بازی درمانی چیست ؟

بازی درمانی چیست ؟ بازی درمانی روشی برای برآورده کردن و پاسخگویی به نیازهای بهداشت روانی کودکان است و از طرف متخصصان به عنوان یک مداخله مؤثر و مناسب در برخورد با رشد مغزی کودکان شناخته شده است. به طور کلی در کودکان ۳  تا ۱۱ سال به کار گرفته می شود و راهی برای […]

بازی درمانی چیست ؟ بازی درمانی روشی برای برآورده کردن و پاسخگویی به نیازهای بهداشت روانی کودکان است و از طرف متخصصان به عنوان یک مداخله مؤثر و مناسب در برخورد با رشد مغزی کودکان شناخته شده است. به طور کلی در کودکان ۳  تا ۱۱ سال به کار گرفته می شود و راهی برای آنها فراهم می کند تا تجارب و احساسات خود را از طریق یک روند طبیعی، خود هدایت شونده و خود درمانی بیان کنند.

از آنجا که تجربیات و دانش کودک اغلب از طریق بازی ارتباط برقرار می کند، به وسیله ای مهم برای آنها شناخته می شود و خود را می شناسند. در واقع بازی درمانی نوعی مشاوره یا روان درمانی است که از بازی برای برقراری ارتباط و کمک به کودکان برای جلوگیری یا برطرف کردن چالشهای روانی استفاده می شود. تصور می شود این امر به آنها در ارتباط بهتر اجتماعی، رشد و نمو، مدولاسیون عاطفی و رفع تروما کمک کنند.

بازی درمانی را می توان به دو نوع اصلی و غیرمستقیم راهنمایی تقسیم کرد. بازی درمانی غیرمستقیم روشی غیرقابل نفوذ است که در آن کودکان ترغیب می شوند از طریق بازی به دنبال راه حل هایی برای مشکلات خود باشند. در مقابل، بازی درمانی مستقیم روشی است که شامل ساختار و راهنمایی بیشتر درمانگر است زیرا کودکان از طریق بازی با مشکلات عاطفی و رفتاری روبرو می شوند. این امر اغلب شامل یک مؤلفه رفتاری است و فرایند آن توسط درمانگر سریعتر اتفاق می افتد. اجرای بازی درمانی به احتمال زیاد به عنوان نوعی درمان شناختی رفتاری طبقه بندی می شود.

اگر شما نگران برخی رفتارهای کودکتان هستید و یا کودکتان در تعاملات اجتماعی اش دچار مشکل است و یا اینکه از حادثه ای رنجیده خاطر است و درگیر یک تروماست، می توانید با مراجعه به مرکز خدمات روانشناسی و مشاوره احیا، از خدمات بازی درمانی در جهت بهبود رشد شخصیتی و روانی کودکان بهره ببرید. این مرکز با کادری مجرب شما را در این امر یاری خواهد کرد.

