند. سایر مناطق مغز از جمله مناطقی که مدت زمان واکنش و توجه فرد را کنترل می‌کنند برای هوشیاری مدت زمان طولانی‌تری نیاز دارند.

در تحقیقات جدید ۳۰ فرد بزرگسال سالم برای مدت سه ساعت تحت بیهوشی قرار گرفتند و گروه ۳۰ نفره‌ی دیگری نیز به عنوان گروه شاهد در نظر گرفته شد تا بررسی شود چگونه مغز پس از بیهوشی خود را به حالت هوشیار بازمی‌گرداند.

برای اندازه‌گیری آنچه که در مغز رخ می‌دهد از روش‌های گوناگونی استفاده شده است از جمله گرفتن نوار مغز و انجام آزمون‌های شناختی پیش و پس از بیهوشی. این آزمایش‌ها سرعت عمل، حافظه و سایر مهارت‌های فرد را اندازه‌گیری می‌کنند. محققان با تجزیه و تحلیل نوار مغز دریافتند که با شروع بهبودی و بازگشت به شرایط عادی قشر پیشانی مغز فعال می‌شود.

Here's How The Brain Reboots Itself After The Deep Sleep of Anesthesiahttps://t.co/APBahaNShO
— ScienceAlert (@ScienceAlert) May 30, 2021

بسیاری از عمل‌های جراحی بدون انجام بیهوشی امکانپذیر نیست و نظرات زیادی در مورد نحوه‌ی برخورد مغز با داروهای بیهوشی وجود دارد اما شواهد مشخصی وجود ندارد. یافته‌های اخیر نه تنها به مراقبت و درمان از بیمار کمک می‌کند بلکه به دانشمندان در درک بهتر مغز و واکنش آن به اختلالات نیز کمک می‌کند.

خواب عمیق بی شک از همه مراحل خواب بیشتر خستگی را از تن بیرون می‌کند و هر بار که این نوع خواب را تجربه میکنیم متوجه این موضوع می‌‌شویم. متاسفانه هر چه سن ما بالاتر می‌رود کمتر خواب عمیق را تجربه خواهیم کرد.

خواب عمیق در مرحله 3 خواب ( یا مرحله 3 و 4 خواب در دسته بندی که خواب را 4 مرحله ای در نظر می گیرد) است. روی نوار مغزی الگوی اختلاف ولتاژ در طی زمان امواج دلتا را نشان می دهد که به آن امواج کند خواب نیز می گویند که با امواج سریع خواب در مرحله 2 متفاوت است و بیدار شدن از این مرحله خواب دشوارتر از سایر مراحل خواب است. اگر ناگهان از این خواب بپریم دچار اینرسی خواب می‌شویم یعنی یک حالت گیجی و منگی به ما دست می دهد و حتی ممکن است یادمان نیاید که الان کجا هستیم و چه موقع از شبانه روز است.

در خواب سنگین به محرک های بیرونی خیلی کمتر از خواب سبک پاسخ می دهیم و حرکت بدن بسیار کمتر از خواب سبک است اما نسبت به خواب رِم حرکت بیشتر است. بعضی افراد که خیلی در خواب تکان می خورند و بی قرار هستند، ملحفه و پتو در خواب دورشان گره می خورد و زیرشان جمع می‌شوند در خواب سبک دچار این مشکل می‌شوند.

ترمیم بافت‌های بدن در خواب عمیق سرعت می‌گیرد. خواب عمیق برای کودکان درحال رشد زمان بسیار مهمی برای رشد جسمی است. در اولین قسمت از خواب عمیق شب در بدن انسان هورمون رشد آزاد می شود و خواب عمیق باعث شادابی در خواب می‌شود. اختلالات خواب شایع در کودکان مانند شب ادراری، حراس شبانه و راه رفتن در خواب معمولا در خواب عمیق سراغشان می آید.

جالب است که ما انسان ها بیش از همه عاشق مرحله خواب عمیق هستیم. اگر شب بیدار بمانید و فردای آن شب به کارهای روزانه عادی خود ادامه دهید بی شک کمبود خواب پیدا می کنید. اما اگر بتوانید شب بعد هر چقدر دوست دارید بخوابید تا سر حال شوید احتمالا دو برابر زمانی که همیشه می خوابیدید نخواهید خوابید. بلکه چیزی حدود یک سوم یا نصف زمان خواب به آن اضافه می‌شود.

مثلا کسی که معمولا شبی 7 ساعت می‌خوابیده بعد از یک شب بیداری حدود 10 ساعت می‌خوابد تا به حالت عادی بازگردد. نکته جالب اینجاست که در این خواب جبرانی زمان بین مراحل مختلف خواب توزیع می‌شود تا کل خواب عمیق از دست رفته جبران شود. میزان خواب عمیق در این خواب جبرانی دو برابر حالت عادی و طول خواب سبک و خواب رِم کمتر خواهد بود. به نظر می رسد که بدن انتخاب می کند که بیشتر خواب موج کند را جبران کند و بقیه مراحل خواب را فدا می کند.

آزمایش جالبی نشان داد که تمایل به خواب سنگین تا چه حد در ناخودآگاه ما زیاد است. دانشمندان با رصد کردن معماری خواب افرادی که از بی‌خوابی رنج می‌بردند در مدت زمان طولانی به این علاقه به خواب عمیق پی بردند. آنها نتایج نوار مغزی را در اختیار بیمار قرار ندادند. به این افراد اجازه دادند هر گاه احتیاج داشتند قرص خواب آور بنزودیازپین بخورند. بعد از چند شب که این افراد خواب عمیق کمتری داشتند، ترجیح دادند که قرص خواب آور مصرف کنند. طول مرحله 3 خواب، مهمترین عامل در پیش بینی مصرف قرص بود. این نشان می دهد که مردم چقدر دوست دارند خواب عمیق را تجربه کنند.