ترجمه از دپارتمان پژوهش مرکز خدمات روانشناسی و مشاوره احیا

بازی‌ درمانی چیست ؟

بازی درمانی و انواع بازی ها

بازی مهمترین بخش زندگی کودکان است. کودکان از طریق بازی افکارشان را بازگو می کنند و به همان راحتی که بزرگسالان احساساتشان را با کلمات بیان می کنند، آنان نیز همین کار را به وسیله بازی انجام می دهند. کودک در طول بازی توانایی حل مشکلات خود را پیدا می کند و به وسیله آن می تواند اعتماد به نفس و روحیه استقلا ل طلبی را در خود پرورش دهد ازطریق بازی با محیط و اطرافیان خود تعامل برقرار می کند آنان احساساتی چون ترس، اندوه، شادی و عصبانیت خود را از طریق بازی بیان و به این ترتیب احساس امنیت و ارزشمند بودن می کنند.
کودک در بازی نیازهای حسی، حرکتی،درکی،شناختی و اجتماعی خود را برآورده می سازد و انرژی خود را تخلیه می کند که این کار باعث افزایش آرامش او شده وسطح توجه کودک را بالا می برد، در غیر این صورت اگر این انرژی امکان بروز پیدا نکند، احتمالا به اضطراب، افسردگی و پرتحرکی تبدیل می شود و یادگیری دچار اختلال می شود.
در واقع بازی به اندازه تغذیه صحیح و امنیت برای رشد کودک مهم و ضروری است و عاملی است که به رشد تفکرات و خلاقیت های کودک کمک می کند. ویژگی های رفتاری کودکان در بازی هایشان کاملا مشخص می شود. به عنوان مثال کودکی که در جستجوی قدرت است، معمولا در بازی نقش رهبر، رئیس، فرمانده یا حتی نقش مدیر مدرسه را بازی می کند یا یک کودک پرخاشگر ممکن است در بازی، عروسک هایش را بزند یا اسباب بازی هایش را بشکند.
پرخاشگری به صورت مستقیم و غیرمستقیم در بازی کودک نمایان می شود. کودک پرخاشگر ممکن است به وسیله چاقو یا قیچی بر میز و اسباب بازی ها حمله کرده و محیط را به یک میدان جنگ تبدیل کند. درواقع کودک دنیای خود را با اسباب بازی هایی که در دسترس دارد، فرافکنی می کند. در درمان کودکان، بازی به عنوان یک وسیله ارتباطی نیز به کار می رود. با مشاهده کودک هنگام بازی می توانیم به میزان توانایی و درک او در زمینه های گوناگون مانند ارتباط برقرار کردن با دیگران، درک او از مردم و همچنین درکی که از خود دارد، پی ببریم رفتارها، نظرات، احساسات و چگونگی ابراز وجود کودک در بازی به ما کمک می کند که به مشکلاتش و این که او دنیای اطراف خود را چگونه می بیند، پی ببریم و این امر مسیر درمان را برای درمانگر روشن می کند.

تعریف بازی

به هرگونه فعالیت جسمی یا ذهنی هدفداری که به صورت فردی یا گروهی انجام بپذیرد و موجب کسب لذت و اغنا؛ نیازهای کودک شود ؛ بازی می گویند.

نقش بازی در رشد اجتماعی کودک
۱- موجب ارتباط کودک با محیط بیرون میشود و دنیای اجتماعی او را گسترش می دهد
۲- موجب شکوفایی استعدادهای نهفته و بروز خلاقیت می شود.
۳- همکاری ؛ همیاری و مشارکت کودک توسعه می یابد.
۴- بارعایت اصول و مقررات آشنا می شود.
۵- همانند سازی با بزرگسالان را می آموزد.
۶- با مفهوم سلسله مراتب آشنا شده و آن را رعایت می کند.
۷- رقابت را می آموزد و شکست را بطور واقعی تجربه می کند.
۸- قدرت ابزار وجود پیدا می کند و از ترس ؛ کمرویی و خجالت بیهوده رها می شود.
۹- حمایت از افراد ضعیف را می آموزد.
۱۰- نقش بازی در رشد عاطفی کودک.
۱۱- نیاز به برتری جویی را ارضا می کند.
۱۲- موجب ابراز احساسات عواطف ترس ها و تردیدها ؛ مهرو محبت ؛ خشم و کینه و نگرانی ها می شود.
۱۳- تمایل به جنگجویی و ستیزه گری را کم می کند.
۱۴- ((برون نگری)) کودک را افزایش می دهد.

نقش بازی در رشد جسمی کودک

۱- موجب رشد یکپارچه دستگاه های حسی و هماهنگی اعضای مختلف بدن می شود.
۲- باعث تقویت حواس کودک می شود.
۳- نیرو و انرژی بدن را به بهترین شکل مصرف می کند.
۴- کودک به توانمندی های فکری و بدنی خود آگاهی پیدا می کند.
۵- در تثبیت غلبه طرفی نقش دارد(دست غالب).
۶- در شناخت راست و چپ موثر است.

نقش بازی در رشد ذهنی کودک

۱- در یاد گیری زبان نقش بسزایی دارد.
۲- در رشد هوشی کودک بسیار مؤثر است.
۳- با مفاهیم ساخت ؛ فضا و شکل آشنا می شود.
۴- رفتارهای هوشمندانه کودک تقویت می شود.
۵- موقعیت استفاده از قوه ی تخیل در کودک به وجود می آید.
۶- زمینه ی بهتری برای تفکر فراهم می کند.
۷- توجه و تمرکز را بالا می برد.