چگونه خوابمان سنگین شود؟

- تبلیغات -

متاسفانه خواب عمیق خیلی زیرک است و به این راحتی ها به دست نمی آید و هیچ راه مستقیمی برای اینکه مغز را مجبور کنیم زمان بیشتری در این مرحله خواب بماند وجود ندارد.

درمان سبک بودن خواب چیست؟

بهترین روش برای داشتن خواب عمیق این است که هر شب کامل بخوابید. داروهای خواب آور نیز می‌توانند کمک کنند بهتر بخوابید اما حواستان باشد که این داروها تنها معماری عادی خواب شما را تغییر می‌دهند و نمی‌توانند مستقیما خواب موج کند یا همان خواب سنگین را زیاد کنند. این داروها بیشتر خواب سبک را زیاد می‌کنند اما خواب سبک خود منجر به خواب سنگین می‌شود. برای داشتن خواب عمیق ورزش کنید. خصوصا ورزش‌های بی هوازی سنگین مانند وزنه برداری خواب را سنگین می‌کند البته این قضیه هنوز کاملا ثابت نشده است.

برای درمان سبک بودن خواب بعضی افراد با ورزش بیشتر خواب سنگین بیشتری تجربه می کنند ولی روی برخی چندان اثر ندارد. ترمیم بافت در خواب عمیق بیشترین حد خود را دارد و هورمون رشد به حداکثر ترشح خود می رسد. برخی شواهد نشان می‌دهد که با دراز کشیدن در وان آب گرم و بالا بردن دما، تمایل برای مرحله 3 خواب بیشتر خواهد شد. تاثیر ورزش ایروبیک شاید به دلیل بالا بردن دمای بدن باشد. اما این نظریه کمی ایراد دارد زیرا مردم دمای پایین بهتر خوابشان می برد و مرحله 3 خواب زودتر از یک ساعت بعد از خواب شروع نمی شود که در آن بدن دائم در حال خنک تر شدن است.

بیشتر بخوانید: خواب کافی چقدر است؟ بدن به چند ساعت خواب نیاز دا

آیا عمق خواب در خواب سنگین تغییر می کند؟

آیا برخی مرحله‌های خواب عمیق‌تر هستند؟ شاید. به طور کلی خواب عمیق یا خواب سنگین تنها با مراحل دیگر خواب مقایسه می شود. در حالی که برخی شواهد فیزیولوژیک نشان می دهد که عمق خواب در مرحله 3 ممکن است تغییر کند. رصد مغز نشان می‌دهد که عمق خواب ممکن است به طور لحظه ای در مرحله 3 تغییر کند.

تاکید می‌کنیم که این معیار را تنها برای یک نفر می‌توان اندازه گیری کرد. واضح است که برخی افراد عمیق‌تر از دیگران می‌خوابند و دوست ندارند با عوامل خارجی از خواب بیدار شوند. اما هیچ راهی وجود ندارد که نشان دهد خواب کسی از دیگری سنگین تر یا سبک تر است.

آیا با بالا رفتن سن خواب سبک‌تر می‌شود؟

یکی از مشکلاتی که با بالا رفتن سن سراغمان می آید این است که زمان کمتری ار در خواب عمیق سپری می کنیم.

در حالی که افراد سالم در دهه 20 زندگی خود حدود 20 درصد شب را در مرحله 3 خواب سپری می کنند. یک فرد عادی 40 تا 50 ساله حدود 10 درصد خواب عمیق دارد. با رسیدن به سن 70 تا 80 سال خواب عمیق تنها 5 درصد کل خواب می شود و حتی به 2 درصد هم می رسد. حتی می توان با نگاه به نوار مغزی فرد خواب سن او را حدودا تخمین زد.

سبک شدن خواب تنها به دلیل بالا رفتن سن نیست. ضعیف شدن، کاهش دقت مغز، احساس خمودگی خصوصا صبح ها همگی با خواب عمیق کمتر در ارتباط است.

خواب کامل یا خواب عمیق؛ کدام بهتر است؟

منظور از خواب کامل چیست و منظور از خواب سنگین چیست؟

با بررسی فیزیولوژی خواب که چند سال اخیر کشفیات جالبی در این زمینه شده است می توان تفاوت این دو خواب را فهمید.

خواب کامل خوابی است که در تمام طول شب برای ما رضایت بخش باشد. خواب یک فرد 50 ساله در مقایسه با یک 20 ساله خیلی متفاوت است. اکثرا افراد با افزایش سن خواب کامل کمتری دارند.

با بررسی تست خواب پلی سومنوگرافی فردی که خواب کاملی داشته است می توان دریافت که هیچ مشکل تنفسی خاصی مشاهده نمی شود و زمان کمی در هر دو مرحله خواب موج کند و خواب رِم دیده می شود. بین 90 تا 120 دقیقه در شب خواب عمیق و 90 تا 130 دقیقه خواب رِم برای بزرگسالان مشاهده می شود (خواب رم زیاد با افسردگی در ارتباط است و چیزی به عنوان خواب عمیق زیاد وجود ندارد). خواب کامل به نوعی به عمق خواب و میزان تحریک پذیری فرد به صداهای بیدار کننده بیرونی بستگی دارد. این مفهوم همان چیزی است که مردم به آن خواب کامل می گویند.

در پیژامه ما ترجیح می‌دهیم خواب را به 3 دسته اصلی خواب سبک، خواب عمیق و خواب رِم تقسیم کنیم. البته قاعدتا ما خودمان این دسته بندی را اختراع نکرده‌ایم. خواب عمیق خواب موج کند است که از روی الگوی نوار مغزی آن مشخص می شود که طبق یک روش دسته بندی به آن مرحله 3 خواب می گویند و در روش دیگر آن را در مرحله 3 و 4 جای می دهند.

تفاوت بین استراحت و خواب چیست؟

فرق اصلی آن توانایی یا تمایل به محرک های بیرونی است. استراحت در واقع بیداری بی صدا است.

تفاوت بین کما و خواب چیست؟

خواب برگشت پذیر است و کما طولانی مدت است. فردی که در کما است را نمی توان مثل کسی که خوابیده به راحتی با صدا و تکان دادن بلند کرد.

عمق خواب را می توان به توانایی فرد برای بیدار شدن با عوامل خارجی سنجید. کودکان به سختی از خواب بیدار می شوند و دلیل آن تبلی آنها نیست بلکه به این دلیل است که خواب عمیق کودکان بیشتر است. عمق خواب حتی در یک مرحله خواب که با نوار مغزی اندازه گیری می شود و از روی حساسیت به صدا سنجیده می شود تغییر می کند. همچنین نشان داده شده است که افرادی که دوک‌های خواب بیشتری در نوار مغزی شان دیده می شود، تحمل صدای بیشتری در شب را دارند.

بیشتر بخوانید: امواج دلتا و تاثیر آن بر کیفیت خواب عمیق

همچنین هیپنوگرام که خروجی تست خواب پلی سومنوگرام است معمولا پرینت می شود در نتیجه مرحله 3 و 4 خواب (خواب عمیق) در صفحه پایین تر از مرحله 1 و2 نشان داده می شود. این صرفا قراردادی است، اما نشان می دهد که مرحله 3 و 4 عمیق تر از مراحل اولیه است.

با این اندازه گیری، بعضی افراد خوابشان سنگین تر از سایرین است. با مقایسه دو نفر در مرحله 3 خوابِ موج کند، ممکن است یک نفر را بتوان راحت تر از خواب بیدار کرد. آیا این نشان می دهد که فردی که عمیق تر خوابیده بیشتر از فواید خواب موج کند استفاده کرده است؟ خیر، ویژگی ها و فواید مراحل مختلف خواب به یکدیگر ربط دارد و نباید آن را بین افراد مختلف مقایسه کرد. با اینکه بعضی ها سبک تر و بعضی عمیق تر می خوابند که از روی حساسیت شان به بیدار شدن سنجیده می شود، نمی تواند معیاری باشد برای اینکه که بیشتر یا کمتر از خواب خوب بهره مند شده اند.

روی نوار مغزی امواج آلفا (8 تا 13 هرتز) ویژگی اصلی حالت بیدار شدن است. وقتی که فرد می خوابد این امواج آلفا شدیدا کاهش می یابند اما از بین نمی روند. دانشمندان دریافته اند که سطح امواج آلفا با عمق خواب در ارتباط است. وقتی سطح آلفا قوی تر است فرد خواب با محرک های بیرونی زودتر بیدار می شود.

اینکه چه چیزی باعث تولید امواج آلفا می شود هنوز کشف نشده است. بخش تالاموس مغز روی فعالیت کورتکس که امواج آلفا را تولید می کند تاثیر می گذارد. امواج تولید می شود و منجر به این فرضیه می شود که تالاموس تحریک خارجی را به مراکز فرآوری قشر مغز انتقال می دهد.

خواب در مرحله 3 سنگین می شود. در خواب عمیق بیش از مراحل دیگر خستگی از بین می رود و بیدار شدن از آن سخت است. بدن در خواب عمیق ترمیم می شود و کودکان خواب عمیق طولانی تری دارند. اگر کسری خواب داشته باشیم بدن تمایل دارد در اولین فرصت این مرحله خواب را جبران کند. اگر می خواهید خوابتان سنگین تر شود می توانید ورزش های هوازی سنگین انجام دهید. متاسفانه با بالا رفتن سن میزان خواب عمیق افراد کمتر می شود اما طبیعی است و جای نگرانی وجود ندارد.

زمانی که خواب هستیم، معمولاً خوابمان وارد چهار مرحله می‌شود: مرحله 1، 2، 3 و REM (مرحله خواب رم با حرکات سریع چشم همراه است). مراحل خواب به ترتیب از یک تا رم پیش می‌رود و دوباره از ابتدا تکرار می‌شود. یک سیکل کامل خواب حدوداً بین 90 تا 110 دقیقه طول می‌کشد، که هر مرحله خواب بین 5 تا 15 دقیقه است. مراحل اولیه خواب سر شب دربرگیرنده خواب رم کوتاه و دوره‌های طولانی خواب عمیق است و رفته رفته در طول شب دوره‌های خواب رم طولانی‌تر شده و زمان خواب عمیق این بار کم می‌شود.

مراحل و سیکل‌های خواب چیست؟

خواب ما 4 مرحله دارد: خواب انرم (NREM) که شامل مرحله 1، 2 و 3 می‌شود و خواب رم (REM) دوره‌های بیدار شدن قبل و بین مراحل مختلف رخ می‌دهد، همچنین با جابجاشدن ‌مان در خواب ممکن است هر چند کوتاه، بیداری را تجربه کنیم.
بیداری به زمانی می‌گویند که امواج مغزی در بیشترین سطح خود قرار دارد و عضلات فعال هستند.