محیط بازی‌درمانی

محیط بازی باید ثابت باشد عمدتاً یک اتاق مخصوص است که از لحاظ روشنایی و دما درجای مناسبی از ساختمان قرار داشته باشد. بچه‌ها باید در محدوده اتاق بازی کنند و هیچیک از اسباب‌بازیها را نباید از اتاق خارج کنند.
برای هر جلسه درمان یکسری اسباب‌بازی از قبل تهیه می‌شود و در نظر گرفته می‌شود که عمدتاً شامل نوزاد عروسکی، بطری شیر نوزاد، مداد رنگی، سربازان عروسکی، تفنگ عروسکی، تعدادی عروسکهای کاغذی که بیانگر اعضای خانواده باشد،‌ خانه عروسکی، خمیرهای بازی و توپ است که در اختیار بچه‌ها قرار داده می‌شود و می‌گوییم: ((هر بازی که دوست داری انجام بده)) البته قابل توجه است که انتخاب اسباب بازی براساس شرایط کودک و اهداف درمانی صورت می گیرد.

رابطه ی درمانگر با کودک

چگونگی رابطه ی میان کودک و متخصص بازی درمانی بسیار مهم است. کودک باید احساس راحتی و امنیت کند و اطمینان یابد که او را درک می کنند. این اطمینان دوطرفه سبب می شود هم کودک ساده‌تر بتواند افکار و احساسات خود را بروز دهد وهم درمان کارآمدتر باشد. ضروری است کودک شما بداند که شما نیز با کل فرآیند درمان موافق هستید.

انواع بازی

کودکان روحیات متفاوتی دارند و با توجه به ویژگی های خود ؛ باری های مختلفی را تجربه می کنند . عواملی که در انتخاب نوع بازی کودکان دخالت دارد عبارتند از : تفاوت های فردی ؛ میزان سلامتی بدنی ؛ سطح رشد جسمی و حرکتی ؛ بهره ی هوشی ؛ جنسیت ؛ خلاقیت ؛ فرهنگ خانواده و موقعیت جغرافیایی ؛ برهمین اساس بازی به انواع گوناگون تقسیم می شود:

۱- بازی های حسی-حرکتی

از قدیمی ترین نوع بازیها ست ؛ به ابزار مخصوص نیازمند است؛ هم به صورت انفرادی و هم به صورت گروهی انجام می شود ؛ برای مصرف انرژی اضافی بدن ونجات یافتن از خستگی و کسالت بسیار مفید است و رفتارهای نا آرام و پرخاشگری توأم با عصبانیت کودک را کاهش می دهد.

۲- بازی های تقلیدی

کودک به تقلید نقش هایی می پردازد که آن ها را باور کرده است . معمولاً بهترین شخصیت ها برای شروع ایفای نقش؛ والدین؛ برادران ؛ خواهران و دوستان هستند. کودک از ایفای نقش لذت برده و تجربه کسب می کند . در دوره ی دبستان بیشترنقش معلمان را تقلید می کند ؛ در حالی که در دوره ی نوجوانی از تقلید رفتار بزرگسالان دوری می کند و به تقلید رفتار همسالان می پردازد که این خود آغازی است برای هماهنگی و همسو شدن با گروه های اجتماعی و ایفای نقش های واقعی زندگی.

۳- بازی های نمایشی

کودک در تقلید از بزرگترها از لباس و وسایل مخصوص آن ها نیز استفاده می کند ؛ مانند پسر کوچکی که کت پدر را به تن کرده؛ عینک اورا به چشم می زند و یا دختربچه ای که کفش پاشنه دار مادر را پوشیده و به زحمت راه می رود.