مراحل خواب

مرحله یک خواب

مرحله اول خواب به سبک‌ترین مرحله خواب انرم (NREM) می‌گویند که اکثر اوقات با حرکات آرام چشم همراه است، این مرحله خواب آلودگی به راحتی می‌تواند بر هم بخورد و شما را هوشیار کند. در این مرحله عضلات آرام می‌شود و فعالیت امواج مغز نسبت به حالت بیداری رفته رفته کم می‌شود. گاهی افراد در مرحله انرم خواب دچار کشیدگی ناگهانی عضله در خواب یا اسپاسم در خواب می‌شوند، همچنین ممکن است وقتی دائما وارد و خارج مرحله یک خواب می‌شوید در خواب احساس کنید دارید سقوط می‌کنید و زیر پایتان خالی شده است.

مرحله دو خواب

دومین مرحله خواب، اولین حالتی است که آن را عملاً می‌توان انرم (NREM) نامید، چون کمتر در آن بیدار شدن را تجربه می‌کنید و حرکت آرام چشم‌ها ادامه پیدا نمی‌کند. امواج مغزی باز هم فعالیتش را با فعالیت سریعی موسوم به دوک‌های خواب (اسپیندل خواب) کاهش می‌دهد که همراه با ساختارهایی تحت عنوان K COMPLEXES است. هر دوی اینها به نوعی از مغز در مقابل بیدار شدن محافظت می‌کند. در مرحله دو خواب، دمای بدن کم کم کاهش می‌یابد و ضربان قلب کم می‌شود.
دوک‌های خواب امواج کوتاهی هستند که با بسامد ۱۴-۱۲ هرتز در خلال مراحل 1 تا 4 خواب و در فاصلهٔ زمانی 2 تا 5 دقیقه ظاهر می‌شوند.
این امواج نمایانگر فعالیت مکانیسمی است که حساسیت مغز را در برابر اطلاعات حسی کم می‌کند و در استمرار خواب شخص نقش دارند. در اشخاص سالمند این موج‌ها کمتر دیده می‌شود و به همین دلیل سالمندان در طول شب چندین بار از خواب بیدار می‌شوند.

- تبلیغات -

مرحله سه خواب

سومین مرحله خواب را خواب عمیق انرم (NREM) می‌گویند که احیاکننده و نشاط آورترین بخش خواب شناخته شده است. مرحله 3 خواب با امواج دلتا یا امواج کوتاه همراه است. معمولاً افراد در این مرحله خواب کمتر از خواب می‌پرند و هوشیار می‌شوند و بیدار کردنشان هم در این مرحله ساده نیست. افرادی که پاراسومنیا دارند (راه رفتن در خواب، حرف زدن در خواب یا خواب پریشی و وحشت خواب) بیشتر در مرحله سه خواب دچار اختلال خواب می‌شوند.

خواب رم (REM)

خواب رم یا همان خواب همراه با حرکات سریع چشم همان مرحله‌ای از خواب است که در آن رویا می‌بینیم. حرکت چشم در خواب رم از چپ و راست است و خیلی تند رخ می‌دهد، امواج مغزی نیز نسبت به مرحله 2 و 3 خواب بیشتر است. در خواب رم (REM) احتمال از خواب پریدن و هوشیار شدن بیشتر می‌شود اما بیدار شدن در مرحله خواب رم معمولاً منجر به احساس ضعف و بی‌حالی و خواب‌آلودگی در شما می‌شود.

سیکل خواب چیست؟

به یک دوره خواب که شامل مراحل مختلف خواب انرم (NREM) تا خواب رم (REM)، قبل از تکرار دوباره انرم، سیکل خواب می‌گویند. هر فردی هر 90 تا 110 دقیقه یک سیکل خواب را تجربه می‌کند و خواب شامل 4 تا 5 سیکل است.
ما یک دفعه از خواب عمیق وارد خواب رم نمی‌شویم. سیکل خواب از مراحل غیر رم خواب از خواب سبک وارد خواب سنگین می‌شود و بعد دوباره برعکس از خواب عمیق وارد خواب سبک می‌شود.
برای بیشتر افراد چرخه خواب با یک دوره کوتاه مرحله یک خواب جایی که بدن ریلکس می‌شود و خواب آلوده می‌شود و چرخش آرام چشم شروع می‌شود. مرحله یک خواب با اینکه سبک است و امکان بیدار شدن از آن زیاد است ولی برای ورود به مرحل دو لازم است. مرحله دو خواب که اولین بخش از خواب انرم (NREM) محسوب می‌شود.
مرحله دو خواب از مرحله یک طولانی تر است و تقریباً 40 تا 60 % خواب مرحله دو است.

مرحله بعدی مرحله سوم خواب است، این مرحله تجدید قوا کوتاه‌تر از مرحله دو است و 5 تا 15% زمان کل خواب بیشتر بزرگسالان را تشکیل می‌دهد. مرحله سه خواب در کودکان و نوجوانان از همه طولا تر است.
خواب رم (REM) که به طور میانگین معمولاً 90 دقیقه بعد از شروع خواب رخ می‌دهد، خواب رم‌های اولیه خواب شب کوتاه تر است بعد از رم، خواب دوباره وارد مراحل 2، 2 و 3 می‌شود و اینبار خواب رم طولانی‌تر خواهد شد.

هر سیکل خواب چقدر طول می‌کشد؟

اولین سیکل خواب 90 دقیقه است و پس از آن به طور میانگین 100 تا 120 دقیقه طول می‌کشد. عموماً ما هر شب بین 4 تا 5 سیکل خواب را تجربه می‌کنیم.