۴- بازی های نمادی

زمانی که کودک دستیابی به ابزار و وسایل مورد نیاز خود را غیر ممکن می بیند ؛ نیازها و آرزوهای خود را با استفاده از وسایل نمادین و از طریق بازی بیان می کند . برای مثال بر تکه ای چوب سوار شده ؛ این طرف و آن طرف می رود ؛ مانند این که سوار بر اسبی شده و آن را هدایت می کند . این نوع بازی ها یکی از بهترین شیوه های بازی درمانی محسوب می شوند.

۵- بازی های آموزشی

مهمترین وسیله آموزش کودک؛ استفاده از وسایل بازی مناسب است ؛ مانند مکعب های چوبی که کودک با جورکردن و دسته بندی کردن آن ها می تواند با مسائل اساسی اما ساده و آسان ریاضی آشنا شود . از خانه ی کوچک اسباب بازی برای آشنا کردن کودک با واقعیت های موجود زندگی می توان استفاده کرد بازی های آموزشی موجب تقویت حواس و رشد قوای ذهنی و اجتماعی کودک می شوند؛ به شرط آن که سعی کنیم کنترل اصلی بازی در اختیار کودک باشد و جهت و مسیر آن را او تعیین کند.

۶- بازی های خلاقیتی

کودک از طریق به وجود آوردن چیزی ؛ عقاید و احساساتش را اظهار می کند ؛ مانند نقاشی ؛ موسیقی ؛ خمیر بازی ؛ شن بازی و یا استفاده از لغات که او را قادر می سازد تا در آینده داستان ؛ شعر و نمایشنامه بنویسد.

کدام اختلالات با روش بازی درمانی می‌توانند درمان شوند :

۱٫ تروما وبحران
۲٫ اختلالات اضطرابی
۳٫ افسردگی
۴٫ اختلال نقص توجه و بیش فعالی
۵٫ اختلال طیف اوتیسم
۶٫ غم واندوه
۷٫ ترس و خشم
۸٫ بچه های طلاق
۹٫ سوءاستفاده های جسمی و جنسی
۱۰٫ مشکلات مرتبط با مدرسه
۱۱٫ معضلات اجتماعی

ناآگاهی والدین در ارتباط با مزایای بازی درمانی

در حال حاضر ناآگاهی های والدین برخی کودکان سبب شده است که اختلالات عاطفی و رفتاری کودکان مانند ترس، خشم، دروغگویی، حسادت، شب ادراری، وسواس، ناخن جویدن و … شیوع بیشتری پیدا کند. در جلسات بازی درمانی منشأ اصلی این احساسات شناخته می شود و درمانگر به جای آن که احساسات و عواطف کودک را نادیده بگیرد یا انکار کند، آنها را می پذیرد و به کودک اجازه می دهد با مطرح کردن آنها، آرام و سبک شود. در درمان کودکان، بازی به عنوان یک وسیله ارتباطی نیز به کار می رود.

مرکز بازی درمانی کودکان با دو شعبه در پاسداران و سعادت آباد ، بیش از ۱۵ سال سابقه بازی درمانی در کودکان ( بیش فعالی ، نقص توجه ، اختلال اوتیسم ، اختلال یادگیری ، اختلال سلوک ، اختلال اضطرابی ، اختلال رفتار مقابله ای ، اختلال وسواس ، اختلال هماهنگی رشدی ، سندروم تورت ، افسردگی ، مشکلات رفتاری کودکان ، پرخاشگری ، لجبازی و در کودکان با اعتماد بنفس پایین و خجالتی ) کادری مجرب و تجهیزات روز دنیا بعنوان بهترین مرکز بازی درمانی کودکان در تهران آماده ارائه خدمات به شما عزیزان می باشد.

مقالات مرتبط:

بازی درمانی در اوتیسم

بازی درمانی در کودکان بیش فعال

تاثیر بازی های ویدیوئی در بیش فعالی

رفتار درمانی در اوتیسم

۱ دیدگاه. ارسال دیدگاه جدید

• 

  ریحانه

  26 دسامبر 2020 12:42 ق.ظ

  عالی بود ممنون جواب سوالم را گرفتم

دیدگاهتان را بنویسید 

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *

منظور از بازی درمانی چیست؟

کودکان به دلیل پایین بودن سطح تفکر انتزاعی، قادر به بیان احساسات و هیجانات خود نیستند. هرگونه سرکوب یا عدم مهارت در بیان احساساتشان، بهداشت روانی آن‌ها را با مشکل روبه‌رو می‌کند؛ پیدا کردن روش که به کودکان کمک کند تا احساسات و هیجانات خویش را به شیوه‌ای غیر از بیان کلامی بروز نمایند، ضروری است.امروزه از بازی یا بازی درمانی به عنوان روشی برای درمان مشکلات کودکان استفاده می شود.