خواب عمیق چیست؟

خواب عمیق در مرحله 3 خواب انرم (NREM) رخ می‌دهد. امواج مغز مرحله سه خواب را امواج دلتا می‌نامند. سرعت امواج مغز در این مرحله کم است و دامنه آن زیاد است. در بین همه مراحل خواب، مرحله 3 از همه بیشتر شما را تجدید قوا می کند و کمتر تحت تاثیر عوامل بیرونی است و عمیق تلقی می‌شود.
بیدار کردن افرادی که در مرحله سه خواب هستند سخت‌تر است و اگر شخص مدتی کم خوابی کشیده باشد، مرحله سوم خوابش طولانی‌تر خواهد بود. مبتلایان به پاراسومنیا (خواب روها، کسانی که در خواب حرف می‌زنند، کسانی که وحشت شبانه دارند و افرادی که شب ادراری دارند) در مرحله 3 خواب دچار مشکل می‌شوند، زیرا عضلات در این مرحله خواب فعال هستند. پس اگر دیدید کسی در خواب لگد می‌زند، در مرحله سوم خواب قرار دارد.
خواب عمیق به قدری انرژی شما را تامین می‌کند که مهم‌ترین مرحله خواب است. به همین دلیل است که اگر عصر فقط چرت کوتاهی داشته باشید، شب راحت خوابتان می‌برد ولی اگر خواب بعد از ظهرتان وارد مرحله سه یا همان خواب عمیق شود، شب بی خوابی به سرتان خواهد زد.
در طول خواب عمیق، هورمون رشد انسان آزاد می شود و خستگی بدن و ماهیچه های شما را از فشارهای طول روز خلاص می‌کند . در خواب عمیق سیستم ایمنی بدنمان نیز خود را بازیابی می کند. دانشمندان در مورد خواب عمیق بسیار کمتر از خواب REM اطلاعات به دست آورده اند. در مرحله خواب عمیق است که مغز توانایی یادگیری مطالب جدید را دوباره به دست خواهید آورد.

چه زمانی خواب رم (REM) را تجربه می‌کنیم؟

می توان زمان خواب یک فرد (تقریباً 6-8 ساعت برای بزرگسالان) را به دو بخش تقسیم کرد. نیمه اول برای اکثریت مردم، بیشتر شامل مراحل 2 و 3 با دوره های پراکنده ای از مرحله 1 خواب و دوره های کوتاهی از خواب رم REM است. با پیشرفت شب، از مرحله خواب 3 (خواب عمیق) کم می شود در حالی که مراحل 1 و 2 با طولانی شدن خواب رم REM در حال وقوع هستند.
فرد معمولاً سه تا پنج دوره خواب رم REM را در طول زمان خواب تجربه می‌کند و طولانی ترین دوره خواب رم REM درست قبل از بیدار شدن تجربه می‌شود. اگر وقتی خوابتان کامل نشده باشد و از خواب رم بیدار شوید، دچار اینرسی خواب خواهید شد. شاید شما هم لختی خواب را تجربه کرده باشید که همان گیجی شدید بعد از پریدن از خواب باشد که وقتی زودتر از اتمام مرحله خواب رم REM از خواب بیدار شوید ، احساس خستگی و خواب آلودگی و نارضایتی از خواب شب خود خواهید داشت.
در دوره REM، تنفس سریعتر، نامنظم و کم عمق تر می شود. چشم ها به سرعت به اطراف تکان می‌خورد و ماهیچه های بدن به طور موقت فلج می شود. امواج مغزی در این مرحله مانند حالت بیداری است همچنین ضربان قلب افزایش می یابد ، فشار خون بالا می رود و مردان دچار نعوظ می شوند و توانایی بدن برای تنظیم دمایش کم می‌شود.

خواب دیدن در کدام مرحله خواب به سراغمان می‌آید؟

نوار مغزی در طول خواب

خواب رم REM مرحله فعال خواب است، درست زمانی که واضح ترین رویاها اتفاق می افتد. حرکات سریع چشم در خواب رم تند و سریع است و امواج مغزی در طول خواب رم REM از نظر دامنه کم است و فرکانس اواج مغزی در خواب رم ترکیبی از فرکانس‌های مختلف بوده و فعالیت بیشتری نسبت به مرحله دو و سه خواب دارد. شما ممکن است هر شب 4 تا 6 بار خواب ببیند. تحقیقی در فرانسه نشان می‌دهد که همه ما هر شب خواب می‌بینیم اما قدرت یادآوری خواب در افراد متفاوت است. اگر در خواب رم REM بیدار شوید، اغلب می توانید رویاهای خود را به خاطر آورید.

آیا شما هم تا به حال بختک را تجربه کرده‌اید؟

فلج عضلانی خواب که در میان ما به بختک معروف بوده و معمولاً با ترس همراه است، نوعی اختلال خواب محسوب می‌شود. حالتی که معمولاً از چند ثانیه تا چند دقیقه طول می‌کشد و در این مدت شخص توانایی انجام حرکات ارادی را ندارد. کسانی که دچار بختک یا فلج خواب می‌شوند، اغلب در خواب رم هستند. افراد در حین خواب دیدن تمایل دارند با تکان دادن دست و پا و بدن، اتفاقات حین خواب دیدن را اجرا کنند در واقع دانشمندان بر این باورند که احتمالاً بختک برای جلوگیری از آسیب دیدگی در هنگام تلاش برای اجرا کردن رویاهای مان باشد!
وقفه تنفسی خواب یا آپنه خواب در حین خواب رم بدتر می‌شود. آپنه تنفسی انسدادی نوعی اختلال خواب است که باعث توقف یا کاهش تنفس برای مدتی کوتاه با تعداد دفعات زیاد در طول خواب می‌شود. هر توقف می تواند برای چندین ثانیه یا حتی چندین دقیقه طول بکشد و معمولاً تعداد زیاد توقف در یک شب اتفاق می افتد، ده‌ها یا حتی صدها بار!
اکثر این دوره‌ها با صدای خرخر بلند همراه است که در بعضی موارد با صدا و احساس خفگی در خواب همراه شده و در آن فرد ناگهان با حالت خفگی از خواب بیدار می شود.
در طول REMخواب تنفس نامنظم و کم عمق است و بی نظمی در ضربان قلب و دمای بدن نیز رخ می دهد.

امواج مغزی هنگام خواب REM رم و غیر رم REM

از آنجا که تحقیقات در زمینه خواب هنوز نسبتاً نوپاست، دانشمندان تا زمانی که دستگاه‌های جدیدی برای نظارت بر فعالیت مغز ساخته نشده بود نتوانستند خواب REM را تا سال 1953 کشف کنند. قبل از این کشف اعتقاد بر این بود که بیشتر فعالیت‌های مغزی در هنگام خواب متوقف می شود. از آن زمان ، دانشمندان نیز این ایده را رد كردند كه کمبود خواب REM می تواند به جنون منجر شود و دریافتند كه فقدان خواب REM می تواند افسردگی بالینی را كاهش دهد. اگرچه دلیل آن هنوز برایشان روشن نیست اما با توجه بر تئوری های اخیر بر این باورند که خواب REM با یادگیری و حافظه در ارتباط است.

همه چیز درباه خواب عمیق؛ تفاوت استراحت با خواب | پیژامه

مراحل و سیکل‌های خواب | پیژامه

زهره چراغی · Answer

خواب و فرایندهای آن, یکی از بزرگترین مباحث علمی در دنیا است. یکی از کلیدی‌ترین ارگان‌های بدن که در خواب بسیار جنجال‌برانگیز است, مغز است. محققین بسیاری درباره خواب و فعل و انفعالات جاری در مغز حین خواب, مطاله انجام داده‌اند. در این مقاله تلاش شده است تا آخرین دست‌آوردها در این زمینه…
مغر حین خواب
خواب و فرایندهای آن, یکی از بزرگترین مباحث علمی در دنیا است. یکی از کلیدی‌ترین ارگان‌های بدن که در خواب بسیار جنجال‌برانگیز است, مغز است. محققین بسیاری درباره خواب و فعل و انفعالات جاری در مغز حین خواب, مطاله انجام داده‌اند. در این مقاله تلاش شده است تا آخرین دست‌آوردها در این زمینه ارائه شود.

فعالیت مغز در زمان خواب

علم خواب, قرن‌هاست انسان‌ها را به خود مجذوب کرده است, اما هنوز هم یک موضوع نسبتا ناشناخته است. پیش از دهه ۱۹۲۰, خواب را به‌عنوان یک مرحله غیرفعال می‌پنداشتند که در آن, ذهن منفعل و خاموش بود. اما در سال ۱۹۲۴, یک روان‌پزشک آلمانی به این حقیقت اشاره کرد که الگوهای متفاوتی از فعالیت امواج در زمان خواب در مقابل موضوعات آزمودنی تست هوشیار وجود دارد. حرکات سریع چشم یا REM , حدود ۳۰ سال بعد کشف شد. از آن زمان به بعد, محققان خواب گام‌های موثری در این راستا برداشته‌اند, اما هنوز هم کاملا با هدف خواب REM یا تمام مکانیسم‌های خواب موافق نیستند.

دسته‌ بندی امواج مغزی

انواع مختلف امواج مغزی, سطوح متنوعی از فعالیت‌های مغز را هم در زمان بیداری و هم خواب معرفی می‌کند.

امواج بتا, گونه‌ای از فعالیت امواج مغزی است که معمولا در زمان هوشیاری و بیداری نمایان می‌شود.

امواج آلفا, در طول وضعیت آرامش و استراحت, مانند مدیتیشن اتفاق می‌افتد.

امواج تتا, در دو مرحله ابتدایی خواب رخ می‌دهد.

امواج دلتا, که کندترین امواج مغزی است, در مرحله سوم و چهارم خواب Non-REM پدیدار می‌شود.

خواب REM , ترکیبی است از تمام این گونه‌های امواج, به علاوه امواج همزمان, که در زمان رویا دیدن اتفاق می‌افتند.

عملکرد مغز حین خوابمراحل خواب و فعالیت مغز

فعالیت مغز زمانی که زن خواب است, بوسیله الکتروانسفالوگراف (EEG), اتفاق می‌افتد. دانشمندان می‌توانند فعالیت مغزرا در حین مراحل مختلف خواب بر پایه امواج EEG مشاهده کنند.

چهار مرحله خواب موج آهسته یا Non-REM وجود دارد که به‌عنوان مقدمه‌ای برای ورود به مرحله خواب REM – عمل می‌کند. سپس چرخه بصورت سرتاسری آغاز می‌شود ودر طول شب, این چرخه بارها و بارها تکرار می‌شود.

مرحل اول در Non-REM , مرحله ایست که ما در ابتدای خواب وارد آن می‌شویم. در این مرحله, فعالیت مغزی به‌طور قابل ملاحظه‌ای کاهش می‌یابد. بطور همزمان, عضلات سست می‌شوند و شرایط حیاتی مانند ضربان قلب و فشار خون افت می‌کند.

در مرحله دوم, بدن برای خواب عمیق آماده می‌شود.

در مرحله سوم, امواج دلتا, که امواجی بلند و کند در فعالیت‌های مغز هستند, بوسیله امواج سریع‌تر سوراخ سوراخ می‌شوند.

مرحله چهارم, یک دوره انتقالی است, قبل از اینکه خواب REM آغاز شود.

در طول خواب Non-REM , ثبیت حافظه و سایر عملکردهای شناختی صورت می‌گیرد. به همین دلیل است که فقدان خواب کوتاه‌مدت می‌تواند مسبب بسیاری از مسائل عصبی باشد.