در این درمان، به کودک فرصت داده می شود تا احساسات آزاردهنده و مشکلات درون خود را از طریق بازی آنها را به نمایش بگذارد. بازی از ضروریات زندگی کودکان است. کودکان از طریق بازی افکارشان را بازگو می کنند و به همان راحتی که بزرگسالان احساساتشان را با کلمات بیان می کنند، آنان نیز همین کار را به وسیله بازی انجام می دهند.

شدت احساساتی که برخی کودکان در طول بازی درمانی از خود نشان می دهند گاهی بسیار تعجب آور است، احساساتی چون تنفر، ترس، تنهایی، ناامنی، احساس شکست، بی کفایتی و احساس ناخواسته بودن از این گونه احساسات است و غالبا شروع این احساسات باعث محرومیت و انحراف شخصیت کودک می شود.

در کودکان بی قرار حواس پرت که کنترل کمی روی حرکات بدنی خود دارند و براحتی هم متوقف نمی شوند، بازی کمک می کند تا تنش آنها آرام شود یا کودکانی که مورد ضرب و شتم و آزار جنسی قرار گرفته اند، می توانند از طریق بازی درمانی تا حد زیادی به آرامش و بهبود برسند.

درمانگر از طریق بازی درمانی یک موقعیت بازی را به صورت کلی ایجاد می کند که کودک بتواند ترس و تنش خود را بیرون بریزد، در حقیقت در بازی درمانی کودک «خود درونی اش» را نشان می دهد.

در بازی درمانی پس از آن که کودک بازی با وسایل را شروع کرد، درمانگر با دقت اعمال و گفتار او را تحت نظر می گیرد و با مشاهده رفتارش در ضمن بازی به نگرانی های او پی می برد و پس از تفسیر و نتیجه گیری از عملکردهای کودک، راه حل هایی مناسب برای مشکلات او ارائه می کند.

اگر کودک تمایل به بازی نداشته باشد ساکت بماند و بازی نکند، مشاور بازی با اسباب بازی ها را شروع می کند و بتدریج از کودک دعوت می کند که در بازی شرکت کند.

درمانگر در طول درمان و هنگام کار با کودکان، باید بپذیرد که کودک دلایلی برای هر آنچه که انجام می دهد دارد و مسائل زیادی وجود دارد که ممکن است برای کودک مهم باشد در حالی که قادر نیست آنها را با درمانگر خود در میان بگذارد.

در بازی درمانی میتوان بسیاری از اختلالات کودکان انواع اختلالاتی را که ریشه در احساسات و هیجانات کودک ، سازگاری او با محیط و … دارند، می‌توان درمان کرد. افسردگی کودکان ، ترسهای کودکان ، مشکلات رفتاری که ریشه اضطرابی دارند شب ادراری ، ناخن جویدن ، دروغ گفتن ، پرخاشگری، اختلال یادگیری و … را می‌توان با استفاده از این روش حل کرد را درمان نمود.

بازی‌ درمانی چیست؟ تکنیک های بازی درمانی

بازی از ضروریات زندگی کودکان است.

کودکان از طریق بازی افکارشان را بازگو می کنند و به همان راحتی که بزرگسالان احساساتشان را با کلمات بیان می کنند، آنان نیز همین کار را به وسیله بازی انجام می دهند. کودک در طول بازی توانایی حل مشکلات خود را پیدا می کند و به وسیله آن می تواند اعتماد به نفس و روحیه استقلا ل طلبی را در خود پرورش دهد.

آنان احساساتی چون ترس، اندوه، شادی و عصبانیت خود را از طریق بازی بیان و به این ترتیب احساس امنیت و ارزشمند بودن می کنند.

جدول محتویات

• بازی درمانی چیست؟
• انواع بازی درمانی 
  • بازی درمانی فعال
  • بازی درمانی غیرفعال
• ناآگاهی والدین و بازی درمانی
• بازی درمانی در منزل
• بیش فعالی و بازی درمانی
• تکنیک های بازی درمانی
• انواع روش های بازی درمانی 
  • بازی درمانی فیزیکی
  • بازی درمانی تقلیدی
  • بازی درمانی نمایشی
  • بازی درمانی نمادی
  • بازی درمانی خلاقیتی
  • بازی درمانی گروهی

کودک در بازی نیازهای حسی ــ حرکتی خود را برآورده می سازد و انرژی خود را تخلیه می کند که این کار باعث افزایش آرامش او می شود، در غیر این صورت اگر این انرژی امکان بروز پیدا نکند، احتمالا به اضطراب، افسردگی و پرتحرکی تبدیل می شود.

در واقع بازی به اندازه تغذیه صحیح و احساس صمیمیت و امنیت برای رشد کودک مهم و ضروری است و عاملی است که به رشد تفکرات و خلاقیت های کودک کمک می کند.

ویژگی های رفتاری کودکان در بازی هایشان کاملا مشخص می شود. به عنوان مثال کودکی که در جستجوی قدرت است، معمولا در بازی نقش رهبر، رئیس، فرمانده یا حتی نقش مدیر مدرسه را بازی می کند یا یک کودک پرخاشگر ممکن است در بازی، عروسک هایش را بزند یا اسباب بازی هایش را بشکند.

پرخاشگری به صورت مستقیم و غیرمستقیم در بازی کودک نمایان می شود. کودک پرخاشگر ممکن است به وسیله چاقو یا قیچی بر میز و اسباب بازی ها حمله کرده و محیط را به یک میدان جنگ تبدیل کند. درواقع کودک دنیای خود را با اسباب بازی هایی که در دسترس دارد، فرافکنی می کند.

در بازی درمانی باید شرایطی فراهم شود که کودک به درمانگر خود اعتماد و احساس کند که افکار و احساساتش مورد توجه درمانگر قرار گرفته است.

منظور از بازی درمانی چیست؟

امروزه از بازی یا بازی درمانی به عنوان روشی برای درمان مشکلات کودکان استفاده می شود. بازی درمانی به کودکان کمک می کند تا بتوانند مسائل و مشکلاتشان را حس کنند، با این هدف که ویژگی های روانی خود را بشناسند.

در این نوع درمان، به کودک فرصت داده می شود تا احساسات آزاردهنده و مشکلات درون خود را از طریق بازی بروز داده و آنها را به نمایش بگذارد.

در کودکان بی قرار حواس پرت که کنترل کمی روی حرکات بدنی خود دارند و براحتی هم متوقف نمی شوند، بازی کمک می کند تا تنش آنها آرام شود یا کودکانی که مورد ضرب و شتم و آزار جنسی قرار گرفته اند، می توانند از طریق بازی درمانی تا حد زیادی به آرامش و بهبود برسند. درمانگر از طریق بازی درمانی یک موقعیت بازی را به صورت کلی ایجاد می کند که کودک بتواند ترس و تنش خود را بیرون بریزد، در حقیقت در بازی درمانی کودک «خود درونی اش» را نشان می دهد.

شدت احساساتی که برخی کودکان در طول بازی درمانی از خود نشان می دهند گاهی بسیار تعجب آور است، احساساتی چون تنفر، ترس، تنهایی، ناامنی، احساس شکست، بی کفایتی و احساس ناخواسته بودن از این گونه احساسات است و غالبا شروع این احساسات باعث محرومیت و انحراف شخصیت کودک می شود. 

در بازی درمانی پس از آن که کودک بازی با وسایل را شروع کرد، درمانگر با دقت اعمال و گفتار او را تحت نظر می گیرد و با مشاهده رفتارش در ضمن بازی به نگرانی های او پی می برد و پس از تفسیر و نتیجه گیری از عملکردهای کودک، راه حل هایی مناسب برای مشکلات او ارائه می کند.