هنگام رویا دیدن در خواب, چه اتفاقی می‌افتد؟

در طی خواب REM و مرحله رویاپردازی, مغز تا اندازه زیادی فعال می‌شود- معادل فعالیت مغز, زمانی‌که ما بیدار و هوشیار هستیم-درحالیکه جسم ذاتا در حالت رخوت و بی‌حسی است. بخش بسیار کوچکی از ساقه مغز, هسته فرعی سیرولئوس, مسئول خواب REM است. در موارد کمیاب که این سلول‌های اختصاصی آسیب می‌بینند, عضلات خواب‌رونده مخصوص دچار فلجی و رخوت نمی‌شوند, و این موضوع اغلب باعث می‌شود که فرد به خواب رفته, رویاهایش را به شکل فیزیکی تخلیه کرده و بیرون می‌ریزد.

اگرچه هدف بیولوژیکی خواب REM به طور کامل و دقیق شناخته نشده, مدارک وشواهد بیان می‌دارند که سلامت عاطفی با این خواب در ارتباط تنگاتنگ است. مغز, حقیقتا یکی از آخرین مرزهای علم است. پیشرفت سریع تکنولوژی خواب, ممکن است به زودی همین اساسی‌ترین عملکردهای زیستی را تغییر دهد, و به موضوعات علمی تخیلی در آینده‌ای نزدیک بوسیله نوآوری‌هایی همچون “بهینه‌سازی شخصی” برای خواب واقعیت ببخشد.اما حالا, بفرمایید به یک زمان کسل کننده هشت ساعته خوب و سنتی. خواب یک چهارم تا یک سوم عمر انسان را در بر‌ می‌گیرد.

حوابیدن مرد

اما واقعا چه اتفاقی رخ می‌دهد, وقتی شما در خواب هستید؟

پیش از دهه ۱۹۵۰, بیشتر مردم بر این باور بودند که خواب یک عمل منفعل است که جسم و مغز در حین آن غیرفعال و خاموش است. دکتر جان هاپکینز (Johns Hopkins) , متخصص خواب و نورولوژیست Mark Wu می‌گوید: “اما مشخص شده است که خواب مرحله‌ای است که مغز در طول آن, تعدادی از فعالیت‌های لازم برای زندگی و زنده ماندن را انجام می‌دهد- که رابطه بسیار نزدیکی با کیفیت زندگی دارد.”محققینی همچون Wu , زمان بسیار زیادی را به شناخت و مطالعه بیشتر درباره این فرایندها و اینکه آنها چطور بر سلامت جسم و ذهن تاثیر می‌گذارند, اختصاص می‌دهند. در اینجا نگاهی اجمالی داریم به یافته‌های محکم (و اغلب تعجب‌آور) محققین خواب- و هر آنچه که آنها را به کشف یافته های بیشتر درباره علم خواب وامیدارد.

تمام زمانی که خواب هستید, به یک شکل نمی‌گذرد

در سرتاسر زمانی که خواب هستید, مغز شما مرتبا از میان دو نوع اصلی و متفاوت خواب گردش می‌کند: خوابREM (حرکت سریع چشم) و خواب Non-REM.

قسمت اول چرخه, خواب Non-REM است, که از ۴ مرحله تشکیل شده. مرحله اول, میان هوشیاری و خواب‌آلودگی اتفاق می‌افتد. مرحله دوم, شامل خواب سبک است, زمانی‌که ضربان قلب, تنفس منظم و فشار خون افت می‌کند. مرحله سوم و چهارم در خواب عمیق اتفاق می‌افتد. اگرچه خواب REM پیشتر به‌عنوان مهم‌ترین مرحله خواب برای یادگیری و به‌خاطر سپردن پذیرفته شده بود, اطلاعات جدیدتر بیان می‌دارد, که خواب Non-REM برای این قبیل فعالیت‌ها اهمیت بیشتری دارد, به همان اندازه که مرحله آسوده‌تر و نیروبخش‌تر خواب است.

همانطور که چرخه خواب شما وارد خوابREM می‌شود, چشم‌ها به سرعت در پشت پلک‌ها حرکت می‌کنند, و امواج مغزی مشابه همان‌هایی هستند که در طول بیداری وجود دارند. همانطور که ما خواب می‌بینیم, سرعت تنفس افزایش می‌یابد و جسم موقتا سست و بی‌حس می‌شود.

سپس, همین چرخه مادام تکرار می‌شود, با این نکته که, شما در هر چرخش, زمان کمتری را در مراحل عمیق‌تر خواب (مرحله سوم و چهارم) می‌گذرانید و زمان بیشتری را در خوابREM بسر می‌برید. در یک شب عادی و همیشگی, شما چهار یا پنج بار این چرخه را در خواب تکرار می‌کنید.

بدن شما تحت کنترل خواب قراردارد

براساس گفته‌های Wu , دو فرایند اصلی که خواب را تنظیم می‌کند: چرخه خواب شبانه‌روزی و نیاز بیولوژیکی به خواب است.

زمان بندی خوابیدن

چرخه خواب شبانه‌روزی (ریتم شبانه‌روزی) توسط ساعت زیستی قرارگرفته در مغز, کنترل می‌شود. یکی از عملکردهای کلیدی این ساعت, واکنش نشان‌دادن به نشانه‌های نوری, افزایش تولید هورمون ملاتونین در شب و سپس متوقف کردن آن در زمان روشنایی و روز است. به همین خاطر است, که افراد با کوری مطلق, اغلب با خوابیدن مشکل دارند, چون در تشخیص نشانه‌های نوری و واکنش نسبت به آن, ناتوان هستند.