اگر کودک تمایل به بازی نداشته باشد، مشاور باید او را تشویق کند، اگر کودک ساکت بماند و بازی نکند، مشاور بازی با اسباب بازی ها را شروع می کند و بتدریج از کودک دعوت می کند که در بازی شرکت کند.

درمانگر در طول درمان و هنگام کار با کودکان، باید بپذیرد که کودک دلایلی برای هر آنچه که انجام می دهد دارد و مسائل زیادی وجود دارد که ممکن است برای کودک مهم باشد در حالی که قادر نیست آنها را با درمانگر خود در میان بگذارد.

برای این که درمانگر در بازی درمانی موفق باشد، باید دارای ویژگی هایی چون قابل اعتماد بودن، پذیرا بودن و احترام به کودک باشد. در بازی درمانی باید شرایطی فراهم شود که کودک به درمانگر خود اعتماد و احساس کند که افکار و احساساتش مورد توجه درمانگر قرار گرفته است.

در درمان کودکان، بازی به عنوان یک وسیله ارتباطی نیز به کار می رود. با مشاهده کودک هنگام بازی می توانیم به میزان توانایی و درک او در زمینه های گوناگون مانند ارتباط برقرار کردن با دیگران، درک او از مردم و همچنین درکی که از خود دارد، پی ببریم رفتارها، نظرات، احساسات و چگونگی ابراز وجود کودک در بازی به ما کمک می کند که به مشکلاتش و این که او دنیای اطراف خود را چگونه می بیند، پی ببریم

-

انواع بازی درمانی

بازی درمانی فعالی (Active play therapy)

در این روش بازی درمانی به کودک تعدادی اسباب بازی محدود داده می شود و درمانگر همزمان بازی با کودک او را به سمت یک سناریو خاص سوق می دهد برای مثال کودکی که برادر یا خواهر تازه متولد شده دارد و با او دچار مشکلی است بازی مار پله یا فوتبال مناسب او نیست، بهتر است او با کودک خیالی خود بازی کند و در آن بازی کنش و واکنش های کودک سنجیده می شود.

درمان گر شروع به محبت بیش از حد به نوزاد خیالی می کند تا از این طریق حس حسادت کودک را برانگیخته کند یا از طریق اولویت دادن به نوزاد در تمامی مراحل بازی سعی می کند رفتار متقابل کودک را با فرزند تازه متولد شده بسنجد.

بازی درمانی غیرفعال (Stimulus situation)

در این بازی درمانی هیچ سناریو از پیش تعیین شده ای نیست. بازی درمانگر با مشخص کردن حیطه محدودی سعی می کند خود را در اختیار کودک قرار داده تا کودک درباره سناریوی این بازی نظر بدهد از این طریق کودک می تواند به تخیل خود جامع عمل بپوشاند و آن را بهبود بدهد. 

با توجه به اینکه اسم این روش بازی درمانی غیرفعال است اما کودک و تخیل او حضور فعالی در این سناریو دارند.

حس مفید بودن یکی از مهم ترین احساساتی است که کودک می تواند از بازی درمانگر خود در این وضعیت دریافت کند.

کودک در بازی درمانی احساسات خود را بیش از پیش می شناسد احساساتی که خیلی از افراد شاید تا سنین میانسالی شناخت درستی از آن ها نداشته باشند.

براساس نظر فروید کودک با تکرار به کمال می رسد در روش بازی درمانی کودک پیاپی درگیر تکرار احساسات خود است و با شناخت هریک از آن ها و کنترلشان در موقعیت های مختلف به مهارت های مورد نیاز می رسد.

احساسات و هيجاناتى که در اثر موقعيت بازى درمانى در کودک ايجاد مى گردد به چهار صورت قابل شناسائى است. يک مشاور يا روان درمانگر بايد نسبت به اين احساسات توجه نموده، و بعد از شناسائى نسبت به حمايت و ياورى کودک اقدام نمايد .

• کودک مسئولیت احساس خود را برعهده می گیرد که اصولا با نهاد اول شخص (من) بیان می شود: مثلا در حین بازی می گوید: من دوستت دارم، من ازت متنفر هستم، من می خوام بزنمش، من میخوام ...
• کودک مسئولیت احساس خود را بر عهده نمی گیرد که این نوع بیان احساسات در کودکان به ندرت اتفاق می افتد در این روش کودک عروسک خود را وارد به اعتراف به احساسات خود او می کند. برای مثال به عروسک می گوید اعتراف کند که مادر کودک را دوست ندارد و از او متنفر است یا از زبان عروسک می گوید که مادرش را دوست ندارد.
• کودک بصورت مستقیم به فردی که از دنیای واقعی اوست احضار احساس می کند مانند: مامان دوست دارم، بابا دلم برات تنگ شده و ...
• کودک می تواند احساسات خود را نسبت به وسائل فیزیکی یا فردی تخیلی در ذهنش نسبت دهد برای مثال با کوبیدن عروسک روی زمین باعث احساس ناراحتی خود را از اسباب بازی نشان دهد.

ناآگاهی والدین در ارتباط با مزایای بازی درمانی

در حال حاضر ناآگاهی های والدین برخی کودکان سبب شده است که اختلالات عاطفی و رفتاری کودکان مانند ترس، خشم، دروغگویی، حسد، شب ادراری، وسواس، ناخن جویدن و ... شیوع بیشتری پیدا کند.

در جلسات بازی درمانی منشأ اصلی این احساسات شناخته می شود و درمانگر به جای آن که احساسات و عواطف کودک را نادیده بگیرد یا انکار کند، آنها را می پذیرد و به کودک اجازه می دهد با مطرح کردن آنها، آرام و سبک شود. در درمان کودکان، بازی به عنوان یک وسیله ارتباطی نیز به کار می رود.

با مشاهده کودک هنگام بازی می توانیم به میزان توانایی و درک او در زمینه های گوناگون مانند ارتباط برقرار کردن با دیگران، درک او از مردم و همچنین درکی که از خود دارد، پی ببریم رفتارها، نظرات، احساسات و چگونگی ابراز وجود کودک در بازی به ما کمک می کند که به مشکلاتش و این که او دنیای اطراف خود را چگونه می بیند، پی ببریم.

به عنوان مثال درمانگر برای کودکی که به علت ناتوانی در بکارگیری وسایل، قوانین بازی را رعایت نمی کند، با ایجاد فرصت هایی مناسب و تشویق به او کمک می کند تا بر اضطراب خود غلبه کند و به این ترتیب کودک از طریق بازی شیوه های گوناگون کنار آمدن را یاد می گیرد.

در بازی درمانی لازم است مواردی از سوی درمانگر رعایت شود، از جمله این که رابطه حسنه ای میان وی و کودک برقرار شود، به کودک آزادی عمل داده شود، کودک به خاطر اشتباهاتش مورد سرزنش قرار نگیرد و به گفتار و احساساتش کاملا توجه شود.

همچنین انتخاب صحیح اسباب بازی مناسب، بسیار مهم است، مثلا کودکانی که وسواس دارند، میل به خمیربازی، گل بازی یا بازی های به ظاهر کثیف ندارند، درمان نکردن این کودکان باعث بروز مشکلاتی برای آنها در آینده می شود یا کودکی که بالای سن ۵ سال بوده و مشغول بازی های حسی ـ حرکتی است، ممکن است دچار اختلال «اوتیسم» یا «در خود درماندگی» باشد.

بازی درمانی تنها رها کردن کودک با اسباب بازی ها نیست.

هر گاه کودک بتواند از طریق مواجه شدن صحیح با مشکلات و رویدادهایی که موجب هیجان

https://radiokodak.com/article/2591/%D8%A8%D8%A7%D8%B2%DB%8C%E2%80%8C-%D8%AF%D8%B1%D9%85%D8%A7%D9%86%DB%8C-%DA%86%DB%8C%D8%B3%D8%AA%D8%9F-%D8%AA%DA%A9%D9%86%DB%8C%DA%A9-%D9%87%D8%A7%DB%8C-%D8%A8%D8%A7%D8%B2%DB%8C-%D8%AF%D8%B1%D9%85%D8%A7%D9%86%DB%8C