نیاز بیولوژیکی به خواب, هم نقش مهمی را ایفا می‌کند: بدن شما میل شدیدی به خواب دارد, خیلی شبیه به وقتی که گرسنه است و نیاز به غذا دارد. سرتاسر روز, میل نیاز به خوابیدن ایجاد می‌شود, و زمانی‌‌که این میل به یک نقطه مشخص برسد, شما به خواب نیاز دارید. یک تفاوت مهم میان میل به خواب و گرسنگی وجود دارد: بدن شما نمی‌تواند شما را در زمان گرسنگی, مجبور به خوردن کند, اما زمانی‌که خسته هستید, بدن می‌تواند شما را به خواب ببرد, حتی اگر شما در جلسه‌ مهمی باشید یا پشت فرمان ماشین و در حال رانندگی. زمانی که شما به شدت خسته باشید, بدن شما حتی قادر است که دوره‌های خواب جزئی در حد ۱ یا ۲ ثانیه‌ای را ایجاد کند, حتی اگر چشمهایتان باز باشد. چرت ۳۰ دقیقه‌ای در اواخر روز, می‌تواند با کاهش نیاز زیستی بدنتان به خواب, خواب شبانه را از شما فراری دهد.

چگونه مغز انسان پس از بیهوشی، کما یا خواب عمیق دوباره خود را راه‌اندازی می‌کند؟

به گزارش ایسنا و به نقل از ساینس‌آلرت، در تحقیقاتی جدید ۳۰ فرد بزرگسال سالم برای مدت سه ساعت تحت بیهوشی قرار گرفتند و گروه ۳۰ نفره‌ی دیگری نیز به عنوان گروه شاهد در نظر گرفته شد تا بررسی شود چگونه مغز پس از بیهوشی خود را به حالت هوشیار بازمی‌گرداند.

در این تحقیقات مشخص شد که مغز بخش‌های مختلف خود را به طور مجزا به حالت هوشیاری برمی‌گرداند و کل مغز به یک باره هوشیار نمی‌شود. بخش‌های مربوط به قابلیت حل مسئله که توسط قشر پیشانی کنترل می‌شوند در سریع‌ترین شکل ممکن به حالت هوشیار در می‌آیند. سایر مناطق مغز از جمله مناطقی که مدت زمان واکنش و توجه فرد را کنترل می‌کنند برای هوشیاری مدت زمان طولانی‌تری نیاز دارند.

مکس کلز(Max Kelz)، متخصص بیهوشی از دانشگاه پنسیلوانیا می‌گوید: اگرچه این موضوع در ابتدا باعث تعجب بود اما از نظر تکاملی منطقی است که بخش‌های مربوط به شناخت نیازمند بهبود سریع‌تر باشند. به طور مثال اگر فردی در شرایط خطرناک به هوش بیاید ساختارهای قشر پیشانی برای بررسی موقعیت و ایجاد یک برنامه‌ریزی مناسب برای واکنش اهمیت زیادی دارند.

برای اندازه‌گیری آنچه که در مغز رخ می‌دهد از روش‌های گوناگونی استفاده شد از جمله گرفتن نوار مغز و انجام آزمون‌های شناختی پیش و پس از بیهوشی. این آزمایش‌ها سرعت عمل، حافظه و سایر مهارت‌های فرد را اندازه‌گیری می‌کنند.

محققان با تجزیه و تحلیل نوار مغز دریافتند که با شروع بهبودی و بازگشت به شرایط عادی قشر پیشانی مغز فعال می‌شود.

آنها با مقایسه‌ی گروه شاهد و گروهی که تحت آزمایش قرار گرفته بودند دریافتند که بهبودی افرادی که بی‌هوش شده بودند سه ساعت زمان می‌برد.

محققان همچنین برنامه خواب شرکت‌کنندگان را چندین روز پس از انجام مطالعه تحت نظر گرفتند و فهمیدند که این آزمایش اثر منفی بر روی الگوی خواب آنها نداشته است.

مایکل آویدان(Michael Avidan)، متخصص بیهوشی از دانشگاه واشنگتن می‌گوید: این موضوع نشان می‌دهد که مغز سالم انسان قابلیت بازیابی خود را دارد و برخی از اختلالات شناختی مانند هذیان که طی چند روز یا چند هفته پس از بیهوشی به صورت بالینی مشاهده می‌شود ممکن است در نتیجه‌ی عواملی غیر از تاثیر داروهای بیهوشی بر روی مغز باشد.

بسیاری از عمل‌های جراحی بدون انجام بیهوشی امکانپذیر نیست و به رغم استفاده‌ی گسترده از این روش ما اطلاعات کمی در مورد جزئیات عملکرد آن داریم. اگرچه نحوه‌ی استفاده بی‌خطر از این روش را می‌دانیم.

نظرات زیادی در مورد نحوه‌ی برخورد مغز با داروهای بیهوشی وجود دارد اما شواهد مشخصی وجود ندارد.

یافته‌های اخیر نه تنها به مراقبت و درمان از بیمار کمک می‌کند بلکه به دانشمندان در درک بهتر مغز و واکنش آن به اختلالات نیز کمک می‌کند.

علی عرب بالاجلینی · Answer

چگونه مغز انسان پس از بیهوشی، کما یا خواب عمیق دوباره خود را راه‌اندازی می‌کند؟

به گزارش ایسنا و به نقل از ساینس‌آلرت، در تحقیقاتی جدید ۳۰ فرد بزرگسال سالم برای مدت سه ساعت تحت بیهوشی قرار گرفتند و گروه ۳۰ نفره‌ی دیگری نیز به عنوان گروه شاهد در نظر گرفته شد تا بررسی شود چگونه مغز پس از بیهوشی خود را به حالت هوشیار بازمی‌گرداند.